Το κολύμπι μέσα στα λύματα

Προχθές ήρθαν στο γραφείο ένας ερευνητής / δημοσιογράφος και ένας εικονολήπτης για να μου πάρουν συνέντευξη σχετικά με τα όσα έγιναν στην Κύπρο την περίοδο του σχεδίου Ανάν, με κάποια αναφορά και στα όσα διαδραματίστηκαν στους κόλπους του ΔηΣυ την εποχή εκείνη. Η συνέντευξη θα μεταδοθεί από διαδικτυακή πλατφόρμα. Μου έκανε εντύπωση το πόσο στοχευμένες και ουσιαστικές ήσαν οι ερωτήσεις που μου υποβλήθησαν. Με αφορμή, λοιπόν, τις ερωτήσεις που μου υποβλήθησαν, θα ασχοληθώ σήμερα με τη συναισθηματική νοημοσύνη μας, ίσως την κύρια πηγή όλων των κακών και συμφορών που μας βρήκαν από την ανεξαρτησία μέχρι σήμερα. Συναισθηματική νοημοσύνη είναι κατ’ αρχάς η ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε, να συνειδητοποιούμε, να κατανοούμε τα αισθήματα τα δικά μας και των άλλων και να τα διαχειριζόμαστε σωστά και αποτελεσματικά. Η τυχόν ανικανότητα να παρατηρήσουμε τα πραγματικά μας αισθήματα, μας αφήνει στο έλεός τους.

Οι άνθρωποι που νιώθουν πιο σίγουροι με τα αισθήματά τους διευθύνουν καλύτερα τη ζωή τους και αποκτούν προσγειωμένη αίσθηση και επίγνωση των αποφάσεων που παίρνουν για τον εαυτόν τους, από τον ποιον ή ποια θα διαλέξουν ως σύντροφό τους, έως ποιο επάγγελμα θα ασκήσουν. Και ασφαλώς και ποιο πολιτικό θα επιλέξουν ή ποια πολιτική θα υιοθετήσουν. Συναισθηματική νοημοσύνη είναι να κυριαρχούμε μέσω της λογικής μας στα αισθήματα και να μην κυριαρχούν αυτά στη λογική μας. Αυτό δε σημαίνει εξάλειψη ή καταστολή των αισθημάτων, αφού καθένα έχει τη δική του αξία. Σημαίνει σωφροσύνη, ισορροπία, εγκράτεια και συγκράτηση της συγκινησιακής υπερβολής. Οι συναισθηματικά νοήμονες ελέγχουν τα αισθήματα και τις συγκινήσεις τους και δεν χάνουν τον έλεγχο της σκέψης, της συμπεριφοράς και πράξεων λόγω αυτών. Πάνω σε αυτό, η σοφία του Αριστοτέλη, του κορυφαίου κατ’ εμέ Έλληνα όλων των εποχών, είναι πολύτιμος οδηγός: «Καθένας μπορεί να θυμώσει, αυτό είναι καλό. Αλλά το να θυμώσει κανείς με το σωστό άτομο, στον σωστό βαθμό και τη σωστή στιγμή για τη σωστή αιτία και με τον σωστό τρόπο, αυτό δεν είναι εύκολο.» Προφανώς αυτό που αναφέρει για τον θυμό ο Αριστοτέλης ισχύει για όλα τα άλλα αισθήματά μας. Το να θυμώσει κάποιος με τον σωστό τρόπο προϋποθέτει να διαθέτει την ικανότητα της αυτοκυριαρχίας και του αυτοελέγχου. Χωρίς όμως κατανόηση των αιτιών που προκάλεσαν τον θυμό, η επίδειξη αυτοκυριαρχίας και αυτοελέγχου θα είναι μάλλον αδύνατη. Είναι στη φύση μας να ζούμε καθημερινά με αντιφατικές επιθυμίες, με παρορμήσεις, με πειρασμούς, με συγκινήσεις, με αντικρουόμενους στόχους και συχνά με διλήμματα. Επίσης, αρκετές φορές μας βασανίζουν αρνητικές σκέψεις που μας κάνουν να αισθανόμαστε δυσάρεστα και να οδηγούμαστε σε λανθασμένες επιλογές. Σε κάποιο βιβλίο του Δημήτρη Μπουραντά διάβασα ένα υπέροχο απόσπασμα για τις αρνητικές σκέψεις. Ένας ομιλητής σε σεμινάριο συνόψισε το φαινόμενο των αρνητικών σκέψεων με τη ρήση ενός γέροντα, που έλεγε: «Έζησα μύρια τόσα βάσανα στη ζωή μου, πλείστα των οποίων ουδέποτε συνέβησαν». Αυτοκυριαρχία σημαίνει να μη θυσιάζουμε τη λογική, τις σωστές επιλογές, συμπεριφορές και πράξεις που απαιτούνται για τη διαρκή και μακροπρόθεσμη ευημερία μας σε ανεξέλεγκτες παρορμήσεις, συγκινήσεις, αρνητικά πάθη ή βραχυχρόνιες απολαύσεις. Φέρνω στον νου μου την περίοδο πριν και μετά το δημοψήφισμα και ειλικρινά ματώνει η ψυχή μου. Κληθήκαμε σαν λαός να αποφασίσουμε το μέλλον της πατρίδας μας, του λαού μας, ημών των ιδίων, των παιδιών μας. Και όχι μόνο. Το δημοψήφισμα αφορούσε και όλους τους προγόνους μας που αναπαύονται σε δεκάδες κοιμητήρια στην κατεχόμενη γη μας. Αλλά και εκατοντάδες ιστορικές εκκλησίες που παραμένουν βουβές και αλειτούργητες και οι πιο πολλές συλημένες. Και αυτή την τόσο σημαντική απόφαση την πήρε ο λαός μας χωρίς αντικειμενική και ολοκληρωμένη ενημέρωση. Οι συζητήσεις γύρω από το σχέδιο Ανάν έγιναν μέσα σε συνθήκες που ακύρωναν τη λογική. Μέσα σε συνθήκες που κύριο χαρακτηριστικό τους ήταν οι επιθετικές, βίαιες και πρωτόγνωρες συμπεριφορές. Δημιουργήθηκαν συνθήκες μίσους και οργής εναντίον όσων προσπαθούσαν να εξηγήσουν τα πολλά και σημαντικά θετικά στοιχεία της προτεινόμενης λύσης.

Και το χειρότερο, κύριος υπαίτιος αυτών των συνθηκών ήταν ο ίδιος ο Πρόεδρος αυτού του κράτους. Ψάξτε στο διαδίκτυο και στις βιβλιοθήκες όλου του κόσμου: Πουθενά και ποτέ προηγουμένως, σε χώρα με δημοκρατικό πολίτευμα, δεν υπήρξε Πρόεδρος που να αποκαλέσει ανοικτά ένα σεβαστό κομμάτι του λαού της χώρας του ως πληρωμένους προδότες. Και μάλιστα να επιχειρήσει να τεκμηριώσει αυτή την πρωτοφανή αθλιότητα με το κατάπτυστο επιχείρημα ότι για τέτοιες προδοσίες αυτοί που τα παίρνουν δεν εκδίδουν αποδείξεις. Όπως ήταν φυσικό επεκράτησαν σε μεγάλα τμήματα του λαού, περιλαμβανομένου και του Δημοκρατικού Συναγερμού, οι ανεξέλεγκτες παρορμήσεις, τα πάθη, οι ύβρεις, οι προπηλακισμοί και ένα σωρό άλλα αίσχη. Η λογική πήγε περίπατο και μαζί της πήγαν περίπατο η λύση και το όνειρο της επανένωσης. Κάποιοι συνεχίζουν να πανηγυρίζουν για το «ηρωικό όχι» του δημοψηφίσματος. Για μένα τα όσα προηγήθησαν, τα οποία αμυδρώς σκιαγράφησα, ακυρώνουν σε μεγάλο βαθμό την αξία του αποτελέσματος. Υπάρχει όμως ακόμα μια πτυχή που πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Η άθλια συμπεριφορά του τότε Πρόεδρου της Δημοκρατίας δεν απασχόλησε τα κόμματα και τους πολιτικούς του τόπου μας. Θεωρήθηκε ως μια αναμενόμενη και αποδεκτή συμπεριφορά! Αυτό είχαν σαν αποτέλεσμα να έρθει 10 – 15 χρόνια αργότερα ο Νίκος Αναστασιάδης, όχι μόνο να δώσει συγχωροχάρτι στις αθλιότητες του 2004, αλλά και να μιμείται τη συμπεριφορά του αρχιτέκτονά τους. Και έτσι να δημιουργούνται συνθήκες που όλα να επιτρέπονται και κάθε είδους πολιτική αθλιότητα να γίνεται αποδεκτή στη βάση τού έτσι κυλούν τα πράγματα στην Κύπρο. Και να βγαίνουν κάτι τύποι «γραφικοί» σαν εμένα και να λένε ότι συνιστά τριτοκοσμική μιζέρια η συμπεριφορά της ηγεσίας του ΔΗΣΥ, να δηλώνει το μέλος του κόμματος Νίκος Χριστοδουλίδης ότι κατέρχεται στις εκλογές ως μέλος του κόμματος και να μην τολμά η ηγεσία πάραυτα να τον αποβάλει. Και ακόμα χειρότερα, πρώην βουλευτής του κόμματος να στηρίζει δημόσια την υποψηφιότητα Ν. Χριστοδουλίδη και μετά μανίας να καταπολεμά την υποψηφιότητα του Προέδρου του κόμματός του, και όχι μόνο να μην διαγράφεται, αλλά και να επιβραβεύεται με το να επιλέγεται ως υποψήφιος περιφερειάρχης. Θα συνεχίσω στη «γραφικότητά» μου. Αρνούμαι να μιμηθώ τον βάτραχο που κολυμπούσε μέσα στα λύματα, στο σκίτσο του αλησμόνητου Αρχαίλαου, και έβγαλε το κεφάλι έξω από το νερό και φώναξε στους άλλους βατράχους: «Δεν με ενοχλεί ρε παιδιά το κολύμπι μέσα στα σκατά, με ενοχλεί που το συνηθίσαμε».