Πώς ξεπρόβαλε η απαίτηση για κυριαρχική ισότητα

Η επιμονή της Τουρκίας για κυριαρχική ισότητα, τουτέστιν λύση δύο κρατών, είναι μια εξαιρετικά δυσάρεστη εξέλιξη του Κυπριακού αφού εξανεμίζει και τις τελευταίες ελπίδες επανένωσης της Κύπρου.

Μπορεί η διεθνής κοινότητα να μην είναι διατεθειμένη σήμερα να αναγνωρίσει τη λεγόμενη τουρκική δημοκρατία βόρειας Κύπρου (τδβκ), αλλά δεν υπάρχει καμιά εγγύηση ότι αν το Κυπριακό μείνει άλυτο για ακόμα, π.χ., μισό αιώνα θα εξακολουθεί να απορρίπτει την αναγνώριση της «τδβκ». Προς το παρόν έχουμε τη πλήρη υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών τα οποία θεωρούν τη βόρεια Κύπρο μέρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έχει εκδώσει αρκετά ψηφίσματα που ζητούν την επανένωση της Κύπρου υπό μια ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Η έλλειψη αναγνώρισης από τον ΟΗΕ και τα κράτη-μέλη του εμποδίζει τη διεθνή αναγνώριση της «τδβκ»..

Στην Ιστορία όμως «τα πάντα ρει και ουδέν παγίως μένει». Αυτό που δεν αντιλαμβάνονται μερικοί είναι ότι ο χρόνος, δυστυχώς, δημιουργεί δίκαιο. Αν δεν λυθεί το Κυπριακό για ακόμα π.χ. πενήντα χρόνια, δηλαδή μέχρι το 2074, με ποιο δικαιολογητικό δεν θα αναγνωρισθεί έως τότε η «τδβκ»; Μήπως με το επιχείρημα ότι οι προπροπαππούδες του πληθυσμού της «τδβκ» εισήλθαν παράνομα στη Κύπρο πριν έναν αιώνα; Θα φαντάζει τόσο τραγελαφικό όσο σχεδόν η απαίτηση των Ινδιάνων της Αμερικής, δηλαδή των γηγενών Αμερικανών, που δεν υπερβαίνουν το 1% του πληθυσμού των ΗΠΑ, να αποχωρήσουν όλοι οι έποικοι και οι απόγονοί τους, σύνολο 320 εκατομμύρια, ως παράνομοι μετανάστες.

Γι' αυτήν την τραγική φάση του Κυπριακού εμείς οι Ε/Κ δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών. Φθάσαμε στο χείλος του γκρεμού κυρίως εξ υπαιτιότητας μας. Μας έχει ποτέ προβληματίσει γιατί η ελληνοκυπριακή πλευρά διεθνώς δεν πείθει και δεν έχει αξιοπιστία, την ώρα μάλιστα που η Τουρκία προκαλεί και παρανομεί σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο και τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ; Ότι η διεθνής κοινή γνώμη πιστεύει ότι είναι η ε/κ πλευρά που δεν ήθελε ποτέ λύση, όπως επιβεβαιώνεται από το «ηρωικό όχι» του 2004 και την εγκατάλειψη εκ μέρους μας των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά; Ότι οι ξένοι διπλωμάτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μετά από άκαρπες συνομιλίες πάνω από μισό αιώνα είναι φυσικό να τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και η λύση της συνομοσπονδίας που ουσιαστικά θα είναι λύση 2 κυρίαρχων κρατών; Και για να μην εκληφθεί ότι αερολογώ, παραθέτω τις προτάσεις λύσης που εμείς απορρίψαμε και τις οποίες όμως οι Τ/Κ αποδέχθηκαν:

• Διασκεπτική 1947-48
• Σύνταγμα Ράντκλιφ 1956
• Συμφωνίες Κληρίδη-Ντενκτάς 1974
• Αµερικανο-καναδέζικο Σχέδιο 1978
• Δείκτες Ντε Κουεγιάρ 1985
• Πρώτο Σχέδιο Ντε Κουεγιάρ 1986
• Δέσμη Ιδεών Γκάλι 1993
• Σχέδιο Ανάν 2004
• Πλαίσιο Γκουτέρες 2017

Εν ολίγοις, οι ξένοι διπλωμάτες δεν έχουν σοκαρισθεί με τη στροφή του Τατάρ -της Τουρκίας στην ουσία- προς τη λύση δύο κρατών. Ο Τατάρ, για να λέμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη, έχει ένα ατράνταχτο επιχείρημα που έχει απήχηση μεταξύ των ξένων διπλωματών: το γεγονός ότι οι συνομιλίες τα τελευταία 56 χρόνια (άρχισαν το 1968) δεν κατέληξαν πουθενά. Ήδη κάποιοι ξένοι πολιτικοί αναλυτές μάς λένε ότι υπό το φως των εξελίξεων τον τελευταίο μισό αιώνα, η λύση δεν μπορεί να είναι άλλη παρά συνομοσπονδιακή.

Η τραγωδία είναι ότι η πορεία προς τη λύση δύο κρατών έχει ενθαρρυνθεί ουσιαστικά από το βαθύ κράτος της Κύπρου το οποίο ουδέποτε αποδέχτηκε την ΚΔ ως δικοινοτικό κράτος βάσει του Συντάγματος του 1960. Γνωρίζουμε τώρα ότι ο στόχος του Μακαρίου ήταν η αναθεώρηση των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, προτού αυτές εφαρμοστούν! Μετά το 1964 και μέχρι σήμερα συνεχίζεται η κατάλυση του δικοινοτισμού με αποτέλεσμα να μετατρέψουμε την ΚΔ σε Ελληνοκυπριακή Δημοκρατία αναγκάζοντας ένα μεγάλο μέρος των μετριοπαθών Τ/Κ να μας εγκαταλείπει και εκόντες άκοντες να ρίχνονται στην αγκαλιά της Τουρκίας. Το πιο τρανό δείγμα μετατροπής από δικοινοτικό σε μονοκοινοτικό κράτος είναι η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου τον Νιόβρη του 1966, υπό τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, που υιοθέτησε χωρίς καμιά διαβούλευση τον εθνικό ύμνο της Ελλάδας ως εθνικό ύμνο και της Κύπρου. Καταργήσαμε το Συνταγματικό Δικαστήριο, τον ακρογωνιαίο λίθο για την τήρηση του Συντάγματος, για να μην εμποδίζει την προσπάθειά μας να μετατρέψουμε τη Κύπρο σε μια δεύτερη Ελλάδα. Καταργήσαμε την Ελληνική Κοινοτική Συνέλευση για να ιδρύσουμε το Υπουργείο Παιδείας με τον θεμελιακό στόχο την ελληνοχριστιανική διαπαιδαγώγηση «συμφώνως προς τα αρχάς εφ’ ων εδράζεται η παράδοσις του Ελληνικού Έθνους». Η Εθνική Κύπρου Ποδοσφαίρου εμφανίζεται με τα χρώματα της Ελλάδας. Η Αστυνομία της ΚΔ ανακήρυξε την Αγία Ειρήνη ως την προστάτιδά της. Υπάρχουν κι άλλα πολλά παραδείγματα κατάργησης του δικοινοτικού κράτους που λόγω χώρου δεν τα παραθέτω.

Εν περιλήψει, η ζημιά που έχει γίνει στο Κυπριακό είναι τεράστια και είναι αδύνατο να την επανορθώσουμε. Όμως δεν μπορούμε να αποδεχτούμε την κυριαρχική ισότητα που ισοδυναμεί με τη λύση δύο κρατών. Υπό τις παρούσες περιστάσεις, η «λύση είναι η μη λύση», όπως έλεγε κάποτε ο Τ. Παπαδόπουλος. Όμως, το νόημα αυτού του σλόγκαν έχει διαφορετική έννοια σήμερα. Ο πρώην ΠτΔ ήταν ο ποντίφικας των απορριπτικών και είχε υπόψη του ότι είναι προτιμότερο το νυν στάτους κβο από την ομοσπονδιακή λύση, δηλαδή απέρριπτε τη ΔΔΟ. Τώρα όμως το νόημα έχει αλλάξει: η μη λύση, με όλους τους κινδύνους που αυτή συνεπάγεται, είναι προτιμότερη από τη συνομοσπονδιακή λύση.

Οικονομολόγος, κοινωνικός επιστήμονας