Κάθε έρωτας μοιάζει με τον τόπο στον οποίο γεννήθηκε;

Γράφω μπροστά στο γραφείο και ακούγονται μουσικές από το κοντινό πάρκο. Ήρθε το καλοκαίρι. Άρχισαν οι γάμοι. Σταθήκαμε και εμείς στην ουρά σε έναν γάμο και συγχαρήκαμε τη νύφη και τον γαμπρό. Μοιραστήκαμε την ευτυχία τους. Να γίνουν όλα όπως επιθυμείτε. Ναι γίνουν και η εφημερίδα μας έβαλε πρωτοσέλιδο τίτλο ότι «Τέλειωσε ο έρωτας». Γιατί τέλειωσε; Διότι σε έναν χρόνο υπήρξαν 1.200 γάμοι και χίλια διαζύγια. Σχεδόν συναγωνίζονται. Μήπως επειδή «κάθε έρωτας μοιάζει με τον τόπο στον οποίο γεννήθηκε» ποιητή μου; Οι μισοί θέλουν να ενωθούν και οι μισοί να χωρίσουν σε αυτό το νησί.

Υπάρχει μια σκηνή και ένας διάλογος που δεν μπορώ να ξεχάσω ποτέ σε μια ταινία του Ίγκμαρ Μπέργκμαν. Ενώ συνεχιζόταν ο πόλεμος με όλη του τη βία, υπήρχε ένα αντρόγυνο που ζούσε σε ένα σπίτι σε αγροτική περιοχή σε ένα χωριό. Συνεχώς συγκρούονταν. Σε πρώτο πλάνο ήταν το προσωπικό τους πρόβλημα, όχι ο πόλεμος. Μια μέρα η γυναίκα δεν αντέχει και λέει το εξής στον άντρα της: «Κάνε λίγο υπομονή, περίμενε. Μόλις γίνει ειρήνη, θα χωρίσουμε και εμείς». Η γυναίκα δεν πιστεύει ότι θα γίνει πιο ευτυχισμένη μόλις έρθει ειρήνη. Δεν ονειρεύεται τις ευτυχισμένες μέρες με τον σύζυγό της όταν σιγήσουν τα όπλα. Περιμένει να τελειώσει ο πόλεμος για να χωρίσει.

Όμως, εμείς στην Κύπρο όλο ονειρευόμαστε ότι θα γίνουμε πιο ευτυχισμένοι μόλις υπάρξει λύση και ειρήνη. Αλλά τι θα γίνει έστω και αν λυθεί το Κυπριακό για κάποιον ο οποίος βιώνει μεγάλες διαφωνίες με τη σύζυγό του; Είμαι πολύ περίεργος. Μήπως παίζει ρόλο το Κυπριακό στα διαζύγια εδώ; Μέχρι σήμερα δεν άκουσα κάποιον να χωρίζει επειδή δεν μπορεί να λυθεί αυτό το πρόβλημα. Ξέρω, μπορεί να μη συμφιλιωθούν ποτέ δύο άτομα, έστω και αν συμφιλιωθούν οι δύο κοινότητες. Η γυναίκα χτυπά την πόρτα και φεύγει. Ο άντρας, λέει, πέρασε σαν αέρας και φεύγει. Ο ποιητής λέει «δεν σου επιτρέπω να με καταπιέζεις, σηκώνομαι και φεύγω». Ο έρωτας δεν έχει ιστορική συνείδηση. Δεν έχει επαναστατική συνείδηση. Δεν είναι προϋπόθεση να διαβάσει κανείς τον Μαρξ και τον Λένιν για να φιληθεί. Όμως, άμα τελειώσει τελειώνει. Δεν ρωτά κανείς από εκεί και πέρα. Και λέει το εξής ο Ατάολ Μπεχράμογλου:

Αυτός ο έρωτας τελειώνει εδώ

Και θα σηκωθώ να φύγω

Στην καρδιά μου ένα παιδί

Στην τσέπη μου ένα ρεβόλβερ

Αυτός ο έρωτας τελειώνει εδώ

Καλημέρα αγαπημένη μου

Και εγώ θα σηκωθώ να φύγω

Ένα ποτάμι ρέει και πάει…

Κάθε έρωτας μοιάζει με τον τόπο στον οποίο γεννήθηκε. Μοιάζει με τη Λευκωσία. Η Λευκωσία είναι μοιρασμένη. Μοιάζει με τη Μόρφου. Ξεράθηκαν τα περβόλια με τα εσπεριδοειδή στη Μόρφου. Μοιάζει με την Κερύνεια. Η Κερύνεια τέλειωσε. Μοιάζει με την Αμμόχωστο. Φίδια και σαρανταποδαρούσες γυρίζουν στο Βαρώσι. Μοιάζει με ένα εγκαταλειμμένο γκρεμισμένο μαρωνίτικο σπίτι στον Κορμακίτη. Ή μοιάζει με τον τοίχο μιας εκκλησίας που αφαιρέθηκαν οι εικόνες της. Μοιάζει με ένα πλίθινο σπίτι σε ένα τουρκικό χωριό που έμεινε ορφανό στην Πάφο εδώ και πενήντα χρόνια. Όμως, παρά ταύτα πες εσύ αγαπητή Φαϊζέ:

Όταν λέχθηκε ειρήνη στο πραξικόπημα

Νίκη στην προσφυγιά

Ήταν τρελή η γεωγραφία που ξέχασε ότι είναι νησί

Ένας άνδρας που άφησε την καρδιά του

Στη Λάρνακα

Θυμάμαι μια γυναίκα που παρακαλεί

Λέγοντας Θεέ μου κάνε

Να σμίξω με τα λευκά μου ρόδα!

Αν μια γυναίκα έβαλε στο μυαλό της

Να φύγει

Χρειάζεται μυρωδιές

Που θα πλακώνονται με τα ταξίδια της.

Μη λες τέλειωσε ο έρωτας αγαπητέ φίλε μου. Το μόνο πράγμα που δεν τελειώνει είναι ο έρωτας σε αυτό τον κόσμο. Μια φωνή πιο δυνατή από όλα τα συνθήματά μας για ειρήνη: «Σ’ αγαπώ». Ακόμα και όταν λες δεν σ’ αγαπώ, ξέρω ότι μ’ αγαπάς. Ο χωρισμός πρέπει να υπάρχει μόνο για να ξανασμίξουμε. Ενόσω απομακρυνόμαστε, πρέπει να πλησιάζουμε. Ενόσω πλησιάζουμε δεν πρέπει να απομακρυνόμαστε. Αν δεν υπάρχει χωριό πέρα από τον θάνατο, πέρα από την αγάπη, πρέπει να υπάρχει μόνο ο θάνατος. Πρέπει να υπάρχει κάποιος που θεωρείς ότι αν πεθάνει δεν θα μπορείς να ζήσεις. Έστω και σε αυτό το καταραμένο νησί, ο έρωτας δεν πρέπει να μοιάζει με τον τόπο στον οποίο γεννήθηκε. Όλοι οι δρόμοι πρέπει να οδηγούν πάντα στον έρωτα, όχι στη Ρώμη!