Ποια χαρακτηριστικά έχουν σήμερα οι χώροι εργασίας που ξεχωρίζουν; Είναι μια καλή δουλειά για τους εργαζόμενους σήμερα, ό,τι ήταν για τις προηγούμενες γενιές; Αν επιχειρήσει κάποιος να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα, θα διαπιστώσει πως το τοπίο της εργασίας σήμερα έχει υποστεί ραγδαίες αλλαγές και συνεχίζει να αλλάζει σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο.
Οι εργαζόμενοι σήμερα δεν αρκούνται σε έναν καλό μισθό αλλά αντιμετωπίζουν την εργασία ολιστικά και αναζητούν ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής καθώς και ευημερία. Η καλή ψυχική υγεία στον εργασιακό χώρο δεν είναι πια μια πολυτέλεια για λίγους αλλά μια αναγκαιότητα για πολλούς.
Έρευνα του Jobseeker με τίτλο «Good Jobs of the Future» υπογράμμισε τον κρίσιμο ρόλο των παροχών που προάγουν την ψυχική υγεία στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον, τονίζοντας πως είναι απαραίτητες, καθώς συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός υγιούς εργασιακού τοπίου τώρα και στο μέλλον.
Η έρευνα που διενεργήθηκε μέσα στο 2024 ανέδειξε ένα εντυπωσιακό ποσοστό της τάξης του 77% των επαγγελματιών, οι οποίοι αξιολογούν πλέον τις παροχές που στηρίζουν την ψυχική υγεία, ως απαραίτητες για την ικανοποίηση από την εργασία τους ενώ κατέληξε και σε άλλα χρήσιμα συμπεράσματα , όπως:
-
H εργασιακή ασφάλεια αποτελεί προτεραιότητα για το 55% των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης.
-
To θετικό εργασιακό περιβάλλον εκτιμάται από το 50% των γυναικών και το 41% των ανδρών.
-
Η ισορροπία προσωπικής και επαγγελματικής ζωής είναι σημαντική για εργαζόμενους ηλικίας 45-54 ετών, με το 37% να την αναφέρει ως βασικό παράγοντα.
-
Η ευελιξία είναι επιθυμητή και εκτιμάται ιδιαίτερα στους κλάδους του μάρκετινγκ (50%) και της παροχής υπηρεσιών (48%).
Τα βασικά χαρακτηριστικά ενός υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος
Είναι γεγονός πως υπάρχουν κάποιες συνθήκες που επηρεάζουν θετικά την ψυχική υγεία και το καλό κλίμα ανάμεσα στους εργαζόμενους. Ποια είναι λοιπόν εκείνα τα πάγια χαρακτηριστικά που κάνουν έναν χώρο εργασίας ψυχολογικά υγιή;
Η έρευνα “European Workforce Study 2025” του οργανισμού Great Place To Work έδωσε την απάντηση μέσα από χρήσιμα συμπεράσματα που προήλθαν από δεδομένα σχεδόν 25.000 εργαζομένων, σε όλη την Ευρώπη. Το κεντρικό συμπέρασμα είναι το εξής: Οι εταιρείες με ένα υγιές ψυχολογικό περιβάλλον εργασίας προοδεύουν, καινοτομούν και απασχολούν ικανοποιημένους εργαζόμενους.
Η έρευνα κατέληξε σε συγκεκριμένα δεδομένα που συνθέτουν μια σύγχρονη και αξιόλογη εταιρική κουλτούρα, όπως:
Εμπιστοσύνη στην Ηγεσία: Όταν οι εργαζόμενοι εμπιστεύονται τους επικεφαλής, νιώθουν ασφάλεια καθώς και πως εργάζονται ομαδικά για ένα σκοπό.
Σεβασμός στον εργαζόμενο και αξιοκρατία: Ένα περιβάλλον όπου επικρατεί διαφάνεια, αμεροληψία και σεβασμός δημιουργεί ένα κλίμα προόδου, χωρίς τριβές, όπου οι εργαζόμενοι μπορούν να εστιάσουν στην επαγγελματική αλλά και προσωπική τους ευημερία.
Συνεργατικό κλίμα: Ένα φιλικό και υποστηρικτικό κλίμα, όπου οι εργαζόμενοι μπορούν να συνυπάρχουν αρμονικά, είναι ο βασικότερος πυλώνας για πρόοδο και ευημερία, και του εργαζόμενου και της επιχείρησης.
Ισορροπία Εργασίας-Ζωής: Το περίφημο work-life balance είναι το βασικό συστατικό για την καλή ψυχική υγεία των εργαζομένων, απομακρύνοντας το ενδεχόμενο εξουθένωσης (burnout) -ενός συνδρόμου που αφορά ολοένα και περισσότερους εργαζόμενους διαφόρων ηλικιών.
Ενισχύοντας όλα τα παραπάνω συμπεράσματα από μια αντίστροφη σκοπιά, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία OSHA (The Occupational Safety and Health Administration) δίνει ιδιαίτερη έμφαση στους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους στον χώρο εργασίας. Πρόκειται για τους κινδύνους που απορρέουν από ένα ανεπαρκές κοινωνικό ή επαγγελματικό περιβάλλον, οι οποίοι ενδέχεται να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική και σωματική υγεία των εργαζομένων.
Ποια είναι τα κυριότερα προειδοποιητικά σημάδια ενός τοξικού εργασιακού περιβάλλοντος που θα πρέπει να έχουν υπόψη οι εργαζόμενοι;
-
Υπερβολικός φόρτος εργασίας.
-
Απαιτήσεις και έλλειψη σαφήνειας για τα καθήκοντα του εργαζόμενου που χαρακτηρίζεται από ελλιπή πληροφόρηση ή αρνητική διάθεση.
-
Έλλειψη αυτονομίας και εργασιακή ανασφάλεια.
-
Αναποτελεσματική επικοινωνία σχετικά με τις προσδοκίες και τα όρια των ευθυνών.
-
Ελλιπής υποστήριξη από τον προϊστάμενο ή τους συναδέλφους, με αποτέλεσμα την απομόνωση.
-
Παρενόχληση κάθε είδους, ψυχολογική, σεξουαλική, λεκτική ή άλλης μορφής που δημιουργεί ένα κλίμα φόβου, άγχους ή ντροπής.
Οι Κύπριοι εργαζόμενοι και η ενίσχυση της καλής ψυχικής υγείας
Οι βασικοί πυλώνες ενός υγιούς και καινοτόμου περιβάλλοντος εργασίας είναι πάντα οι εργαζόμενοι. Η ποιότητα της εργασίας μπορεί να επηρεάσει ποικιλοτρόπως την ψυχική και σωματική υγεία τους και για αυτό, δεν είναι τυχαίο, πως πολλές μεγάλες επιχειρήσεις και οργανισμοί δίνουν πια μεγάλη έμφαση στις πολιτικές που υποστηρίζουν την ευημερία και την καλή ψυχική υγεία των εργαζομένων τους μέσα από παροχές, προγράμματα, συμβουλευτική υποστήριξη κ.α
Το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται και από τον Σύνδεσμο Ψυχολόγων Κύπρου, ο οποίος τονίζει ότι τα ανθυγιεινά εργασιακά περιβάλλοντα —συμπεριλαμβανομένων εκείνων όπου επικρατούν διακρίσεις, ανισότητα, υπερβολικός φόρτος εργασίας και εργασιακή ανασφάλεια— θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο την ψυχική υγεία των εργαζομένων.
Μάλιστα, στην τελευταία έκθεση του Ευρωβαρόμετρου για την Ψυχική Υγεία, που δημοσιεύθηκε στα τέλη του 2024, το 63% των Κυπρίων που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι είχαν βιώσει συναισθηματικά ή ψυχοκοινωνικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους - πρόκειται για ποσοστό 17% υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Οι ειδικοί της ψυχικής υγείας εφιστούν την προσοχή στα σημαντικά προβλήματα που αφορούν την ψυχική υγεία στο χώρο εργασίας και στις ενέργειες που πρέπει να ληφθούν για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των εργαζομένων. Στις ενέργειες αυτές περιλαμβάνονται πολιτικές που στοχεύουν στην ενίσχυση της ψυχικής υγείας στην εργασία καθώς και η δημιουργία υποστηρικτικών και συμπεριληπτικών εργασιακών περιβαλλόντων.
Εν κατακλείδι
Τόσο οι κυβερνήσεις όσο και οι εργοδότες, έχουν τη δυνατότητα να συμβάλλουν στη βελτίωση της ψυχικής υγείας στην εργασία δημιουργώντας ένα ευνοϊκό περιβάλλον που υποστηρίζει τη δέσμευση για αλλαγή. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) προτείνει μάλιστα μια σειρά μέτρων προς αυτή την κατεύθυνση, όπως την κατάρτιση ειδικών προϋπολογισμών για δράσεις βελτίωσης της ψυχικής υγείας στην εργασία, τη διάθεση υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε επιχειρήσεις με χαμηλότερους πόρους, τη συμμετοχή των εργαζομένων στη λήψη αποφάσεων καθώς και την ευθυγράμμιση της εργατικής νομοθεσίας και των κανονισμών με τις πολιτικές κατά των διακρίσεων στην εργασία.
Μέτρα υπάρχουν πολλά προς αυτή την κατεύθυνση, μένει μόνο οι εργοδότες, οι οργανισμοί και οι εταιρείες να τα εντάξουν για να στηρίξουν έμπρακτα τους εργαζόμενους όσον αφορά την καλή ψυχική υγεία και την ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο με πολλαπλά και μακροπρόθεσμα οφέλη και για τις δυο πλευρές.
Ευχαριστημένοι και ψυχικά ισορροπημένοι εργαζόμενοι άλλωστε σημαίνουν καλύτερη ποιότητα εργασίας και ανάπτυξη σε κάθε εργασιακό χώρο.
