«Γιατί χάθηκε το Βαρώσι» του Χρήστου Πουργουρίδη

 

Άκουσα από το ραδιόφωνο τις προχθεσινές δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη για το Βαρώσι. Το μήνυμα που επιχειρούσε να στείλει ήταν ότι περίπου είμαστε παντοδύναμοι και από τις απεριόριστες επιλογές που έχουμε διαλέγουμε τις πιο συμφέρουσες για μας οι οποίες είναι η εμπλοκή στο θέμα των Βαρωσίων των ΗΠΑ, των άλλων μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Το να χειρίζεται τις τύχες της εξωτερικής πολιτικής ενός μικρού και ημικατεχόμενου τόπου ένας άνθρωπος που δεν έχει επαφή με την πραγματικότητα είναι χειρότερο από το να πλήξει τον τόπο αυτό μια πανδημία πανώλης, κοινώς πανούκλας.

Αυτό που θέλω να αναδείξω σήμερα είναι ότι, συνήθως, έχουμε πράγματι για πολλά θέματα περισσότερες από μία επιλογές και έχουμε την ελευθερία να επιλέξουμε αυτή που μας συμφέρει περισσότερο, αρκεί να ξέρουμε τι μας συμφέρει. Αυτό, βεβαίως, συνεπάγεται και τη δική μας ευθύνη για τις συνέπειες των επιλογών και των πράξεών μας. Με βάση αυτή τη λογική, το «άνοιγμα» των Βαρωσίων δεν είναι τίποτε άλλο από τις αναπόφευκτες συνέπειες ή τα αποτελέσματα των πράξεών μας. Και τις πράξεις τόσο του κ. Χριστοδουλίδη όσο και του Προέδρου Αναστασιάδη για το θέμα των Βαρωσίων ειδικά και γενικά για το Κυπριακό χαρακτηρίζει η παιδαριώδης αντίληψη ότι είμεθα ένα ευρωπαϊκό κράτος και όπως όλα τα άλλα κράτη της Ευρώπης επιλέγουμε εμείς οι ίδιοι αυτό που θέλουμε και αυτό που μας συμφέρει. Το μοιραίο αυτό δίδυμο δεν έχει αντιληφθεί ότι το να επιλέγουμε αυτό που θέλουμε ή μας συμφέρει δεν σημαίνει ότι δεν είμαστε δέσμιοι περιορισμών. Δεν συνειδητοποίησαν και συνεπώς δεν εκτίμησαν σωστά τις προσταγές και τους περιορισμούς που μας επιβάλλει το τοπικό και διεθνές περιβάλλον. Δεν αντελήφθησαν ότι μπορούμε να λέμε «ναι» ή «όχι», αλλά και οι άλλοι έχουν το ίδιο δικαίωμα. Αυτό το δίδυμο, που θα μείνει στην ιστορία ως το δίδυμο της συμφοράς, άφησε τον χειρισμό του Κυπριακού και συνακόλουθα των Βαρωσίων στα «χέρια» της κοινής γνώμης. Κοινή γνώμη σημαίνει κοινή αντίληψη, πεποίθηση, επιθυμία, αίσθηση, συναίσθημα ή προσδοκία.

Στην Κύπρο έχει διαμορφωθεί μια κοινή γνώμη μέσα από μια ψευδαίσθηση ότι έχουμε τα ίδια δικαιώματα με όλους τους άλλους λαούς της Ευρώπης. Και όπως ο λαός της Γαλλίας μπορεί να αποφασίζει ό,τι θέλει έτσι και εμείς οι Ελληνοκύπριοι έχουμε το ίδιο δικαίωμα. Παραγνωρίζει όμως η «κοινή γνώμη» ότι εμείς οι Ελληνοκύπριοι δεν είμαστε ο λαός της Κύπρου. Είμαστε μόνο το ένα μέρος του λαού αυτού του κράτους. Το άλλο μέρος είναι Τουρκοκύπριοι. Παραγνωρίζει επίσης η «κοινή γνώμη» ότι η Γαλλία δεν είναι ημικατεχόμενη. Αυτή η «κοινή γνώμη» έχει επιβληθεί στον Πρόεδρο και τον υπουργό Εξωτερικών και τους οδήγησε να ζουν σε μια αυταπάτη: Να νομίζουν ότι ξέρουν τι θέλουν, ενώ ουσιαστικά θέλουν αυτό που οι άλλοι προσδοκούν να θέλουν. Το «αισθάνομαι», το «σκέφτομαι» και το «θέλω» του διδύμου τους υποβάλλονται από έξω, ενώ νομίζουν ότι είναι δικά τους και τους εκφράζουν. Με την «κοινή γνώμη» να κυριαρχεί πάνω τους έχουν φτάσει στην αντικατάσταση του γνήσιου εαυτού τους από έναν ψεύτικο εαυτό, ο οποίος όπως υποστηρίζει ο Έριχ Φρομ τους «οδηγεί» σε μια έντονη κατάσταση αβεβαιότητας, αμφιβολίας και θλίψης, αφού χάνουν την ταυτότητά τους και γίνονται ουσιαστικά η αντανάκλαση αυτού που οι άλλοι θέλουν. Και για να υπερνικήσουν αυτόν τον πανικό που συχνά προκαλεί μια τέτοια κατάσταση έχουν οδηγηθεί στο να αναζητούν τη χαμένη ταυτότητά τους στη συνεχή επιδοκιμασία, αποδοχή και αναγνώρισή τους από τους άλλους.

Το Κυπριακό και το Βαρώσι χάθηκαν γιατί ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και οι στενοί του συνεργάτες δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν τους δικούς τους εσωτερικούς περιορισμούς, τις φοβίες, τις συγχύσεις, τις παρορμήσεις και τα στερεότυπα, την απαισιοδοξία και τη μοιρολατρία. Ο φόβος της «κοινής γνώμης» τους κατέστησε θλιβερές υπάρξεις χωρίς υπαρξιακή νοημοσύνη, λογική νοημοσύνη, κοινωνική νοημοσύνη και πολιτική νοημοσύνη.