Την ώρα που η Αμμόχωστος χάνεται παρασέρνοντας μαζί της και την υπόλοιπη Κύπρο αλλά και όλους εμάς μαζί, προκύπτει το βασανιστικό ερώτημα, τι κάνουμε εμείς; Πως εμποδίζουμε την καταστροφή; Έχουν γραφτεί πολλά κι’ έχουν ακουστεί ακόμη περισσότερα. Επιτρέψετε μου να συνοψίσω σε τρεις άξονες, τις κύριες δράσεις που κατά τη γνώμη μου μπορούμε να αναλάβουμε, εάν επιθυμούμε να προλάβουμε τα χειρότερα.
- Να αποφασίσουμε επιτέλους, τι λύση θέλουμε. Είναι πραγματικά τραγικό το γεγονός, ότι 47 χρόνια μετά, δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να καταλήξουμε στο τι ακριβώς επιζητούμε αλλά και πως μπορούμε να το πετύχουμε, μέσα από συνθήκες ενότητας και αποφασιστικότητας. Η πολιτική ηγεσία, οφείλει να συνειδητοποιήσει την κρισιμότητα των στιγμών και την ιστορική της ευθύνη. Πρέπει να μιλήσει έντιμα και καθαρά στο λαό και να εξηγήσει με πάσα ειλικρίνεια, σε ποιο σημείο έχουν φθάσει τα πράγματα, τι μπορούμε να αποδεχθούμε ως Ελληνοκυπριακή πλευρά και τι όχι. Να λάβει υπόψη της, όλα τα δεδομένα στη βάση ορθολογισμού κι’ όχι ευσεβοποθισμού και να καταστήσει σαφές, πως εάν κι’ εφόσον οδηγηθούμε σε μια επανέναρξη των διαπραγματεύσεων και σημειωθεί σύγκληση θέσεων με την άλλη πλευρά, τότε ναι, αυτή τη φορά, θα προχωρήσουμε μέχρι τέλους, με ένα νέο δημοψήφισμα για την επίλυση του Κυπριακού.
- Να αποδοθούμε σε μια διεθνή εκστρατεία, όχι για να καταγγείλουμε ως συνήθως και άνευ αποτελέσματος την Τουρκία, αλλά για να επιτύχουμε δύο ουσιαστικά πράγματα:
(α) Να ενημερώσουμε τον διεθνή παράγοντα για την πραγματική ετοιμότητα μας να προχωρήσουμε εδώ και τώρα στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με στόχο την επίτευξη μιας συμφωνημένης λύσης του Κυπριακού, με πολύ συγκεκριμένο περιεχόμενο και στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και παράλληλα, να ζητήσουμε τη στήριξη του για την επίτευξη μιας «εκεχειρίας δραστηριοτήτων» η οποία θα περιλαμβάνει την ταυτόχρονη αποχή όλων των εμπλεκόμενων μέρων, από προκλητικές ή μονομερείς ενέργειες που παρεμποδίζουν τη διαδικασία του διαλόγου
(β) Να προχωρήσουμε με μια οργανωμένη προσπάθεια έντονης προώθησης των θέσεων μας στα διεθνή φόρα λήψης αποφάσεων, αξιοποιώντας lobbies, πρεσβείες, παροικίες, κλπ. Θέσεις -όχι γενικές και αόριστες, αλλά πολύ συγκεκριμένες επί του Πλαισίου Guterres και για τις οποίες οι κύριοι διεθνείς παίκτες, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικότατο ρόλο στο παρασκήνιο στο πλαίσιο μιας τελικής διαπραγμάτευσης. - Να εγκαινιάσουμε μια «επίθεση φιλίας» προς τους Τ/Κ συμπατριώτες μας, οι οποίοι αποτελούν την «Αχίλλειο πτέρνα» της στρατηγικής της κατοχικής δύναμης. Είναι καιρός να αντιληφθούμε ότι στα κατεχόμενα, βρίσκεται σε εξέλιξη μια διαμάχη μεταξύ των προοδευτικών Τ/Κ που επιθυμούν να διατηρήσουν την κυπριακή τους ταυτότητα από τη μια, και της Άγκυρας που προσπαθεί να τους αφομοιώσει και να μετατρέψει το βόρειο τμήμα της Κύπρου, σε νομό της Τουρκίας, από την άλλη. Οι προοδευτικοί Τ/Κ που εξακολουθούν να επιθυμούν την επανένωση της Κύπρου και τη συμβίωση με τους Ε/Κ συμπατριώτες τους, αισθάνονται απογοητευμένοι αλλά και αποθαρρυμένοι. Οφείλουμε να ανάψουμε και πάλι τη φλόγα στις καρδιές των ανθρώπων που οραματίζονται μια κοινή, επανενωμένη πατρίδα και ένα ενιαίο λαό. Αυτή η «επίθεση φιλίας» ωστόσο, δεν θα πρέπει να περιορίζεται μόνο σε επίπεδο επικοινωνίας και ανθρωπίνων σχέσεων.Θα πρέπει να περιέχει και ουσία στο βασικό ζητούμενο που είναι το Κυπριακό. Ειδικότερα, θα πρέπει η πλευρά μας να αξιοποιήσει το φυσικό αέριο -όσο ακόμη προλαβαίνει, επιζητώντας μια ανεπίσημη διασύνδεση του με το θέμα της πολιτικής ισότητας (όχι της κυριαρχικής) και των επιδιωκόμενων εδαφικών αναπροσαρμογών. Να καλέσουμε δηλαδή τους Τ/Κ να έρθουν κοντά για να συζητήσουμε και να καταλήξουμε μαζί, σε ένα ενιαίο μηχανισμό που θα επιτρέπει την από κοινού διαχείριση του φυσικού αερίου. Μηχανισμός, ο οποίος ωστόσο, θα μπορεί να αποκτήσει υπόσταση και θα ενεργοποιηθεί, μόνον εφόσον καταλήξουμε σε λύση του Κυπριακού. Επιπρόσθετα, προς την τουρκική πλευρά, θα μπορούσαμε να μεταφέρουμε την ετοιμότητα μας για δημιουργία αγωγού μεταφοράς (πώλησης) φυσικού αερίου από την Κύπρο στην Τουρκία, προκειμένου να καλύψει τις τεράστιες ανάγκες της τουρκικής αγοράς, αμέσως μετά τη λύση του Κυπριακού. Παράλληλα, ως κράτος -και πάλι μετά τη λύση του Κυπριακού, θα μπορούσαμε να διευκολύνουμε τη συμπερίληψη της Τουρκίας στα ενεργειακά σχήματα που έχουν δημιουργηθεί στην περιοχή και στις ευρύτερες συζητήσεις που διεξάγονται για αξιοποίηση του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου.
Φυσικά, μια τέτοια σειρά γεγονότων, θα μπορούσε να λάβει χώρα μόνον εφόσον:
(α) προηγηθεί η οριοθέτηση των ΑΟΖ μεταξύ της Ενωμένης πλέον Κυπριακής Δημοκρατίας και της Τουρκίας, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και ειδικότερα των κανόνων του Δικαίου της Θάλασσας
(β) δηλωθεί έμπρακτα ο σεβασμός της κυριαρχίας, ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας των κρατών της περιοχής
(γ) ενταχθεί ο ευρύτερος σχεδιασμός και η υλοποίηση του, σε ένα αποτελεσματικό σύστημα διεθνούς και συλλογικής ασφάλειας, το οποίο θα παρακολουθεί και θα εγγυάται, τόσο την τήρηση των συμφωνηθέντων για την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, όσο και την πιστή εφαρμογή των προνοιών της λύσης του Κυπριακού και κατ’ επέκταση, τη διασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή.
Εν κατακλείδι, ο μόνος τρόπος για να σωθεί η Αμμόχωστος, είναι μέσω μιας συνολικής διευθέτησης, στο πλαίσιο της οποίας, θα μπορεί να σωθεί ολόκληρη η Κύπρος. Τούτη τη δύσκολη στιγμή, είναι η ώρα που θα πρέπει να λάβουμε αποφάσεις. Είναι η ώρα, που θα πρέπει, ως πολιτική ηγεσία και ως πολίτες, είτε να τολμήσουμε να διανύσουμε το τελευταίο μίλι -εφόσον θα έχουμε όντως εξασφαλίσει μια λύση που θα τερματίζει την κατοχή της πατρίδας μας, είτε θα αποδεχθούμε παθητικά τη μοίρα μας και θα αφήσουμε τις επόμενες γενεές Κυπρίων, στο έλεος της Τουρκίας, σε μια πατρίδα που θα έχει πια χαθεί οριστικά.
*Αδάμος Ασπρής
MA in Diplomatic Studies
MA in Public Administration
