Στην επιστήμη της Μηχανικής, ο όρος θλίψη χρησιμοποιείται με την αρχική και κυριολεκτική του σημασία: κτύπημα ή πίεση. Προκειμένου να εξεταστεί η καταλληλότητα ενός μείγματος σκυροδέματος, οι μηχανικοί τοποθετούν δείγματά του σε ένα μηχάνημα που τα πιέζει, και μετρά την αντοχή τους.
Κατά παρόμοιο τρόπο, μέσα από τεχνικές και αντίστοιχες μηχανικές κινήσεις μετράται κυρίως η ελαστικότητα ενός υλικού. Η δυνατότητά του να αντέχει στην παραμορφωτική πίεση όσο το δυνατόν περισσότερο.
Oι επιστήμες δεν είναι απλώς ανθρώπινα εργαλεία και εφαρμογές για να φτιάχνουμε καινούργια και περισσότερα πράγματα. Είναι πρώτα απ’ όλα ο τρόπος για να μαθαίνουμε πώς λειτουργεί ο κόσμος. Για παράδειγμα, με τη βοήθεια του πιο πάνω στοιχείου της Μηχανικής, μπορούμε να καταλάβουμε πώς το ανθρώπινο «υλικό» είναι αξιόπιστο, όταν διαθέτει τον καλύτερο δυνατό συνδυασμό συγκρότησης, δύναμης, αντοχής, και ευελιξίας…
Η κατάσταση
Τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα τα τελευταία ένα-δύο, βιώνουμε μια σύνθετη κατάσταση, με βασικό χαρακτηριστικό την πολλαπλή πίεση από πρωτοφανείς συνθήκες: Η υγειονομική κρίση, οι χειροπιαστές και ακραίες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, οι αλλεπάλληλες ανατροπές του στάτους κβο στην περιοχή μας, η μεταστροφή των όρων του Κυπριακού, η ανεξέλεγκτη μέχρι κυνισμού διαφθορά, οι οικονομικές συνέπειες όλων των πιο πάνω. Πρόκειται για ένα μείγμα πιέσεων, ένας συνδυασμός εγχώριων και ευρύτερων παραγόντων που δοκιμάζουν τις αντοχές μας.
Όλες αυτές οι πηγές πίεσης έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά:
- Έχουν καθολικό χαρακτήρα. Επηρεάζουν και αφορούν όλους μας.
- Έχουν συγκεκριμένες θεωρητικές και πρακτικές απαντήσεις, οι οποίες όμως προσκρούουν σε αντιληπτικά εμπόδια ή/και συμφέροντα.
- Όλα δείχνουν ότι αυτές οι πηγές πίεσης, από τη φύση τους αλλά και εξαιτίας των εμποδίων, θα είναι παρατεταμένες. Δεν θα απαλλαγούμε από κάποιαν απ’ αυτές σύντομα.
- Όλες μας υποχρεώνουν να παίρνουμε διαρκώς και άμεσα έκτακτα μέτρα για αντιμετώπιση των παρενεργειών τους.
- Η αντιμετώπιση της ουσίας τους προϋποθέτει πρακτικές, πολιτικές, μέτρα και αποφάσεις πέραν των συνηθισμένων. Έξω από το κουτί.
Η λογική και ο παραλογισμός
Όλα τα πιο πάνω προβλήματα έχουν εξελιχθεί σε τέτοια και αποκτούν διάρκεια επειδή μια μειοψηφία φορέων του παραλογισμού επιβάλλεται στην πλειοψηφία. Οι αρνητές και οι επιπόλαιοι διασπείρουν σχεδόν ανεξέλεγκτα τον ιό, οι αρνητές της κλιματικής αλλαγής (π.χ. ο Τραμπ και οι οπαδοί του) και οι βιομηχανίες αρνούνται να υιοθετήσουν πρακτικές προστασίας του περιβάλλοντος, οι Ταλιμπάν επιβάλλουν στη διεθνή κοινότητα τον θρησκευτικό παραλογισμό. Την ίδια στιγμή, ο Πρόεδρος και οι ακραίοι κηρύσσουν αγώνα για απελευθέρωση αλλά εργάζονται για τα δύο κράτη, η κυβέρνηση έχει μετατρέψει τη διαφθορά σε επιστήμη, η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης άρχισε ήδη να γίνεται πεδίο ενίσχυσης μιας συγκεκριμένης ομάδας ημετέρων και εργαλείο των πελατειακών σχέσεων.
Σε όλα, μια μειοψηφική ομάδα φορέων του παραλογισμού επιβάλλει στους πολλούς τη θέλησή της. Και σε όλα, όσο περισσότερο αποδεικνύονται στην πράξη οι καταστροφικές συνέπειες του παραλογισμού, τόσο περισσότερο επίμονοι γίνονται οι φορείς του.
Το χειρότερο είναι ότι οι φορείς του παραλογισμού, με την πάροδο του χρόνου, καταφέρνουν τρία πράγματα:
- Καθιστούν τον παραλογισμό κανόνα. Με το θράσος, τον κυνισμό, τη φωνασκία και τον δυναμισμό τους οικοδομούν και επιβάλλουν ένα λεξιλόγιο, που με τη σειρά του γίνεται κάτι σαν «αυταπόδεικτη αλήθεια». Ένα είδος «διανοητικής νόρμας».
- Τείνουν να τρομοκρατούν τους ορθολογιστές. Είναι σαν να βγαίνει στην πλατεία ο σχιζοφρενής και οι μυαλωμένοι κλειδαμπαρώνονται στα σπίτια τους.
- Η χρονιότητα τείνει να δημιουργήσει την αίσθηση του αναπότρεπτου. Έτσι, οι ορθολογιστές αρχίζουν να παραιτούνται, με αποτέλεσμα ο έλεγχος να κινδυνεύει να παραμείνει οριστικά στα χέρια των φορέων του παραλογισμού.
Το απαραίτητο μείγμα
- Για να μην μας βρει το 2025 να σερνόμαστε ακόμη με την υγειονομική κρίση, ο εμβολιασμός και η ευλαβική τήρηση των μέτρων προστασίας πρέπει να αποκτήσουν καθολικό χαρακτήρα. Η επιστήμη και η λογική να γίνουν το κυρίαρχο μέτρο.
- Για να έχουν τα εγγόνια μας πιθανότητες να επιβιώσουν πάνω στον πλανήτη, η επιτάχυνση των μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος πρέπει να πάρουν σαρωτικό χαρακτήρα.
- Για να μην γίνει αλυσίδα το Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν θα πρέπει να αντιμετωπίσουν παγκόσμια μηδενική ανοχή σε ό,τι ακραίο κάνουν.
- Για να έχει ελπίδες επίλυσης το Κυπριακό θα πρέπει να εμποδιστεί ο Πρόεδρος να οριστικοποιήσει τη διαίρεση, και να αντικατασταθεί το 2023 από το ακριβές αντίθετό του σε ήθος και εντιμότητα.
- Για να σταματήσει η διαφθορά να απλώνεται σαν δηλητήριο και να μετατρέπεται σε πολιτειακή πανώλη, χρειαζόμαστε επειγόντως έναν αδιάφθορο στην ηγεσία του κράτους.
- Για να ανακάμψουμε από την οικονομική κρίση, το Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να υπηρετεί ένα σύγχρονο οικονομικό μοντέλο, αντί να αναπαράγει το αποτυχημένο και την ημετεροκρατία.
Γενικά, για να μπορέσουν να γίνουν όλα αυτά, οι πολίτες χρειάζεται να εφοδιάσουν τον ορθολογισμό τους με δεξιότητες που μέχρι τώρα τις θεωρούσαμε προαιρετικές. Το σκυρόδεμα της λογικής δεν αρκεί πια να αντέχει στην πίεση, αλλά πρέπει να αντέχει στην πολύ υψηλή πίεση και να απαντά με τολμηρές προτάσεις, πέρα από τα συμβατικά. Και την ίδια στιγμή να διατηρεί υψηλό δείκτη ευελιξίας και γρήγορης ανταπόκρισης, για να μην σπάει με την πρώτη παραμορφωτική δύναμη που προσπαθεί να την αλλοιώσει και να την τσακίσει.
Χρειαζόμαστε δύναμη και αντοχές. Αρχίζοντας με την παραδοχή ότι το συλλογικό περνά μέσα από την προσωπική ευθύνη. Το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα είναι ευθύνη του καθενός μας. Τα «ας εμβολιαστούν οι άλλοι», «ας ανακυκλώσουν οι άλλοι», «ας αγωνιστούν οι άλλοι κατά της διαφθοράς» και τα όμοια, ισοδυναμούν πλέον με παραίτηση. Ισοδυναμούν με το «ας καθορίζουν τη ζωή μου οι 'ταλιμπάν' του παραλογισμού».
ΚΑΛΑΘΙ
- Ο Διαβατήριος (1): Εξαιρετικά συνεπής ο Πρόεδρος με τον εαυτό του, όταν προτείνει επάνοδο στο 1960! Προκειμένου να μην κάνει τίποτε για να διευκολύνει την επανάληψη των συνομιλιών, και να εξαντλήσει τη θητεία του με τα «δύο κράτη» στο τραπέζι, τα τελευταία τέσσερα χρόνια πάει βόλτα το θεατρικό έργο ανά το παγκόσμιο: Ανακαλύπτει άλλο πλαίσιο Γκουτέρες από αυτό που λέει ο ίδιος ο ΓΓ, ακολούθως ανακαλύπτει πρώτα τη χαλαρή και μετά την αποκεντρωμένη ομοσπονδία, στη συνέχεια κάνει τα πάντα για να περάσει ο χρόνος (μέχρι να απαλλαγεί τον Ακιντζί). Ενδιάμεσα ανακάλυψε μιαν εκδοχή της πολιτικής ισότητας χωρίς πολιτική ισότητα. Τώρα που «μυρίζει» νέα κάθοδος Λουτ, ανακαλύπτει την επάνοδο στο καθεστώς του 1960! Προκειμένου να αποφύγει ουσιαστικές συνομιλίες, είναι ικανός να προτείνει και επάνοδο στο Condominium που ίσχυε στην Κύπρο τον 7ο αιώνα…
- Ο Διαβατήριος (2): Το σκεπτικό του Υπουργικού Συμβουλίου για την αφαίρεση διαβατηρίων από δεκατέσσερις Τουρκοκύπριους «αξιωματούχους» ήταν προσεκτικά διατυπωμένο. Δεν μπορούν να διαθέτουν έγγραφα της Κυπριακής Δημοκρατίας αυτοί που την υπονομεύουν. Το πρόβλημα όμως με τέτοια σκεπτικά είναι ότι έχουν εξ ορισμού καθολικό χαρακτήρα. Εξ ου και η σιωπή των αμνών όταν ο Τατάρ απάντησε με ένα ερώτημα: «Και γιατί δεν αφαιρέσατε τόσα χρόνια τα διαβατήρια από όσους έκαναν το πραξικόπημα κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1974;». Η ίδια σιωπή και όταν γνωστός νομικός είπε από τηλεοράσεως ότι, με βάση αυτό το σκεπτικό, το Υπουργικό Συμβούλιο θα έπρεπε να αφαιρέσει το διαβατήριο και από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, από τη στιγμή που υπάρχουν τεκμήρια ότι υποστήριξε λύση δύο κρατών.
- Ο Διαβατήριος (3): Αν τα μισά από όσα διαρρέουν για τις συνεδρίες του Εθνικού Συμβουλίου είναι βάσιμα, τότε φαίνεται ότι αυτές πάνε από το κακό στο χειρότερο. Ο Πρόεδρος έχει μεγάλη ευθύνη γι’ αυτό, από τη στιγμή που καταθέτει ακραίες ιδέες ως «τροφή για σκέψη», και στη συνέχεια ενθαρρύνει τα μικρά κόμματα να προσθέτουν ακόμη πιο ακραία και ανεδαφικά πράγματα. Έως και τραγελαφικά.
