Το παιδικό καρεκλάκι και η βρεφική κούνια

 

 

Την περασμένη εβδομάδα είχα γράψει για τον αγαπητό μας φίλο Κυριάκο Γεωργίου Κοφτερό που είχε πάει ως πρόσφυγας στο χωριό Άης Γιάννης στην Πάφο το 1975 και ο πατέρας του είχε βρει εκεί ένα ερμάρι που ανήκε σε μια τουρκοκυπριακή οικογένεια. Και με τη βοήθειά μας, χρόνια αργότερα μετά από παράκληση του Κυριάκου, βρήκαμε την οικογένεια και ο Κυριάκος έδωσε αυτό το ερμάρι στην οικογένεια που της ανήκε. Το ερμάρι επισκευάστηκε από μια επαγγελματική ΜΚΟ που ασχολείται με τη λαογραφική κουλτούρα και συντήρηση και στη συνέχεια η οικογένεια θα αποφασίσει τι θα το κάνει.

Ο Κυριάκος έδωσε στους Djemal και Ocal και ένα παιδικό καρεκλάκι που είχε βρει στον Άη Γιάννη. Έχει περίτεχνα διακοσμητικά χαραγμένα στο ξύλο του και μόνο το κάθισμα χρειάζεται επισκευή. Σύμφωνα με τον Κυριάκο, εκείνο τον καιρό, η κυβέρνηση είχε διορίσει έναν αστυφύλακα («τουρκόπουλο») για να κρατήσει το χωριό ασφαλές και ο πατέρας του Κυριάκου ήταν ένας από τους πρώτους που πήγαν το 1975 σε αυτό το εγκαταλελειμμένο τουρκοκυπριακό χωριό. Σύμφωνα με τον Κυριάκο, οι Τουρκοκύπριοι του Άη Γιάννη δεν μπορούσαν να μεταφέρουν τα έπιπλα στο βόρειο μέρος της Κύπρου όταν έφευγαν, έτσι προσπάθησαν να πουλήσουν ό,τι έπιπλα είχαν. Προφανώς επειδή έχει πάνω το μισοφέγγαρο, κανείς δεν ήθελε να το πάρει. Είναι όμως ιδιαίτερης σημασίας, καθώς υπήρχαν γραμμένα τα ονόματα της οικογένειας που ανήκει πάνω. Τα ονόματα των παιδιών της Fatma και του Halil είχαν γραφτεί εκεί.

Εύχομαι περισσότεροι άνθρωποι να ήταν σαν τον Κυριάκο και την οικογένεια του – να έχουν περισσότερη κατανόηση και ενσυναίσθηση ο ένας για τον άλλον. Τέτοιες ανθρωπιστικές χειρονομίες είναι τόσο πολύτιμες αυτές τις μέρες που η ένταση μεταξύ των δύο κύριων κοινοτήτων του νησιού μας συνειδητά ωθείται για να αυξηθεί. Δεν χρειαζόμαστε ένταση, χρειαζόμαστε ενσυναίσθηση και κατανόηση. Δεν χρειαζόμαστε αντιπαράθεση, αλλά χρειαζόμαστε ανθρωπιστικές χειρονομίες και ανθρωπιστικά προγράμματα που βοηθούν να ανοίξει ο δρόμος για τη διάλυση μιας σύγκρουσης που έχει λήξει. Γι' αυτό είμαστε τόσο ευγνώμονες στον Κυριάκο και την οικογένειά του.

 



 

Η βρεφική κούνια

Ο Κυριάκος Γεωργίου Κοφτερός πάντοτε μιλούσε για μια κούνια μωρού, και τελικά μου στέλνει φωτογραφίες και την ιστορία της. Είναι στην πραγματικότητα μια ιστορική κούνια. Μια τουρκοκυπριακή οικογένεια από την Αμπελικού είχε δώσει αυτή τη βρεφική κούνια στην κυρία Μαρία, τη μητέρα του Κυριάκου. Σε αυτή την κούνια κοιμήθηκαν μωρά, τόσο Τουρκοκύπριων όσο και Ελληνοκυπρίων. Ο Κυριάκος μου έστειλε τις φωτογραφίες της ιστορικής κούνιας που κράτησε, και λέει: «Νομίζω ότι υπάρχουν ακόμα μερικά κρεβατάκια σαν αυτό και νομίζω κατασκευάστηκαν από σιδηρουργούς στην Κύπρο. Δεν υπάρχει συγκόλληση σε αυτό. Ανήκε σε μια γυναίκα από την Αμπελικού που ζούσε στον Κάμπο με την οικογένειά της. Είχε ήδη μεγαλώσει τα παιδιά της, οπότε έδωσε την κούνια στους γονείς μου. Δεν μου ανέφεραν ότι την αγόρασαν από αυτούς. Ο σύζυγος ήταν οδηγός που μετέφερε κορμούς πεύκων. Ο πρώτος μου αδελφός γεννήθηκε το 1947 και στη συνέχεια άλλα 4 παιδιά μέχρι το 1960 - όλοι αυτή χρησιμοποιήσαμε. Μωρά που θα γίνονταν Έλληνες και Τούρκοι ή μουσουλμάνοι και χριστιανοί πέρασαν τα πρώτα τους δύο χρόνια σε αυτό το κρεβάτι. Το 1974, ως άντρες, πιθανότατα να πυροβολούσαν ο ένας τον άλλον στον Λιμνίτη, στο Σελεμάνι και στη Λεύκα. Η μητέρα μου, μας έλεγε για τα νανουρίσματα που τραγουδούσε η Τουρκοκύπρια κυρία. Βρήκα το όνομα των αρχικών ιδιοκτητών αυτής της κούνιας: Mustafa και Houriye... Το λέγαμε κούνια (κρεβάτι που κουνιέται), αλλά επίσης και η κούνια (κρεμασμένη συσκευή που πηγαίνει και έρχεται), το παιδικό παιχνίδι. Είχαν μια κόρη τη Faika».

Ο Κυριάκος φροντίζει αυτή την κούνια. Σε αυτή την κούνια κοιμήθηκαν και ξύπνησαν μωρά Τ/Κ και Ε/Κ  άπλωναν τα χέρια τους προς τη μητέρα τους, έκλαιγαν σε αυτή την κούνια όταν πεινούσαν, όταν έβλεπαν το πρόσωπο της μητέρας τους πάνω από την κούνια γουργούριζαν από ευτυχία. Μια κούνια που τα είδε όλα αυτά και παρά τη σύγκρουση και τους εθνικισμούς που έχουν λήξει προσπαθώντας να διαχωρίσουν το αγαπημένο μας νησί, η κούνια είδε μωρά ανεξάρτητα από το όνομα τους, τους έδωσε ένα ζεστό και ασφαλή χώρο για να κοιμηθούν. Το παιδικό μου κρεβάτι ήταν επίσης ένα δώρο από έναν από τους φίλους του αγαπημένου μου πατέρα Niyazi – ήταν δώρο από έναν Ελληνοκύπριο από την οικογένεια Λανίτη. Όταν γεννήθηκα τον Οκτώβριο του 1958, ο πατέρας μου εργαζόταν για πολλά χρόνια στον Δήμο Λευκωσίας και είχε πολλούς Ελληνοκύπριους φίλους... Ο αδελφός μου Alper Uludagh, επίσης θυμάται τον Λανίτη (από τη διάσημη οικογένεια Λανίτη), φίλο του πατέρα μας Niyazi, και μου είπε ότι πριν γεννηθώ, όταν υπήρχαν πολλά προβλήματα το 1958, ο Λανίτης είχε στείλει στην οικογένειά μας το Πάσχα ένα πιάτο γεμάτο με φλαούνες . Και ότι ακόμα θυμάται αυτό το πιάτο.

 



 

Ως δώρο

Το παιδικό κρεβάτι που ήρθε ως δώρο για το νεογέννητο (δηλαδή εμένα) χρησιμοποιήθηκε από τουλάχιστον δώδεκα παιδιά στην οικογένειά μας... Το χρησιμοποίησα εγώ, το χρησιμοποίησαν τα τρία παιδιά της αδελφής μου, το χρησιμοποίησε ο γιος του αδελφού μου, το χρησιμοποίησαν τα μωρά του ξαδέλφου μου. Μέσα σε αυτό κοιμόταν και ξυπνούσε ο γιος μου. Το χρησιμοποίησε ακόμα και η κόρη ενός ενοικιαστή που φρόντιζε η μητέρα μου. Ήταν τέτοιες οι σχέσεις των κοινοτήτων μας στο παρελθόν, πριν να μας χωρίσουν οι εθνικισμοί μας σε αυτό και σε εκείνο. Οι άνθρωποι ήταν ευτυχείς να δώσουν μια κούνια σε έναν γείτονα για να τη χρησιμοποιήσει ή να κάνουν ένα δώρο για το νεογέννητο, ανεξάρτητα από την εθνικότητα. Στα χωριά, οι γυναίκες θήλαζαν τα παιδιά η μια της άλλης και η γιαγιά μου Faika φρόντιζε τα παιδιά της μαμούς (μαίας) Αρετής, αφού έπρεπε να πάει σε διάφορα χωριά κοντά στο Λευκόνοικο για να βοηθήσει στη γέννα  μωρών Τ/κ ή ε/κ οικογενειών. Σε διπλανά σπίτια, οι κόρες της Αρετής κοιμόντουσαν με τη θεία μου Lutfiye... Ταΐζονταν, λάμβαναν φροντίδα και αγάπη, μέχρι τη στιγμή που η Αρετή επέστρεφε στο σπίτι... Δεν ανησυχούσε ότι είχε αφήσει τα παιδιά της στη φροντίδα μια; Τουρκοκύπριας γυναίκα. Ήταν τέτοιες οι σχέσεις, που ήταν περισσότερο από φίλες, ήταν σαν οικογένεια. Πολλοί Τουρκοκύπριοι και πολλοί Ελληνοκύπριοι στα χωριά ανέφεραν το όνομα μιας μαίας που βοήθησε τη μητέρα τους στη γέννα. Και δεν είχε σημασία ποια ήταν η εθνικότητα της μαίας. Αυτή είναι η Κύπρος που πρέπει να επιδιώξουμε να χτίσουμε, αντί να χάνουμε την ψυχή μας σε ατέλειωτους καβγάδες και ανούσιες συζητήσεις – πρέπει να βλέπουμε τα βασικά της ζωής, τα παιδιά. Τους αθώους. Εκείνους που χρειάζονται αγάπη και φροντίδα. Εκείνους που είναι σαν τα σφουγγάρια που απορροφούν τα πάντα που τους λένε. Όπως τα εκπαιδεύσεις, βλέπεις και τα αποτελέσματα.

 

Το όραμα για ένα ενιαίο νησί

Αυτή είναι η Κύπρος που πρέπει να επιδιώξουμε να χτίσουμε: Όπου γυναίκες και παιδιά να μπορούν να νιώθουν άνετα μεταξύ τους, στην παρέα ο ένας του άλλου, στα σπίτια ο ένας του άλλου. Όχι ένα χωρισμένο νησί, ένα νησί που είναι ολόκληρο και μπορεί να δεχτεί όλα τα χρώματα και όλες τις εθνικότητες και να φτιάξει από αυτά μια όμορφη ταπισερί. Είμαι το προϊόν της οικογένειάς μου, της μητέρας μου και του πατέρα μου, του τρόπου που με μεγάλωσαν. Είμαι το προϊόν της κουλτούρας της οικογένειάς μου: της παραδοσιακής φιλίας και των στενών σχέσεων με Ελληνοκύπριους γείτονες και συναδέλφους. Με απλούς ανθρώπους. Χωρίς προσποίηση, χωρίς υπερβολή, φυσική φιλία και ανθρώπινη κατανόηση των αναγκών και των ανησυχιών του άλλου. Αν δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε ή τουλάχιστον να στοχεύσουμε στη δημιουργία ενός τέτοιου νησιού, αν μείνουμε αδιάφοροι στον πόνο και τα βάσανα του άλλου, αν κάνουμε αόρατες τις ανάγκες και τις ανησυχίες του άλλου, θα είμαστε καταδικασμένοι. Αν αποτύχουμε να οικοδομήσουμε ανθρώπινες σχέσεις σε αυτή τη γη, τότε η ιστορία της κούνιας που μας είπε ο Κυριάκος όπου κοιμόντουσαν Τουρκοκύπρια και Ελληνοκύπρια μωρά θα είναι μόνο ένα «παραμύθι».

 

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518