Η αβάσταχτη ελαφρότητα του στάτους κβο​​​​​​​

Ο Λούκας Χαραλάμπους ήταν ένας συγγραφέας γνωστός για τις ασυνήθιστες απόψεις του μέσα στην ελληνοκυπριακή κοινότητα και τα άρθρα του που θα μπορούσαν να θεωρηθούν θαρραλέα. «Έφυγε» πριν από τέσσερα χρόνια. Πέθανε χωρίς να μπορέσει να δει το μέλλον της Κύπρου. Τον συνάντησα ξανά στα άρθρα μου στο αρχείο. Σε ένα άρθρο που έγραψα πριν από 14 χρόνια. Στις 10 Μαΐου 2006. Ένα άρθρο που έγραψα μετά από ένα άρθρο του Λούκα Χαραλάμπους στην εφημερίδα «Πολίτης». Τι είχε πει ο Λούκας; «Να πάμε σε δύο κράτη». Είχε απευθύνει έκκληση στον Τάσσο Παπαδόπουλο και τον Δημήτρη Χριστόφια να αποδεχθούν τα δύο κράτη. Γιατί; Κατά τη γνώμη του η πλειοψηφία της ελληνοκυπριακής κοινότητας το είχε αποδεχθεί ούτως ή άλλως αυτό. Κάτι που είχε αποδειχθεί και σε πρόσφατη δημοσκόπηση. Δεν ήθελαν, λέει, να ζήσουν μαζί με τους Τουρκοκύπριους. Σε μια τέτοια περίπτωση δεν έμεινε τίποτα για το οποίο να ντρέπεται και να στενοχωριέται κανείς που θα ζητήσει δύο κράτη. Θα μπορούσαν να είναι ήσυχοι, λέει, οι Παπαδόπουλος και Χριστόφιας. Μάλιστα, δεν έπρεπε να χάσουν, λέει, αυτήν την ευκαιρία που παρουσιάστηκε, αυτό το μομέντουμ!

Πέρασαν 14 χρόνια από αυτό το άρθρο. Μεγάλο χρονικό διάστημα. Τι άλλαξε; Αυξήθηκαν ή μειώθηκαν εκείνοι που θέλουν δύο κράτη στην ελληνοκυπριακή κοινότητα; Σύμφωνα με τις δικές μου παρατηρήσεις, δεν μειώθηκαν, αυξήθηκαν. Όχι επειδή δεν θέλουν ενωμένη Κύπρο. Αλλά επειδή πιστεύουν ότι θα είναι πιο δύσκολο να ζουν στην ενωμένη Κύπρο. Οι συνθήκες είναι πιο δύσκολες απ' ό,τι παλιά. Η τουρκοκυπριακή πλευρά έγινε πιο πολύ δορυφόρος της Τουρκίας. Μεταφέρθηκε περισσότερος πληθυσμός. Λεηλατήθηκαν πιο πολύ τα εδάφη-λάφυρα. Η Τουρκία έγινε πιο επιθετική στα χέρια του ενός. Είναι μια τρομακτική εικόνα!

Όμως, η αποδοχή των δύο κρατών δεν αποτελεί λύση. Δύο κράτη σημαίνει να υπάρχει στον βορρά η Τουρκία και στον νότο η Κύπρος. Είναι αλήθεια πως αυτό συμβαίνει και τώρα, όμως δεν θα είναι καλύτερα από τη σημερινή κατάσταση για τους Ελληνικύπριους να δώσουν επίσημο καθεστώς στον βορρά, να τον απαλλάξουν από την παράνομη κατάσταση και να του προσδώσουν νομιμότητα ενώπιον της διεθνούς κοινότητας. Δεν θα είναι καλύτερα και για τους Τουρκοκύπριους. Θα αυξηθεί η εξάρτησή τους από την Τουρκία. Θα ξεγραφτούν πιο πολύ από τώρα. Θα γίνουν πιο αόρατοι. Και αν μια μέρα η Τουρκία θελήσει να μας προσαρτήσει, θα το κάνει πολύ εύκολα. Δεν θα ωφελήσει σε τίποτα, έστω και αν θέσετε ως όρο στη συμφωνία που θα γίνει ότι «δεν μπορεί να ενωθεί με καμία άλλη χώρα». Όμως, η Τουρκία δεν μπορεί να μας προσαρτήσει τώρα, ακόμα και αν το θέλει. Διότι εμείς είμαστε πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ΕΕ. Δικαιούμαστε να αρνηθούμε. Όμως, στα δύο κράτη θα χάσουμε αυτό το δικαίωμά μας. Πώς μπορεί να υπάρξει η σκέψη να δοθεί νομιμοποίηση στην εισβολή και την κατοχή;

Έχουμε τρεις επιλογές ενώπιόν μας. Είτε ομοσπονδία. Είτε διχοτόμηση. Είτε συνέχιση του σημερινού στάτους κβο. Ποια είναι η καλύτερη από αυτές τις τρεις επιλογές για την ελληνοκυπριακή κοινότητα; Στην ομοσπονδία θα μοιραστεί τις εξουσίες με την τουρκοκυπριακή πλευρά, θα αποδεχθεί τις εγγυήσεις και την πολιτική ισότητα με την εκ περιτροπής προεδρία και θα δεχθεί ανάμεσά της τουλάχιστον 120 χιλιάδες έποικους από την Τουρκία. Στη διχοτόμηση θα νομιμοποιήσει την εισβολή και την κατοχή, θα δεχθεί να έχει χερσαία σύνορα στον βορρά με την Τουρκία και θα ενταφιάσει το όνειρο για επανένωση του νησιού μια μέρα. Και η άλλη επιλογή. Η συνέχιση του σημερινού στάτους κβο. Νομίζω ότι αυτή φαίνεται η πιο κατάλληλη απ’ όλες τις επιλογές για την ελληνοκυπριακή κοινότητα. Επομένως, δεν κατηγορώ όσα θα γίνουν στο εξής. Υπάρχει και η επιλογή της Κυπριακής Δημοκρατίας, όμως καμία από τις δύο πλευρές δεν την αποδέχεται με την παλιά της μορφή. Την απορρίπτουν και η ε/κ και η τ/κ πλευρά. Η ελληνοκυπριακή πλευρά αποδέχεται τους Τουρκοκύπριους ως ίσους πολίτες όχι ως ίση κοινότητα. Γι’ αυτό δεν θέλει να επιστρέψει στον συνεταιρισμό του 1960. Η δε τουρκοκυπριακή πλευρά που είναι γεμάτη με προσευχές κατάκτησης, ονειρεύεται περισσότερα από το 1960.

Γιατί έγραψα αυτό το άρθρο; Για μια νέα διαπίστωση της κατάστασης μετά από 14 χρόνια. Αν όσοι ήθελαν δύο κράτη ήταν η πλειοψηφία μέσα στην ελληνοκυπριακή κοινότητα πριν από 14 χρόνια, σκεφτείτε σήμερα. Αυτός ο αριθμός πρέπει να έχει αυξηθεί. Ίσως το στάτους κβο να πλήττει και τις δύο πλευρές, όμως δεν μπορεί να συγκριθεί με τη ζημιά που προκαλεί στην τουρκοκυπριακή πλευρά. Δηλαδή, η τουρκοκυπριακή πλευρά είναι αυτή που ουσιαστικά έχει ανάγκη τη λύση. Παρά ταύτα, δεν γίνονται καθόλου πιο ήπιες οι απαιτήσεις της και προτιμά να αφήνεται στις αγκάλες της Τουρκίας. Ενόσω αποφασίζει η Τουρκία στη θέση των Τουρκοκυπρίων, δεν θα υπάρξει λύση σε αυτό το νησί. Αν οι Τουρκοκύπριοι υπερασπιστούν την πολιτική τους βούληση και αποφασίζουν οι ίδιοι; Θα υπάρξει λύση; Ούτε γι’ αυτό είμαι βέβαιος. Άλλωστε, πόσοι Τουρκοκύπριοι έμειναν σε αυτό το νησί;