«Η ιστορία της Κοκούλας από το Νέο Χωριό Κυθρέας» της Σεβγκιούλ Ουλουντάγ

 

 

Συναντηθήκαμε για πρώτη φορά στην κηδεία του «αγνοούμενου» Νικολάτζη Κανικλίδη από την Κυθρέα, στις 25 Μαΐου 2013 - δηλαδή πριν από οκτώ χρόνια. Στεκόμασταν μαζί στην κηδεία όπου είχα πάει με τη Μαρία Γεωργιάδου για να συλλυπηθώ και να συναντήσω την οικογένεια του Κανικλίδη. Είχαμε δείξει μαζί με τη Μαρία τον πιθανό τόπο ταφής του Κανικλίδη και του Ανδρέα Πανταζή Πραματευτή στην Κυθρέα στον λειτουργό της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων και όταν έγινε η εκσκαφή είχαν βρει τα οστά αυτών των «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων. Η Κοκούλα (Γεωργία) Κολλίτση Κουμίδου ήταν επίσης συγγενής δύο «αγνοούμενων» ατόμων: Ήταν από το Νέο Χωριό Κυθρέας και η γιαγιά της Ροδού και ο παππούς της Γιώργος Κυριακίδης ήταν «αγνοούμενοι» από το 1974 από το χωριό αυτό.

Η συνάντηση

Η Κοκούλα ήταν ένα άτομο που δεν περίμενε πρόσκληση για να γίνει φίλη - ήταν ένα ζεστό άτομο, χαμογελούσε και έλαμπε... Άρπαζε τη ζωή στα χέρια της και σου χαμογελούσε. Ήταν άνετη και πρόθυμη. Πολύ σύντομα γίναμε καλές φίλες! Της τηλεφώνησα και συναντηθήκαμε και της πήρα συνέντευξη για τους «αγνοούμενους» παππού και γιαγιά της. Ο Γιώργος Κυριακίδης ήταν δάσκαλος και είχε σώσει τη ζωή των Τουρκοκύπριων συγχωριανών του στο Νέο Χωριό Κυθρέας στο παρελθόν. Όταν κάποιοι Ελληνοκύπριοι είχαν έρθει από κάποια άλλα χωριά για να σκοτώσουν τους Τουρκοκύπριους του Νέου Χωριού Κυθρέας, αντιστάθηκε και τους είπε ότι έπρεπε να περάσουν πάνω από το πτώμα του, σώζοντας έτσι τη ζωή των συγχωριανών του. Ωστόσο, κανένας δεν το θυμάται αυτό τώρα, κανένας δεν σκέφτηκε καν ότι ήταν μια σημαντική στιγμή. Αν περισσότεροι είχαν κάνει το ίδιο και από τις δύο μεγάλες κοινότητες του νησιού μας, ίσως τώρα να μιλούσαμε για άλλα πράγματα και να μην ήμασταν διαιρεμένοι με τον τρόπο που είμαστε σήμερα.

Στο χωριό

Επισκεφτήκαμε το Νέο Χωριό Κυθρέας και μου έδειξε το σπίτι του παππού και της γιαγιάς της, την πήγα και εγώ με τη σειρά μου στους πιθανούς τόπους ταφής που είχαμε δειξει στους λειτουργούς της ΔΕΑ - κάποιοι είχαν ανασκαφεί και βρέθηκαν κάποια οστά «αγνοουμένων», κάποιοι ακόμα δεν είχαν σκαφτεί. Πήγαμε στην αυλή της εκκλησίας όπου είχαν κρατηθεί οι «αιχμάλωτοι πολέμου» και υπήρχαν φήμες ότι εκεί είχαν θαφτεί κάποιοι «αγνοούμενοι». Είδαμε την αυλή. Αν θυμάμαι καλά, η Σκεύη Πασιά από την ΠΟΓΟ, την οποία γνώριζα από το δικοινοτικό κίνημα γυναικών, ήταν μαζί μας... Στην εφημερίδα μας, ένα νέο και ταλαντούχο άτομο δημιούργησε έναν δίσκο στον οποίο βρισκόταν το πορτρέτο της. Έκαψε το ξύλο για να δημιουργήσει το πορτρέτο της. Της το πήρα στο σπίτι της όπου φάγαμε μεσημεριανό.

Ο Κίσινγκερ

Η Κοκούλα είχε υπέροχες αναμνήσεις από την παιδική της ηλικία στο Νέο Χωριό Κυθρέας. Είχε αρχίσει να εργάζεται στην ΑΤΗΚ και θυμάται τους Τουρκοκύπριους συναδέλφους της, όπως τον Tanju και τη Sabiha. Στην ΑΤΗΚ εργάζονταν με βάρδιες και μια νύχτα είχε συνδέσει το τηλέφωνο του Χένρι Κίσινγκερ με κάποιον στη Λάρνακα - δεν θυμόταν καθαρά το όνομα, «ίσως το όνομα να ήταν Πιερίδης, ίσως ήταν δικηγόρος ή πρεσβευτής», μου είπε. Ο Κίσινγκερ έλεγε ότι οι Τούρκοι στρατιώτες θα έπαιρναν την Κυθρέα και η Κοκούλα το άκουσε αυτό καθώς άκουγε τη συνομιλία τους.   Ο θείος της δρ Τάκης Νικολαΐδης προσπάθησε να πάει στο χωριό αλλά τον σταμάτησαν γύρω από τη Μια Μηλιά και δεν μπορούσε να προχωρήσει. Στο τέλος δεν τα κατάφερε να προειδοποιήσει τους συγχωριανούς της. Και αρκετοί από τους συγχωριανούς της, συμπεριλαμβανομένων της γιαγιάς και του παππού της, έγιναν «αγνοούμενοι». Είχαν επικοινωνήσει με την UNFICYP και μερικοί Σουηδοί στρατιώτες από τον διεθνή οργανισμό πήγαν στο χωριό και επισκέφτηκαν τον παππού και τη γιαγιά της Κοκούλας - είχαν πάρει και μια φωτογραφία τους. Ο θείος της Τάκης τους είχε στείλει κάποια φάρμακα με τα Ηνωμένα Έθνη. Αργότερα ρωτούσαν τους συγχωριανούς τους που είχαν καταφέρει να διαφύγουν για τον παππού και τη γιαγιά και όλοι έλεγαν ότι την τελευταία φορά που τους είδαν ήταν στην εκκλησία. Γι' αυτό η Κοκούλα υποπτεύεται ότι θα μπορούσε να είχαν θαφτεί στην αυλή της εκκλησίας ή στην αυλή του σπιτιού τους.

 

[caption id="attachment_587133" align="alignnone" width="752"] Η Κοκούλα σε έναν πιθανό τόπο ταφής στο Νέο Χωριό Κυθρέας.[/caption]

 

Η γιαγιά και ο παππούς

Τον Σεπτέμβριο του 1974 η Κοκούλα έφυγε από την Κύπρο και πήγε στην Αθήνα για να μείνει σε ένα ξενοδοχείο για περίπου έναν μήνα και μετά πήγε στο Λονδίνο, όπου έμεινε αρκετά χρόνια μέχρι που επέστρεψε. «Η γιαγιά μου Ροδού ήταν ένα πολύ ήσυχο άτομο. Τη θυμούμαι πάντα στην εκκλησία», μου εξηγούσε. «Λόγω ενός ατυχήματος έχασε το ένα από τα πόδια της και περπατούσε με μπαστούνια. Ήταν μια λεπτή γυναίκα και πολύ ωραίο άτομο. Ο παππούς μου ήταν αξιοσέβαστος και μορφωμένος άνθρωπος. Πάντα μιλούσε με σύνεση και όλοι τον αγαπούσαν. Ήταν σοφό άτομο. Πριν από το 1974 είχε αρρωστήσει και μεταφέρθηκε στην κλινική του θείου μου. Ο θείος μου του ζήτησε να τους πει λίγα πράγματα και ο παππούς μιλούσε και μαγνητοφωνούσαν τα λόγια του: ‘Μπορώ να σου πω μόνο ένα πράγμα: Όλοι οι άνθρωποι είναι οι ίδιοι. Υπάρχει μόνο ένας Θεός και το ανθρώπινο είδος είναι μόνο ένα’, είχε πει. ‘Πιστεύω’, μου είχε πει, ‘ότι κάτι θα συμβεί στο μέλλον, επειδή οι νέες γενιές δεν ζούσαν με πόνο, δεν φοβήθηκαν ποτέ τους Τούρκους. Για παράδειγμα, τα εγγόνια μου λένε ότι οι Τούρκοι είναι άνθρωποι σαν κι εμάς’. Οι κόρες μου, ναι, έζησαν τον πόλεμο, ένιωσαν τον πόλεμο. Αλλά όχι τα εγγόνια μου. Όταν ήμουν στο Λονδίνο, έκανα όλες μου τις αγορές από έναν Τουρκοκύπριο, τον Yashar Halil. Ήμασταν φίλοι, εκεί συναναστρεφόμασταν... Επειδή ζούσαμε μαζί. Όταν δούλευα στην ΑΤΗΚ, ήμουν μαζί με Τουρκοκύπριους, το ίδιο και στο Λονδίνο. Και από τους Τουρκοκύπριους που ζούσαν στο Λονδίνο οι περισσότεροι μιλούσαν ελληνικά.

Θέλω να το πω και αυτό: Ας αφήσουμε όλα αυτά πίσω μας, να είμαστε ευτυχισμένοι, να είμαστε μαζί... Ας ζήσουμε μαζί... Επειδή και οι δύο πλευρές άντλησαν μαθήματα από αυτά που έζησαν. Πιστεύω ότι δεν θα κάνουμε ξανά τα ίδια λάθη. Αν πρόκειται να ζήσουμε σε αυτό το νησί, πρέπει να πιστέψουμε σε αυτό το νησί και πρέπει να ζήσουμε μαζί σαν αδέλφια».

 

[caption id="attachment_587134" align="alignnone" width="752"] Το 2013 στην αυλή της εκκλησίας στο Νέο Χωριό Κυθρέας.[/caption]

 

Ο θάνατός της και η προσμονή

Μέχρι πριν από λίγες μέρες δεν ήξερα ότι η αγαπητή μου φίλη Κοκούλα είχε πεθάνει... Στις 16 Ιανουαρίου το facebook με υπενθύμισε ότι ήταν τα γενέθλιά της και όταν πήγα στη σελίδα της για να γράψω κάτι για τα γενέθλιά της σοκαρίστηκα όταν έμαθα ότι είχε πεθάνει τον Οκτώβριο του 2020. Την τελευταία φορά που μου τηλεφώνησε ήταν λίγο άρρωστη για μερικούς μήνες, αλλά δεν είχαμε μιλήσει από τότε. Περιμέναμε για νέα από τη ΔΕΑ σχετικά με τον παππού και τη γιαγιά της και είχα επίσης τηλεφωνήσει πολλές φορές για να ρωτήσω για κάποια οστά που είχαν βρει στους πιθανούς τόπους ταφής που είχαμε δείξει εμείς ή κάποιοι άλλοι. Αλλά δεν υπήρχαν νέα από τη Ροδού και τον Γιώργο Κυριακίδη. Ακόμα και η εγγονή τους, η Κοκούλα, πέθανε περιμένοντας για περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες για οποιαδήποτε νέα από αυτούς και τη ΔΕΑ, χωρίς να πάρει οποιαδήποτε «αποτελέσματα» για το τι απέγιναν.

Πρέπει να συγκεντρώσω όλες τις σημειώσεις μου σχετικά με τους πιθανούς τόπους ταφής στο Νέο Χωριό Κυθρέας και να δω τι έχει γίνει και τι δεν έχει διερευνηθεί από τη ΔΕΑ.

Αγαπητή μου Κοκούλα, ποτέ δεν θα ξεχάσω το χαμόγελό σου, τον τρόπο που ήθελες να γιορτάσεις τη ζωή, τη ζεστασιά σου και το γέλιο σου... Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη βραχνή σου φωνή στο τηλέφωνο, που μου έλεγες να συναντηθούμε στην ταβέρνα «Λήδρας 55». Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις ιστορίες σου, το γέλιο σου, την ανθρωπιά σου. Δεν θα ξεχάσω πόσο όμορφο άτομο ήσουν, παρά το γεγονός ότι είχες δύο «αγνοούμενους» στην οικογένειά σου - ότι ποτέ δεν ήσουν μνησίκακη, ότι δεν τροφοδοτούσες το μίσος, αλλά επέλεγες να αγαπάς τους ανθρώπους και πάντα προσπαθούσες να συνδεθείς.

Μου είχες πει ότι είχες γνωρίσει τον Erdoghan, του οποίου η αδερφή είχε εργαστεί μαζί σου - έφτιαχνε σισ-κεμπάπ κοντά στο τζαμί της Αγίας Σοφίας (Selimiye) και της είχε τηλεφωνήσει για να έρθει και να συναντηθείτε, και δεν ήθελε πραγματικά να σε συναντήσει και όταν σου μίλησε απλώς προσπάθησε να κατηγορήσει τους Ελληνοκύπριους για το τι είχε συμβεί... Μου έλεγες όλα αυτά τα ανέκδοτα με σοφία, όπως και ο παππούς σου ο δάσκαλος, που εξακολουθεί να είναι «αγνοούμενος». Δεν τα έλεγες για να «διδάξεις» ένα μάθημα ή κάτι τέτοιο - μιλούσες για αυτά που αισθανόσουν στην καρδιά σου ως κάποιος που είχε δει πολλά... Απλώς για να δείξεις πόσο διαφορετικά μπορούν να συμπεριφερθούν οι άνθρωποι, αλλά ακόμα προσπαθούσες να συνδεθείς με τους ανθρώπους, γιατί αυτό ήταν το σωστό... Όπως και ο παππούς σου που μιλούσε τουρκικά και που είχε σώσει τη ζωή των Τουρκοκύπριων συγχωριανών του. Αγαπητή μου Κοκούλα, ήσουν ένα υπέροχο άτομο - δεν θα σε ξεχάσω ποτέ... Ας αναπαυθείς εν ειρήνη...

Όταν περάσει αυτή η COVID-19 ελπίζω τα σημεία ελέγχου να αρχίσουν να λειτουργούν «κανονικά» και πάλι, ώστε να επισκεφτώ τον τάφο σου για να σου φέρω μερικά λουλούδια.

Μοιράζομαι τον πόνο και την απώλεια όλων εκείνων που σε αγαπούσαν και που νοιάζονταν για σένα, της οικογένειάς σου και των φίλων σου.

 

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518