Για χρόνια ακούμε πως η αναβλητικότητα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα στις επιχειρήσεις και όχι μόνο. Γίνονται διαλέξεις, γράφονται βιβλία, προσλαμβάνονται ειδικοί σύμβουλοι, λαμβάνονται μέτρα, αλλά το φαινόμενο παραμένει.
Μετά από πολλά χρόνια στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, αλλά και ως μέλος οικογένειας, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο κύριος παράγοντας δεν είναι η τεμπελιά, ούτε και η έλλειψη χρόνου. Ο κόσμος δεν αναβάλλει αυτά που πρέπει να κάνει γιατί βαριέται (σίγουρα σε αρκετές περιπτώσεις είναι ο παράγοντας ή ένας από τους παραγόντες) αλλά περισσότερο γιατί φοβάται. Η λήψη απόφασης, η ολοκλήρωση μιας εργασίας, συνεπάγεται ανάληψη ευθύνης. Αυτό είναι που φοβίζει, αυτό οδηγεί στην αναβλητικότητα.
Όλοι μας, είτε ως υπάλληλοι, είτε ως οικογενειάρχες, είτε ως μέλη ενός συνόλου, έχουμε δεκάδες θέματα να αντιμετωπίσουμε και να χειριστούμε ανά πάσα στιγμή. Αξιολογούμαι και αρχίζουμε να εκτελούμε. Και εδώ είναι το πρόβλημα. Αντί να ιεραρχούμε ορθολογιστικά και να βάζουμε πρώτο στη λίστα των προτεραιοτήτων μας το σημαντικό (με ό,τι κριτήρια και να χρησιμοποιήσουμε), συνήθως το αφήνουμε χαμηλά στη λίστα, γιατί το σημαντικό συνήθως εμπεριέχει και μεγαλύτερο βαθμό ευθύνης... και φοβίζει. Μόνο όταν φτάσουμε στο απροχώρητο και όταν αντιληφθούμε ότι η ευθύνη με το να μην το ολοκληρώσουμε θα είναι μεγαλύτερη, αρχίζουμε πραγματικά να αναλαμβάνουμε την ευθύνη και να ολοκληρώνουμε αυτό που θα έπρεπε να είχαμε κάνει προ καιρού. Η ζημιά όμως έχει προκληθεί.
Γιατί δεν υπέβαλες τη φορολογική δήλωσή σου; Έπρεπε να έρθω σπίτι για να πλύνω τα ρούχα. Και πέφτει το πρόστιμο. Η υποβολή της φορολογικής δήλωσης είναι γεμάτη με «αποδοχές» και «δηλώσεις» που εκφοβίζουν τον κόσμο. Έστω λοιπόν και αν υπολείπεται μόνο το πάτημα ενός κουμπιού, οι περισσότεροι επιλέγουμε να βάλουμε πλυντήριο.
Μήπως αυτή είναι τελικά η λύση ή μια από τις λύσεις; Να αλλάξουμε το ισοζύγιο της ευθύνης μεταξύ της λήψης και της μη λήψης μιας απόφασης; Μεταξύ της ολοκλήρωσης και της μη ολοκλήρωσης μιας έκθεσης, μιας εργασίας;
Μήπως το εργασιακό ή το οικογενειακό περιβάλλον είναι τέτοιο που υπέρ-τιμωρεί όταν μια ενέργεια οδηγήσει σε όχι επιθυμητό αποτέλεσμα, αλλά δεν αναγνωρίζει καν το κόστος της «αναβλητικότητας» και άρα δεν τίθεται θέμα τιμωρίας;
Ο δημόσιος υπάλληλος δεν έχει άλλα χαρακτηριστικά ή ικανότητες από τον ομόλογό του στον ιδιωτικό τομέα. Όμως είναι χαμηλότερος ο βαθμός ευθύνης, και στην περίπτωση της αναβλητικότητας λόγω άλλων καθηκόντων είναι σχεδόν μηδέν. Γι΄ αυτό και στον δημόσιο τομέα το φαινόμενο είναι πολύ πιο έντονο.
Σίγουρα δεν γίνεται και δεν πρέπει να μηδενιστεί ο βαθμός ευθύνης για όσους αποφασίζουν, λαμβάνουν αποφάσεις, ολοκληρώνουν εργασίες, όμως μπορεί να μειωθεί. Να γίνονται πιο εύκολα αποδεκτά κάποια λάθη. Από την άλλη, θα πρέπει να αυξηθεί η αναγνώριση του κοστους της αναβλητικότητας και η απόδοση ευθύνης. Μαγικές φόρμουλες δεν υπάρχουν. Περιθώρια βελτίωσης υπάρχουν πολλά.
