«Η Στέλλα άπλωνε ζάμπα στις Βρυξέλλες» του Κρίτωνα Καψάλη

Σφοδρή επίθεση της γερμανικής εφημερίδας κατά της Κύπριας Επιτρόπου Υγείας για το θέμα των εμβολίων. Την εμφάνισε με τα πόδια απλωμένα στο μπαλκόνι, υπογραμμίζοντας ότι τον Σεπτέμβριο δεν είχε κλείσει συμφωνίες για επαρκείς ποσότητες εμβολίων, κάτι που στοιχίζει στην ΕΕ απώλεια ψυχών, αλλά και χρήμα.

«Όταν η λαϊκή Bild θέλει να χτυπήσει κάποιον, το κάνει με βαριοπούλα», αναφέρει σχετικό δημοσίευμα στο Protagon,gr. Αυτή τη φορά η ευρείας κυκλοφορίας γερμανική εφημερίδα, η οποία εκφράζει τους συντηρητικούς ψηφοφόρους, αν δεν απηχεί κατευθείαν τις σκέψεις παραγόντων του CDU, αποφάσισε να επιτεθεί στην επίτροπο Υγείας Στέλλα Κυριακίδου, αλλά και στη (Γερμανίδα) πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για τους χειρισμούς στο θέμα των εμβολίων κορονοϊού».

Η Γερμανία, βέβαια, δεν άσκησε κριτική μέσω μόνο μίας εφημερίδας. Η κριτική προέκυψε δίκην ομοβροντίας. Σκληρή κριτική στην ΕΕ για τα εμβόλια άσκησε και ο σοσιαλδημοκράτης αντικαγκελάριος, υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτς, φωνές διαμαρτυρίας ακούστηκαν και από τον Γερμανό υπουργό υγείας Γενς Σπαν, ο οποίος είχε εξαρχής αμφιβολίες για την ικανότητα της κ. Στέλλας Κυριακίδου.

Η Bild βέβαια υιοθέτησε πλήρως τον ρόλο του κακού μπάτσου: εικονογράφησε το σχετικό ρεπορτάζ της κατά της κυρίας Κυριακίδου με μια φωτογραφία της από τον λογαριασμό της στο Instagram, με τα πόδια απλωμένα στο μπαλκονι στις 11 Σεπτεμβρίου του 2020 με ένα ισχυρό υπονοούμενο να αιωρείται: Ότι η Κύπρια επίτροπος δεν έκανε τη δουλειά της για να έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση εγκαίρως εμβόλια κατά του κορωνοϊού, κάτι το οποίο στην κυπριακή διάλεκτο θα μπορούσε πολύ πιο παραστατικά να αποτυπωθεί μέσω του τίτλου: «Η Στέλλα άπλωνε ζάμπα στις Βρυξέλλες», δηλαδή δεν έκανε τίποτα.

Όπως επεσήμανε ο ανταποκριτής της ΕΡΤ στο Βερολίνο, Γιώργος Παππάς, στόχος του δημοσιεύματος ήταν πρωτίστως η κυρία Κυριακίδου, η οποία παρουσιάζεται: α) ανίκανη να διαχειριστεί το κορυφαίο για την ΕΕ ζήτημα των εμβολίων και να διαπραγματευτεί με τις φαρμακοβιομηχανίες, και β) μειωμένων προσόντων, αποδίδοντας την πολιτική καριέρα της στην οικογένειά της! Από τον διορισμό της κ. Κυριακίδου είναι αλήθεια ότι κυκλοφορούν αυτές οι φήμες. Ότι δηλαδή διορίστηκε ως επίτροπος για να εξοφληθεί ένα γραμμάτιο του Προέδρου Αναστασιάδη προς τον σύζυγό της, ο οποίος και στις δύο προεκλογικές μάχες που έδωσε, στάθηκε στο πλευρό του, αναλαμβάνοντας το κρίσιμο πόστο της διαχείρισης των οικονομικών της καμπάνιας.

Τα λάθη Ούρσουλας -Στέλλας

Η Κομισιόν, ορθώς αποφάσισε να δώσει προτεραιότητα και να επιχορηγήσει με ένα ποσό πέραν του ενάμισι δισ. ευρώ την έρευνα διαφόρων ευρωπαϊκών εταιρειών για το εμβόλιο, υπό μορφή προαγορών, όπως η AstraZeneca, η Sanofi  και η CureVac. Προς αυτή την κατεύθυνση πίεσαν και οι Γερμανοί και οι Γάλλοι, οι οποίοι σήμερα αναζητούν αποδιοπομπαίους τράγους. Η Κομισιόν κατέθεσε μία προκαταβολή 336 εκατ. ευρώ στη σουηδική εταιρεία AstraZeneca για να διασφαλίσει 400 εκατομμύρια δόσεις τον περασμένο Αύγουστο, έναντι 324 εκατ. που έδωσε στη γαλλική Sanofi, το εμβόλιο της οποίας φαίνεται ότι θα αργήσει πολύ, για 300 εκατομμύρια δόσεις. Μεγάλες παραγγελίες έγιναν και προς τη γερμανική CureVac, η οποία επίσης καθυστερεί. Γιατί δεν υπήρξαν μεγαλύτερες παραγγελίες σε πιο έτοιμα εμβόλια; Κατ’ αρχάς, οι παραγγελίες έγιναν το καλοκαίρι, όταν όλοι δήλωναν αισιόδοξοι ότι τον Νοέμβριο θα είχαν έτοιμα εμβόλια. Από τον Σεπτέμβριο ωστόσο η ΕΕ είχε πλήρη εικόνα ότι τα εμβόλια των πιο πάνω εταιρειών θα καθυστερούσαν. Την ίδια στιγμή είχε ασφαλείς ενδείξεις ότι η Pfizer-BioNTech και η Moderna ήταν πολύ πιο προχωρημένες και εντός χρονοδιαγραμμάτων να παραδώσουν εμβόλια τον Δεκέμβριο του 2020. Οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία είχαν εξασφαλίσει εμβόλια της BioNTech από τον Ιούλιο. Αντιθέτως, η κ. Κυριακίδου υπέγραψε συμφωνία με την AstraZeneca στις 27 Αυγούστου, ενώ οι συμφωνίες της ΕΕ με τις Pfizer/BioNTech και Moderna ήρθαν τον Νοέμβριο, δηλαδή με 4 μήνες καθυστέρηση σε σχέση με την Αμερική και τη Βρετανία. Πώς αυτές οι εταιρείες θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν την ΕΕ όταν πρόλαβαν να υπογράψουν με άλλες χώρες τεράστια συμβόλαια;

Το πρόβλημα των εμβολιασμών εν ολίγοις είναι πανευρωπαϊκό: Από τα 2 δις δόσεις εμβολίων που εξασφάλισε η Ευρωπαϊκή Ένωση με τα συμβόλαια προαγοράς, άδεια κυκλοφορίας έχουν προς το παρόν τα 300 εκατομμύρια, δηλαδή οι δόσεις που αγοράστηκαν από τις  Pfizer/BioNTech και Moderna. Αυτά φτάνουν για τον εμβολιασμό 150 εκατ. Ευρωπαίων. Η ΕΕ έχει 448 εκατομμύρια ανθρώπους.

Σαν να μην έφτανε αυτό, η Κομισίον και οι Φαρμακευτικές της Υπηρεσίες καθυστέρησαν αφάνταστα να εγκρίνουν και τα εμβόλια που ήδη κυκλοφορούσαν σε Αμερική και Αγγλία. Μετά από πιέσεις ενέκριναν το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech στις 27 Δεκεμβρίου 2020 και αυτό της Moderna αρχές Ιανουαρίου, όταν δηλαδή το Ισραήλ είχε σχεδόν εμβολιάσει το ένα τρίτο του πληθυσμού του. Τέλος, το εμβόλιο της AstraZeneca εγκρίθηκε τέλος Ιανουαρίου, με τις πρώτες δόσεις να αρχίσουν να κυκλοφορούν από αύριο Δευτέρα και με τους εμβολιασμούς να ξεκινούν την ερχόμενη Τετάρτη. Η Κύπρος, με βάση τη συμφωνία, θα έπαιρνε γύρω στις 300.000 δόσεις μέχρι το τέλος Μαρτίου. Με βάση τα νέα δεδομένα, θα είναι ευτυχής αν παραλάβει 170.000 δόσεις.

Τι θα μπορούσε να γίνει;

Το δίδυμο Ούρσουλα -Στέλλα Κυριακίδου θα μπορούσε να δράσει εντελώς διαφορετικά, σύμφωνα με καταρτισμένους Ευρωπαίους τεχνοκράτες. Με βάση τα χρήματα που έδωσε ως προκαταβολή η ΕΕ σε διάφορες φαρμακευτικές, που δεν κατάφεραν να εκπληρώσουν τα χρονοδιαγράμματα, όφειλε να υποχρεώσει τις εταιρείες που καθυστέρησαν να διαθέσουν τις εγκαταστάσεις τους στην παραγωγή των δύο αξιόπιστων εμβολίων που κυκλοφόρησαν. Κάποιοι υποστηρίζουν ακόμα ότι τα εμβόλια  Pfizer/BioNTech και Moderna είναι πολύ ακριβά, αλλά απάντηση σε αυτό έδωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Η Ελλάδα, είπε, θα ήταν διατεθειμένη να πληρώσει ένα επιπλέον ποσό 150 εκατ. ευρώ για να καλύψει τη χώρα με τα εμβόλια αυτά. Αντιθέτως, η μη ύπαρξη εμβολίων στοιχίζει στην Ελλάδα γύρω στα 300 εκατ. τον μήνα υπό μορφή κονδυλίων στήριξης σε επιχειρήσεις και εργαζομένους.

Αν στο κόστος συμπεριλάβουμε τους θανάτους πολιτών και τον  μακροπρόθεσμο επηρεασμό της οικονομίας, τα ακριβά εμβόλια τελικά στοιχίζουν ψίχουλα. Σύμφωνα με γερμανική μελέτη, από όλες τις επιχειρήσεις που έκλεισαν κατά την περίοδο της καραντίνας, το 25% δεν θα επανέλθει ποτέ, εκτοξεύοντας με αυτό τον τρόπο την ανεργία στα ύψη.

Ποιος θα θυσιαστεί;

Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται η Bild από τη σύσκεψη των γερμανικών κυβερνητικών κομμάτων της Τετάρτης, ο Σολτς φέρεται να είπε ότι «στην προμήθεια εμβολίων η ΕΕ τα έκανε πραγματικά σκατά».

Ασυνήθιστη φρασεολογία για τον Σολτς, αλλά δείχνει ότι ο προεκλογικός αγώνας στη Γερμανία ξεκίνησε ήδη, σημειώνει ο ανταποκριτής της ΕΡΤ Γιώργος Παππάς. Με τις πιέσεις κυρίως προς την κατεύθυνση της καγκελαρίου Μέρκελ να εντείνονται σε πρώτη φάση για την επιλογή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η Γερμανίδα καγκελάριος δεν θα αφήσει χωρίς στήριξη την πρώτη γυναίκα που διορίστηκε πρόεδρος της Κομισιόν. Μήπως, όμως, αν παραταθεί για ακόμα λίγο το θρίλερ των εμβολίων δεν μπορεί να σωθεί η δεύτερη γυναίκα που εμπλέκεται στα θέματα υγείας της ΕΕ; Ήδη η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν διαρρέει δεξιά -αριστερά στις Βρυξέλλες ότι αναγκάστηκε να αναλάβει το θέμα των εμβολίων διότι η κ. Κυριακίδου δεν φαινόταν ικανή να το  διαχειριστεί.  Έγκυρη πηγή στη Λευκωσία ανέφερε στον «Πολίτη» ότι  «ενόσω οι πιέσεις αυξάνονται, δεν αποκλείεται να δούμε να μας επιστρέφουν πακέτο πίσω στην Κύπρο την κ. Στέλλα Κυριακίδου».

Όπως πάντα βέβαια, υπάρχει και αντίλογος. Πηγή στο κυπριακό Υπουργείο Υγείας δήλωσε στον «Πολίτη» ότι όσα λέγονται εναντίον της κ. Κυριακίδου είναι υπερβολές. «Σίγουρα θα μπορούσε να γίνει καλύτερος προγραμματισμός για τα εμβόλια, από την άλλη, αν οι κυρίες Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Στέλλα Κυριακίδου δεν έκλειναν την ευρωπαϊκή συμφωνία για τα εμβόλια, ίσως το εμβόλιο να μην ήταν προσιτό στις μικρές χώρες. Θα τακτοποιούνταν οι Γερμανοί και οι Γάλλοι κι εμείς θα τρέχαμε, όπως τρέχαμε να βρούμε και μάσκες τον περασμένο Μάρτη όταν τις προαγόρασε όλες η Γερμανία». Για παράδειγμα, η Σερβία -για να μην αναφερθούμε σε αφρικανικές χώρες- δεν έχουν πάρει ακόμα εγκεκριμένα εμβόλια. Από την άλλη βέβαια, οι Γερμανοί και πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν δίκαιο να αντιδρούν, έχοντας να αντιμετωπίσουν τη μεγάλη εικόνα: Οι καθυστερήσεις αυξάνουν τον αριθμό των νεκρών, πλήττουν την οικονομία, μεγαλώνουν την ανεργία δημιουργώντας πλέον κοινωνική κρίση.  Αυτό που επιπλέον ενοχλεί, ειδικά τους Γερμανούς, εδράζεται στον παραδοσιακό ανταγωνισμό τους με τη Μεγάλη Βρετανία, η οποία προχώρησε μόνη σε αγορές και έχει εμβολιάσει υψηλό ποσοστό πολιτών της, κάτι βεβαίως που αν η Γερμανία δεν δεσμευόταν από την ευρωπαϊκή συμφωνία θα είχε ήδη κάνει. Στη στάση αυτή συντείνει και ο βρετανικός λαϊκισμός. Με βάση τους εμβολιασμούς, η κυβέρνηση Τζόνσον προσπαθεί χαιρέκακα να δικαιολογήσει τις πολιτικές της επιλογές, τονίζοντας σε κάθε περίπτωση ότι η δυνατότητα της Βρετανίας να είναι πρώτη σε εμβολιασμούς έχει να κάνει και με το Brexit. Αποχωρήσαμε από τη γραφειοκρατική Ευρώπη και τώρα ορίζουμε με αποτελεσματικότητα τη μοίρα μας ως ανεξάρτητο κράτος.

Ο μεγάλος φόβος

Ο μεγαλύτερος πάντως φόβος από τις καθυστερήσεις στους εμβολιασμούς προέρχεται από τις συνεχείς μεταλλάξεις του ιού. Με βάση τα υφιστάμενα εμβόλια, υπάρχουν ενδείξεις ότι μέχρι στιγμής κάποιες μεταλλάξεις καλύπτονται.

Διεθνείς έρευνες πάντως μιλούν ήδη για δύο πανδημίες. Από τη μια ο ιός #SARSCoV2, ο οποίος φαίνεται να τίθεται υπό έλεγχο και από την άλλη η μετάλλαξη #B117, η οποία είναι ανεξέλεγκτη και πολύ πιο επιθετική. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι αν ο αρχικός ιός εξαφανιστεί, ή έστω η μεταδοτικότητά του πέσει κάτω από 040%, τότε η πανδημία ούτως ή άλλως θα περιοριστεί. Γι' αυτό ακριβώς χρειάζονται επειγόντως τα εμβόλια. Σε διαφορετική περίπτωση, οι μεταλλάξεις της Βραζιλίας και της Νοτίας Αφρικής, όπως λέγονται, θα μας οδηγήσουν σε ένα νέο, τεράστιο και πιο επιθετικό πανδημικό κύμα τον Μάρτιο και τον Απρίλιο.