«Η τελευταία ζαριά του Αβέρωφ» του Κρίτωνα Καψάλη

 

 

 

Σχεδόν σε τόνους δραματικούς κινήθηκε η παρέμβαση του Αβέρωφ Νεοφύτου στο Κυπριακό τη βδομάδα που πέρασε, με αρκετούς να διερωτώνται: «Επρόκειτο για επίδειξη πραγματικής ανησυχίας για την πορεία του Κυπριακού;». Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ βλέπει τις δημοσκοπήσεις και διαπιστώνει ότι σοβαρός κόσμος του κόμματός του, αυτό δηλαδή που αποκαλείται κληριδική πτέρυγα, αποστασιοποιείται απογοητευμένος από τη στάση του Προέδρου στο εθνικό θέμα; Μήπως είναι απλώς μια ψηφίδα τακτικής που έχει να κάνει όντως με τη συσπείρωση ενός πολυσυλλεκτικού κόμματος την ίδια στιγμή που άλλοι υποψήφιοι λένε εντελώς διαφορετικά πράγματα στο Κυπριακό αναλόγως του ακροατηρίου που έχουν μπροστά τους; Μήπως τελικά είναι μια κίνηση που επιχειρεί να διαρρήξει την αντιπολιτευτική συμπόρευση ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ;

Οι δηλώσεις Αβέρωφ

Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ τη βδομάδα που πέρασε προσέφερε στήριξη σε αυτό που τις τελευταίες μέρες αποκαλείται "βρετανικό σχέδιο". Απαντούσε ουσιαστικά στη θέση του ΥΠΕΞ Χριστοδουλίδη ο οποίος χαρακτήρισε το σχέδιο "εκτός συμφωνημένου πλαισίου λύσης". Είπε ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ: «Εμείς χαιρετίζουμε το ενδιαφέρον του διεθνούς παράγοντα. Εμείς βλέπουμε θετικά το ότι χώρες μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας ενδιαφέρονται για το Κυπριακό. Αυτό είναι πάρα πολύ θετικό γιατί χωρίς το διεθνές ενδιαφέρον δεν θα μπορέσει ποτέ να λυθεί το Κυπριακό".

Σε ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα λύσης, ήταν σαφής: "εμείς είμαστε θετικοί, θετικότατοι, να εξευρεθεί λύση του Κυπριακού το συντομότερο δυνατό. Το πρόβλημα είναι να περνά ο χρόνος και να χρειαστούν χρόνια και άλλες δεκαετίες για την επίλυση του Κυπριακού. Μετά από 47 χρόνια αδιέξοδα, το να ακούω φωνές που ανησυχούν μπας και λυθεί το συντομότερο δυνατό το Κυπριακό εμένα δεν με βρίσκουν σύμφωνο".

Απάντηση στους φοβικούς

Το σημαντικότερο μέρος των δηλώσεων Αβέρωφ περιστράφηκε στο τι θέλουμε ως λύση, απαντώντας με αυτό τον τρόπο σε διάφορα κόμματα στο εσωτερικό τα οποία κατά κύριο λόγο αναλώνονται στο τι δεν θέλουν ή κυρίως στο τι φοβούνται σε σχέση με τη λύση του Κυπριακού. Για πρώτη φορά μετά το Κραν Μοντανά και κόντρα σε όσα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τους επόμενους μήνες μετά τη διάσκεψη είπε "για τον απαράδεκτο τρόπο που διεκδικούν την πολιτική τους ισότητα οι Τουρκοκύπριοι", ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ ξεκαθαρίζει ποιος είναι ο ουσιαστικός συμβιβασμός στο Κυπριακό. Είπε χαρακτηριστικά: "Δεν λύνεται κανένα πρόβλημα με το να απορρίπτουμε πάντα οποιεσδήποτε ιδέες ή απόψεις στην προσπάθεια της επίλυσης ενός προβλήματος. Και για αυτό το ζήτημα ξέρω ως πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού και ως Συναγερμός τι θέλω για το Κυπριακό: Θέλω να απαλλαγώ από την κατοχή και τις εγγυήσεις, θέλω επιστροφή εδαφών αλλά για να τα πάρω όλα αυτά χρειάζεται να δώσω στους Τουρκοκύπριους την πολιτική ισότητα σε συνδυασμό με την πρόταση του Προέδρου Αναστασιάδη για αποκεντρωμένη ομοσπονδία".

Είναι αξιόπιστος;

Το ερώτημα που τίθεται από αρκετούς, ακόμα και Συναγερμικούς, είναι κατά πόσον ο Αβέρωφ Νεοφύτου πρέπει να λογίζεται ως αξιόπιστος στο Κυπριακό. Κάποιοι θυμούνται ακόμα και τις συζητήσεις πριν το δημοψήφισμα του 2004, όταν ο κ. Νεοφύτου δεν τασσόταν υπέρ του «ναι» αλλά στο Πολιτικό Γραφείο του κόμματος υποστήριξε αποχή. Από την άλλη βέβαια, και μετά τη δραματική στροφή του Προέδρου Αναστασιάδη στο Κυπριακό από το 2017 και εξής, έχει διαχωρίσει σε αρκετές περιπτώσεις και με σαφήνεια τη θέση του, με πρώτη την πρόσκληση στον Αλέκο Μαρκίδη να μιλήσει σε ημερίδα του κόμματος για το Κυπριακό, χωρίς πρόσκληση στον Πρόεδρο.

Στις 5 Οκτωβρίου 2018, μετά από συνάντηση που είχε με την Αμερικανίδα πρέσβειρα στη Λευκωσία Κάθλιν Ντόχερτι, δήλωσε ότι βλέπει «εθνικό τσουνάμι να έρχεται» και κάλεσε όλες τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου να στείλουν ηχηρό μήνυμα στον διεθνή παράγοντα ότι η ε/κ πλευρά δεν συμβιβάζεται με την ντε φάκτο κατάσταση. Η δήλωση προκάλεσε έντονη απαρέσκεια στον Πρόεδρο Αναστασιάδη ο οποίος του απάντησε απαξιωτικά: "Δεν ασχολούμαι με καιρικά φαινόμενα".

Στις 15 Ιανουαρίου 2021 ο Αβέρωφ Νεοφύτου επανέφερε τα περί τσουναμιού: Μίλησε για καλοκαιριάτικο τσουνάμι στην περίπτωση που δεν ευοδωθεί η νέα προσπάθεια του γενικού γραμματέα των ΗΕ για το Κυπριακό. «Θα έχουμε καλοκαιριάτικα τσουνάμι και θα χάσουμε και τα Βαρώσια», είπε.

Παρασκηνιακά και κυρίως μετά το 2017 ο Αβέρωφ διατύπωσε με έντονο τρόπο σε όλους τους συνομιλητές του την απαράσκειά του για τη στασιμότητα που παρατηρείται στο Κυπριακό, προειδοποιώντας ότι η ντε γιούρε διχοτόμηση στην οποία οδεύει η Κύπρος θα είναι καταστροφική για τους Ελληνοκύπριους. Οι ανησυχίες του μάλιστα μετά το άνοιγμα των Βαρωσιών έχουν χτυπήσει κόκκινο για δύο λόγους: Πρώτον, αν επαναλειτουργήσει το Βαρώσι υπό τ/κ διοίκηση τερματίζονται οριστικά οι συνομιλίες στο Κυπριακό διότι κανένας Πρόεδρος δεν πρόκειται να προσέλθει σε αυτές. Δεύτερον, σε περίπτωση που κάποιοι Βαρωσιώτες επιστρέψουν τότε κινδυνεύουμε με νέο εσωτερικό διχασμό.

Με λίγα λόγια ο Αβέρωφ Νεοφύτου έχει δώσει και δημόσια και ιδιωτικά όλα τα απαραίτητα εχέγγυα ότι πραγματικά έχει τις ανησυχίες του στο Κυπριακό. Διά του έντονου μάλιστα τρόπου που το κάνει δεν μπορεί να κατηγορηθεί εύκολα ότι είναι μέρος μιας τακτικής προσέγγισης ομάδων στο κόμμα. Υπό την ιδιότητα του προέδρου του κόμματος απεναντίας στέλνει το μήνυμα ότι αυτή είναι η επίσημη γραμμή του κόμματος και ότι τη γραμμή δεν τη χαράζει ο αναπληρωτής Χάρης Γεωργιάδης ή ο ΥΠΕΞ Νίκος Χριστοδουλίδης.

Η τακτική

Πού θα μπορούσε να του καταλογισθεί τακτική; Η άνοδος των τόνων υπέρ της λύσης εξυπηρετεί τη συγκράτηση εκείνης της μεγάλης μερίδας της αστικής Λευκωσίας αλλά και των Βαρωσιωτών που τάσσονται υπέρ μιας συμβιβαστικής λύσης, οι οποίοι σε συνδυασμό με τα φαινόμενα διαφθοράς παρουσιάζουν τάσεις φυγής, κάτι που φαίνεται και στις δημοσκοπήσεις. Στις εκλογές του 2016 ο ΔΗΣΥ έχασε στη Λευκωσία πέραν του 7% της ισχύος του και το φαινόμενο τώρα φαίνεται να μετατίθεται και στην ομάδα των Βαρωσιωτών, ιδιαίτερα μετά την απόφασή τους να ιδρύσουν την Πρωτοβουλία «Αμμόχωστος για την Κύπρο» διά της οποίας κατέρχονται με πλήρες ψηφοδέλτιο στην Αμμόχωστο. Το 2016 οι απώλειες του ΔΗΣΥ στην Αμμόχωστο ήταν οριακές, κοντά στο 2%, με το κόμμα να εξασφαλίζει τότε 38,2% στην περιοχή, που ήταν η πρώτη επαρχία σε ποσοστά. Προς αυτή την κατεύθυνση ο Αβέρωφ Νεοφύτου κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια να αποτρέψει την κάθοδο της Πρωτοβουλίας στις εκλογές προσφέροντας θέσεις αριστίνδην σε όλα σχεδόν τα μέλη της, αλλά τελικά απέτυχε. Σήμερα η Πλατφόρμα αυτή (το ίδιο ισχύει και για το ΑΚΕΛ) επιχειρείται να αντιμετωπισθεί διά της λογικής της χαμένης ψήφου.

Το ΑΚΕΛ

Το μεγαλύτερο ποσοστό τακτικής στις τοποθετήσεις Αβέρωφ για το Κυπριακό θα μπορούσε να αποδοθεί μάλλον στον αποσυντονισμό κάθε προσπάθειας σύμπλευσης μεταξύ ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ. Τα δύο κόμματα κινούνται στην ίδια γραμμή σε ό,τι αφορά τα εσωτερικά θέματα και δη τα θέματα διαφθοράς. Στο Κυπριακό, ωστόσο, οι διαφορές τους είναι εκ διαμέτρου αντίθετες. Γι' αυτό ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ απηύθυνε πρόσκληση και μια έκκληση προς την ηγεσία του ΑΚΕΛ. Κάλεσε τον Άντρο Κυπριανού να συναντηθούν σύντομα. Η τακτική αυτή του Αβέρωφ πέτυχε αφού την επομένη το ΔΗΚΟ κατήγγειλε τον συμβιβασμό που πρότεινε σε σχέση με την πολιτική ισότητα, αλλά και το ΑΚΕΛ που επίσης υποστηρίζει ότι η πολιτική ισότητα των Τουρκοκυπρίων πρέπει να γίνει αποδεκτή.

Το ρίσκο του Αβέρωφ

Εν κατακλείδι, και επί της ουσίας και για κάποιους λόγους τακτικής, ο Αβέρωφ Νεοφύτου επανήλθε με έντονο τρόπο στο Κυπριακό ενόψει της πενταμερούς που θα πραγματοποιηθεί από τις 27-29 Απριλίου στη Γενεύη, με δεδομένο ότι τρεις εβδομάδες μετά θα έχουμε βουλευτικές. Η πενταμερής, αν αποτύχει, μάλλον θα είναι μία από τις τελευταίες ζαριές στο Κυπριακό στο πλαίσιο της διαδικασίας που γνωρίζουμε. Ημερολογιακά και εκλογικά, ωστόσο, η διεξαγωγή της πενταμερούς αποτελεί όχημα ώστε να επανέλθει το Κυπριακό στο επίκεντρο της συζήτησης. Διά των δηλώσεών του ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ επιχείρησε να θέσει τις βάσεις του διαλόγου στη λογική της αναγκαιότητας της λύσης στο πλαίσιο της ρεαλιστικής σχολής Κληρίδη. Η επιλογή του να μεταθέσει την ατζέντα των συζητήσεων από τη διαφθορά βολεύει το κόμμα του, ιδιαίτερα όμως βολεύει τον Πρόεδρο Αναστασιάδη που βάλλεται πανταχόθεν, εξ ου και τις τελευταίες βδομάδες στο Κυπριακό θυμίζει "τη στρίγγλα που έγινε αρνάκι". Από την άλλη, αν η άτυπη πενταμερής εξελιχθεί σε ένα νέο Κραν Μοντανά, ο Αβέρωφ Νεοφύτου θα πρέπει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που θα ανακύψουν από μια νέα συρρίκνωση των ποσοστών του κόμματός του. Στην περίπτωση αυτή οι απώλειες θα είναι οριστικές και μη αναστρέψιμες, θα πάρει δε το χαμπάρι στις προεδρικές του 2023.