Στις καυτές ημέρες του Αυγούστου, ο Κύπριος Πρόεδρος Ν. Χριστοδουλίδης περνά την πιο κρίσιμη καμπή της 12ετούς πολιτικής καριέρας του. Πρόκειται για το τρίτο καλοκαίρι της προεδρικής θητείας και η δημοτικότητά του, που ήταν ήδη χαμηλή, δέχθηκε νέο πλήγμα, εξαιτίας της καταστρεπτικής πυρκαγιάς και της αποτυχημένης διαχείρισής της.
Από τις 23 Ιουλίου, όταν ξέσπασε η πυρκαγιά που κατέκαυσε 120 τ.χλμ. δάσους και άγριας βλάστησης, το ένα λάθος του Προέδρου Χριστοδουλίδη διαδέχεται το άλλο. Αν γινόταν «υπόθεση εργασίας», θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για να μην επαναληφθεί στο μέλλον. Κάθε ενέργεια του Χριστοδουλίδη, επί της ουσίας (συντονισμός επιχειρήσεων, αξιολόγηση, ανάληψη ευθύνης) και για σκοπούς επικοινωνίας, γυρίζει μπούμερανγκ.
Είναι η πολιτική διαδρομή Νίκου Χριστοδουλίδη στη ζυγαριά; Πόσο απέχει να καταγραφεί στην πολιτική ζωή της νήσου ως «πρόσκαιρη και ατυχής παρένθεση»;
Πολύτιμος χρόνος
Ο Χριστοδουλίδης ανέλωσε τη μισή Προεδρία του, χωρίς να εκτιμήσει ορθά πόσο πολύτιμος είναι ο χρόνος για να κάνει έργο. Αλλαγές και τομές στη διακυβέρνηση συνεπάγονται αποφάσεις με βάση ένα πολύ συγκεκριμένο σχέδιο και ισχυρή πολιτική βούληση για να προχωρήσουν, ιδίως στα πρώτα στάδια της θητείας. Τίποτε από αυτά δεν έγινε. Από την πρώτη ημέρα, ο νέος Πρόεδρος ακολούθησε ένα προγραμματικό πλαίσιο διακυβέρνησης, με πυκνές εξαγγελίες, χωρίς να υλοποιεί διακριτό κυβερνητικό έργο που να φέρει τη σφραγίδα του και να έχει πραγματικό αντίκτυπο στην κοινωνία. Τώρα θα βρει μπροστά του πιο πολλές αντιστάσεις για αλλαγές. Η αστοχία, η ατολμία και η χαμηλή αποδοχή του αποτελούν τον χειρότερο συνδυασμό.
Κριτήρια
Ο Χριστοδουλίδης πίστεψε ότι η τρέχουσα διαχείριση του κράτους επαρκεί για να ικανοποιήσει τις αυξημένες απαιτήσεις των πολιτών. Όσο κι αν αυτός βάφτιζε το καθετί «μεταρρύθμιση», όσο κι αν τα κανάλια αναμετέδιδαν κάθε βράδυ τις γενικές εξαγγελίες του, δεν έπεισε. Έτσι, πέρασαν δυόμισι χρόνια: παχιά λόγια - πενιχρό αποτέλεσμα!
Τώρα ο Χριστοδουλίδης αντιλαμβάνεται ότι τα κριτήρια αξιολόγησης ενός Πρόεδρου σε μια μικρή χώρα με μεγάλες δυνατότητες, όπως η Κύπρος, είναι πολύ αυστηρότερα. Στον χρόνο που πέρασε αναξιοποίητος, οι πολίτες τον αξιολόγησαν σε σειρά από γεγονότα και έπαψαν να είναι επιεικείς μαζί του. Δεν του δίνουν άλλη περίοδο χάριτος, δεν τον «παίρνουν τοις μετρητοίς»!
Αυτό συμβαίνει γιατί ο Χριστοδουλίδης κρίνεται πλέον ως Πρόεδρος κι όχι υπουργός Εξωτερικών ή κυβερνητικός εκπρόσωπος, αξιώματα στα οποία διορίστηκε που υπηρέτησε για λογαριασμό του τέως Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη, χωρίς ποτέ να αξιολογηθεί πραγματικά και να αποδείξει μετρήσιμα αποτελέσματα.
Ικανότητες
Σε όλη τη διαδρομή του, ο Χριστοδουλίδης αποδείχθηκε, πάντως, πολύ ικανός να βρίσκεται στην κατάλληλη θέση την κρίσιμη στιγμή, δίπλα στον πιο ισχυρό πολιτικό για 10 χρόνια. Κατάφερε επίσης να αξιοποιήσει τα επικοινωνιακά του χαρίσματα για να κτίσει «δίκτυο» και να κερδίσει συμπάθειες στην ευρύτερη κοινωνία. Το γεγονός ότι έφθασε στο απώγειο σε ελάχιστο χρόνο δεν είναι αμελητέο. Ωστόσο, ευνοήθηκε από το γεγονός ότι την κρίσιμη στιγμή κρίθηκε «κατάλληλος» από τον Νίκο Αναστασιάδη, διέσπασε τον ΔΗΣΥ με τη σθεναρή στήριξη του τέως Προέδρου και συντηρητικών δυνάμεων και πέτυχε την εκλογή του. Απέναντι του, δεν υπήρξε ικανό αντίπαλο δέος -την τότε αντιπολίτευση- για να τον ανακόψει.
Ο Χριστοδουλίδης παρακολουθεί τις μετρήσεις και θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια να αλλάξει την κοινή γνώμη που σχημάτισε την εξής εικόνα γι’ αυτόν: αναποτελεσματικός, αναποφάσιστος, άστοχος. Στην εσωτερική διακυβέρνηση, η Προεδρία του συνοδεύεται από σκάνδαλα, αναστολή μεγάλων έργων υποδομής, κάκιστες επιλογές προσώπων σε καίρια πόστα, αναξιοκρατικούς διορισμούς και νεποτισμό.
Επικοινωνία
Το ηγετικό του προφίλ έχει φθαρεί αλλά δεν έχει τεθεί εντελώς εκτός μάχης για το 2028. Ο Χριστοδουλίδης διαθέτει υπερπρονόμια εξουσίας, πλεονάσματα για παροχές και δυσανάλογη προβολή από τα ΜΜΕ, ιδίως στα τηλεοπτικά κανάλια. Η πλειονότητα των ΜΜΕ συχνά υποκύπτει στον πειρασμό να συμπορεύεται με τον εκάστοτε Πρόεδρο και τα «επίσημα» αφηγήματα, είτε αυτά αφορούν το Κυπριακό είτε κυβερνητικές «διαρροές», όπως έγινε προς στιγμή, ακόμα και με την πυρκαγιά. Χαρακτηριστικά, όλοι μετέδωσαν πληροφορίες για «οργανωμένη σπείρα εμπρηστών», ενώ στη Βουλή, οι αρμόδιοι -υπουργός και Αστυνομία - παραδέχθηκαν ότι δεν υπάρχει καμία επαρκής μαρτυρία για κάτι τέτοιο. Ένα κανάλι με γνωστές διασυνδέσεις με το Προεδρικό προσπάθησε καθαρά να παραπλανήσει, προβάλλοντας δήθεν βίντεο με μετανάστη εμπρηστή!
Τα ανοιχτά προβλήματα στην εσωτερική διακυβέρνηση δύσκολα αποκρύβονται, ακόμα και με τη «μονοδιάστατη» πληροφόρηση του Προεδρικού, από δεκάδες μισθωμένα από το κράτος στελέχη επικοινωνίας αλλά και «ανώνυμους» λογαριασμούς στα social media που διέσπειραν ψευδείς ειδήσεις για τις πυρκαγιές και στόχευσαν δημοσιογράφους.
Η πρωτοκαθεδρία που απέκτησαν τα social media στην ανοιχτή κριτική εναντίον του Χριστοδουλίδη τον έφεραν σε πολύ δύσκολη θέση. Η εικόνα του ως «μη διαπλεκόμενου» έχει επίσης πληγεί καθώς με τις επιλογές του διαιωνίζει το ριζωμένο σύστημα διαφθοράς και τη συγκάλυψή του, κυρίως από τους δύο Γενικούς Εισαγγελείς.
Αντιπολίτευση
Μόνο ένα πρωτοφανές φαινόμενο συγκρατεί τον Χριστοδουλίδη και τον κρατά ακόμα στη δημόσια διαπάλη. Η αδύναμη αντιπολίτευση, συχνά ανύπαρκτη και άνευρη και, κυρίως, χωρίς συνοχή. Μετά το καλοκαίρι θα επιταχυνθούν οι εσωτερικές διεργασίες στον χώρο της αντιπολίτευσης. Αυτή τη στιγμή διαμορφώνονται τάσεις ενόψει των βουλευτικών εκλογών αλλά δεν ξεκαθαρίζουν το τοπίο. Ειδικότερα, ο κομματικός χάρτης παρουσιάζει αλλαγές, καθώς τα δύο μεγάλα, ιστορικά κόμματα που είναι στην αντιπολίτευση, ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ, μάχονται να συγκρατήσουν ποσοστά λίγο πάνω από το 20%. Όμως, οι λεγόμενοι ρυθμιστές, οι δυνάμεις που προσβλέπουν σε συμμαχίες και εξουσία στις Προεδρικές, έχουν αλλάξει. Το ΔΗΚΟ χάνει τον ρόλο ρυθμιστή και η ΕΔΕΚ εξαφανίζεται. Στη θέση τους, εισέρχονται, με μέσα ποσοστά 10-15%, το ακροδεξιό ΕΛΑΜ και πιθανόν το νέο κόμμα ΑΛΜΑ, με επικεφαλής τον πρώην Γενικό Ελεγκτή, Οδυσσέα Μιχαηλίδη.
Ο Χριστοδουλίδης διατηρεί προνομιακές σχέσεις με το ΕΛΑΜ αλλά η πολιτική του επιβίωση εξαρτάται πλέον από τις εξελίξεις στον ΔΗΣΥ. Όσο παραμένει κατακερματισμένο -εξαιτίας των επιλογών Αναστασιάδη- ο νυν Πρόεδρος ελπίζει ότι θα παραμένει στο παιχνίδι. Εσχάτως, όμως, απέκτησε νέους ανταγωνιστές για προεδρική υποψηφιότητα πέραν της προέδρου Αννίτας Δημητρίου. Παρών είναι ο τέως πρόεδρος Αβέρωφ Νεοφύτου που παραμένει πολιτικά μάχιμος. Ενδιαφέρον δείχνουν ο πρώην ΥΠΟΙΚ Χάρης Γεωργιάδης, ο δήμαρχος Πάφου Φαίδωνας Φαίδωνος, ενώ εργάζεται παρασκηνιακά και ο πρώην δήμαρχος Λευκωσίας, Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης.
Το ΑΚΕΛ παρουσιάζει εικόνα αντιπολιτευτικής ανασυγκρότησης αλλά δεν ανακτά τον δυναμισμό και τις κοινωνικές επιρροές του παρελθόντος.
Οι Βουλευτικές θα αποτελέσουν τυπικά το εφαλτήριο για τις Προεδρικές, αν και οι σχεδιασμοί των ενδιαφερομένων για το χρίσμα προεδρικού υποψηφίου βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη.
Εντέλει, πολλά θα εξαρτηθούν όχι μόνο από τα κομματικά ποσοστά στις εκλογές τον Μάιο του 2026 αλλά από τα πρόσωπα που θα τρέξουν ως προεδρικοί υποψήφιοι. Το δίλημμα για τον Χριστοδουλίδη θα είναι αφόρητο, αν αυτοί που θα αντιπαρατεθούν μαζί του θα έχουν πραγματικά χαρακτηριστικά «αλλαγής».
*Το άρθρο δημοσιεύεται ταυτόχρονα και στην Εφημερίδα των Συντακτών
