Ο Εμανουέλ Μακρόν θέλει να κινηθεί γρήγορα για να ορίσει νέο Πρωθυπουργό μετά την πιθανή κατάρρευση της κυβέρνησης αύριο, καθώς ο Πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού πηγαίνει σε μια ψήφο εμπιστοσύνης που δεν έχει σχεδόν καμία πιθανότητα να κερδίσει. Στόχος του είναι να έχει ήδη βρεθεί ο αντικαταστάτης του Πρωθυπουργού πριν από τις 18 Σεπτεμβρίου. Την ίδια ώρα, τα συνδικάτα ετοιμάζονται για τη μεγάλη απεργιακή κινητοποίηση στις 10 του μήνα.
Η επιλογή Μπαϊρού να προκαλέσει ο ίδιος την ψηφοφορία έχει περιγραφεί ως πολιτική αυτοκτονία. Ο ίδιος επιμένει ότι η Γαλλία βρίσκεται σε δημοσιονομικό αδιέξοδο, με έλλειμμα που ξεπέρασε το 5,8% και χρέος που αιμορραγεί τη χώρα. Για να το αντιμετωπίσει, παρουσίασε σχέδιο περικοπών 43,8 δισ. ευρώ και συμβολικών αλλά αμφιλεγόμενων μέτρων, όπως η κατάργηση δύο εθνικών αργιών, ανάμεσά τους και η 8η Μαΐου, που τιμά τη νίκη κατά του ναζισμού. Υποστήριξε ότι το διακύβευμα είναι η ίδια η αξιοπιστία της Γαλλίας απέναντι στις αγορές και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως αντί να συσπειρώσει το Κοινοβούλιο, κατάφερε να ενώσει όλη την αντιπολίτευση εναντίον του.
Η ακροδεξιά
Η ακροδεξιά της Μαρίν Λεπέν και του Ζορντάν Μπαρντελά απορρίπτει τα μέτρα ως κοινωνικά άδικα και ζητάει «υπερταχεία διάλυση» της Εθνοσυνέλευσης. Οι δύο ηγέτες εμφανίστηκαν μετά τη συνάντησή τους με τον Μπαϊρού λέγοντας ότι «το θαύμα δεν έγινε» και ότι μόνο νέες εκλογές μπορούν να αποκαταστήσουν τη σταθερότητα. Η θέση τους είναι ξεκάθαρη, καμία κυβέρνηση που συνεχίζει την πολιτική Μακρόν δεν θα σταθεί όρθια, όποιο κι αν είναι το πρόσωπο στο Ματινιόν.
Απέναντί τους, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο με όλες τις συνιστώσες του. Η ριζοσπαστική Αριστερά του Ζαν-Λυκ Μελανσόν (Ανυπότακτη Γαλλία) όχι μόνο θα καταψηφίσει αλλά ζητά και παραίτηση του ίδιου του Μακρόν, τον οποίο χαρακτηρίζει «το χάος». Ο Μανουέλ Μπομπάρ, εθνικός συντονιστής του κόμματος, επανέλαβε το κάλεσμα να «μπλοκαριστεί» η χώρα στις 10 Σεπτεμβρίου. Για την Ανυπότακτη Γαλλία, ο Μακρόν δεν έχει πλέον καμία νομιμοποίηση.
Οι Σοσιαλιστές επέλεξαν μια πιο περίπλοκη στρατηγική. Παρουσίασαν ένα «εναλλακτικό σχέδιο» για τον προϋπολογισμό, πιο ήπιο στις περικοπές και με έμφαση στη φορολόγηση των πολύ πλούσιων. Δεν το αποκαλούν «προϋπολογισμό αντικατάστασης», αλλά εργαλείο για την επόμενη μέρα της πτώσης Μπαϊρού.
Οι Οικολόγοι ζητούν κυβέρνηση όλης της Αριστεράς, χωρίς χρήση του 49.3 (το άρθρο του Συντάγματος που επιτρέπει στην κυβέρνηση να περνά νομοσχέδια χωρίς πλειοψηφία), με νέο Πρωθυπουργό από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο. Ο Ολιβιέ Φορ, επικεφαλής των Σοσιαλιστών, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο συνεργασίας με τον Μακρόν μόνο αν ο Πρωθυπουργός προέρχεται από την Αριστερά. Όμως οι εσωτερικές αντιφάσεις είναι εμφανείς: οι Σοσιαλιστές ξέρουν ότι χωρίς κάποιες παραχωρήσεις από τον Πρόεδρο, δεν μπορούν να επιβάλουν την ατζέντα τους.
Η Αριστερά
Η Αριστερά συνολικά, αν και δηλώνει αποφασισμένη να ρίξει τον Μπαϊρού, δείχνει ότι το πραγματικό της στοίχημα βρίσκεται αλλού: στη μαζική κινητοποίηση της 10ης Σεπτεμβρίου. Η αποχώρηση του Πρωθυπουργού ανοίγει δρόμο για το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, που μπορεί να επαναδιατυπώσει τη φιλοδοξία του να κυβερνήσει και να ενσαρκώσει τη ρήξη με τον μακρονισμό. Ωστόσο, οι εσωτερικές του αντιθέσεις απειλούν την κοινή πορεία, όπως γίνεται από την πρώτη μέρα που βρέθηκαν με τη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα. Στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης η Δευτέρα παρουσιάζεται σχεδόν σαν γιορτή. Οργανώνονται «πο ντε παρτί» (γιορτές αποχώρησης), μια συμβολική ανάσα μετά από έναν Πρωθυπουργό που υποσχόταν λιτότητα. Πίσω από την ειρωνική ατμόσφαιρα όμως, η ουσία παραμένει, η Αριστερά ετοιμάζει την κοινωνική έκρηξη της 10ης Σεπτεμβρίου, με αιτήματα για κοινωνική δικαιοσύνη, φορολόγηση των μεγάλων περιουσιών, αυξήσεις μισθών και υπεράσπιση των δημόσιων υπηρεσιών.
Στο κυβερνητικό στρατόπεδο η κατάσταση είναι απελπιστική. Οι τέσσερις δυνάμεις που στηρίζουν την κυβέρνηση -Renaissance, MoDem, Horizons και Les Républicains- με το ζόρι φτάνουν τους 210 ψήφους, πολύ κάτω από τους 289 που απαιτούνται. Ακόμη και αν όλοι είναι παρόντες και πειθαρχήσουν, τα κουκιά δεν βγαίνουν. Ο Μπαϊρού το γνωρίζει, αλλά λέει ότι «η ευθύνη είναι προτιμότερη από το χάος». Στην πραγματικότητα, ελάχιστοι πλέον πιστεύουν ότι αύριο η κυβέρνηση θα επιβιώσει.
Τι θα ακολουθήσει; Το Σύνταγμα προβλέπει ότι ο Πρωθυπουργός και το Υπουργικό του Συμβούλιο θα πρέπει να υποβάλουν παραίτηση και να συνεχίσουν ως υπηρεσιακοί μέχρι ο Πρόεδρος να ορίσει διάδοχο. Ο Μακρόν έχει θεωρητικά τρεις επιλογές: να ορίσει άλλο πρόσωπο από τον δικό του χώρο, να επιλέξει τεχνοκρατική λύση, ή να στραφεί στην αντιπολίτευση για κυβέρνηση συνεργασίας. Το πρώτο σενάριο μοιάζει αδύναμο, γιατί οποιοσδήποτε «μακρονιστής» θα καταψηφιστεί ξανά. Το δεύτερο, μια κυβέρνηση τεχνοκρατών, θα μπορούσε να κερδίσει χρόνο αλλά δύσκολα θα αντέξει στη Βουλή. Το τρίτο, συνεργασία με τους Σοσιαλιστές ή άλλους της κεντροαριστεράς, φαίνεται πιο πιθανό, με ονόματα όπως του υπουργού Οικονομίας Ερίκ Λομπάρντ να ακούγονται. Ο Λομπάρντ ήδη μιλά με τον Ολιβιέ Φορ και άλλα στελέχη της Αριστεράς, παρουσιάζοντας εαυτόν ως τον άνθρωπο του συμβιβασμού.
Επίσης, η διάλυση της Βουλής και οι πρόωρες εκλογές είναι πάντα στο τραπέζι. Το Σύνταγμα το επιτρέπει, καθώς πέρασε ήδη ένας χρόνος από την προηγούμενη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης. Όμως ο Μακρόν την απορρίπτει ως την ύστατη λύση. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η ακροδεξιά θα ενισχυθεί και θα φτάσει τουλάχιστον στο 31%, χωρίς, όμως, να εξασφαλίσει πλειοψηφία. Η εμπειρία του 2024, όταν οι εκλογές έφεραν μόνο μεγαλύτερη αστάθεια, λειτουργεί αποτρεπτικά. Ακόμη και οι παραδοσιακοί σύμμαχοι, όπως ο πρώην Πρόεδρος Σαρκοζί, μιλούν για αναπόφευκτη διάλυση, αλλά οι περισσότεροι στο προεδρικό στρατόπεδο φοβούνται ότι θα οδηγήσει σε ακόμη πιο κατακερματισμένη Εθνοσυνέλευση.
Στο μεταξύ, η κοινωνία παρακολουθεί με αρνητικά συναισθήματα. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του ινστιτούτου Elabe, 82% των Γάλλων θεωρούν το θέαμα «αξιολύπητο», ενώ 64% δηλώνουν ανήσυχοι, 44% απελπισμένοι και 42% οργισμένοι. Μόλις το 5% μιλά για ελπίδα ή αισιοδοξία. Ένας στους τρεις πιστεύει ότι τα πράγματα θα ήταν καλύτερα με κυβέρνηση Λεπέν, επίσης ένας στους τρεις ότι δεν θα άλλαζε τίποτα και το υπόλοιπο 32% ότι θα ήταν χειρότερα. Σε κάθε περίπτωση, η πλειοψηφία εκτιμά ότι τα κόμματα κάνουν αντιπολίτευση με αντιπαραγωγικό τρόπο και ότι η πολιτική τάξη δεν στέκεται στο ύψος των περιστάσεων. Είναι μια βαθιά κρίση εμπιστοσύνης, που εξηγεί γιατί οι απεργίες και οι κινητοποιήσεις βρίσκουν τέτοια απήχηση.
Στη Δευτέρα ο Μπαϊρού θα ανέβει στο βήμα της Εθνοσυνέλευσης γνωρίζοντας ότι έχει χάσει το παιχνίδι. Θα μιλήσει για «ευθύνη», θα προειδοποιήσει για «χάος», θα επικαλεστεί την ανάγκη να σωθεί η χώρα από το βάρος του χρέους. Όμως το πιθανότερο είναι ότι θα πέσει, παίρνοντας μαζί του ένα πείραμα οκτώ μηνών που δεν κατάφερε ποτέ να αποκτήσει πραγματική πλειοψηφία. Την επομένη, ο Μακρόν θα βρεθεί μπροστά σε ένα αδιέξοδο, είτε θα επιχειρήσει έναν δύσκολο συμβιβασμό με τους Σοσιαλιστές, είτε θα μπει στον πειρασμό της διάλυσης, με το φάσμα της ακροδεξιάς να καραδοκεί. Ό,τι κι αν διαλέξει, η Γαλλία μπαίνει σε μια νέα φάση πολιτικής αβεβαιότητας, με τον Πρόεδρο να έχει χάσει πλέον τον έλεγχο του παιχνιδιού.
