Τον Αύγουστο του 2006 έμαθα για πρώτη φορά τι σημαίνει ιμάντας. Η 20χρονη Γιάνα Κοβάτσοβα, η οποία αναζητείτο για μέρες, βρέθηκε θαμμένη στη βιομηχανική περιοχή Ιδαλίου. Στο κεφάλι φορούσε μαύρο νάιλον σακούλι. Δεμένη πισθάγκωνα και στον λαιμό. Με μαύρο ιμάντα. Δολοφόνος, ο Τουρκοκύπριος Παναγιώτης Νετζατί. Την παρακολουθούσε και την απήγαγε μετά τη δουλειά της στην Αγία Νάπα. H κοπέλα είχε προσπαθήσει απεγνωσμένα να επικοινωνήσει με κάποιον φίλο της αλλά μετά χάθηκαν τα ίχνη της. Τη βασάνιζε και τη βίαζε μερικά 24ωρα και μετά τη σκότωσε. Με αυτόν τον τρόπο.
Είχα σκεφτεί τότε πως η λέξη ιμάντας ήταν μια αντρική λέξη. Ιμάντας και γάντζοι. Ιμάντας για στήριξη φορτίου. Ιμάντας ρυμούλκησης… ιμάντας πρόσδεσης. Ένα ανθεκτικό λουρί για επαγγελματική χρήση. Αρσενικό. Ο ιμάντας.
Ο Παναγιώτης Νετζατί, νυμφευμένος και πατέρας, που είχε κατηγορηθεί ξανά για τις βίαιες διαστροφές του, καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη τον Αύγουστο του 2007. Τρεις μήνες αργότερα κατάφερε να αποδράσει από τις Κεντρικές Φυλακές. Γράφτηκε τότε πως η απόδραση έδειχνε «επαγγελματισμό» μιας και κρατείτο στην πτέρυγα 4, της υψίστης ασφαλείας, και είχε επί 24ώρου βάσεως ένοπλο φρουρό δεσμοφύλακα. Οι πληροφορίες τον έφεραν να είναι πράκτορας της ΜΙΤ, ίσως και διπλός. Έκτοτε παραμένει ασύλληπτος και διακοσμεί τη λίστα των top καταζητούμενων, όχι μόνο των κυπριακών αρχών αλλά και της Ιντερπόλ. Πρώτη φορά λυπήθηκα τόσο που μάθαινα μια λέξη. Έκτοτε ο ιμάντας μου θυμίζει τη Γιάνα.
Πριν από μερικές μέρες μία άλλη γυναίκα, μία 35χρονη Ουκρανή βρέθηκε νεκρή, φιμωμένη με πετσέτα, ημίγυμνη και δεμένη με καλώδιο. Γύρω από τον λαιμό της υπήρχε πλαστικό σχοινί και ύφασμα. Αναζητείται ο 25χρονος Ερκάν Αλκάν, αιτητής πολιτικού ασύλου. Μάλιστα, καθώς ξετυλίγεται το κουβάρι της νέας φρίκης, φαίνεται ότι η συγκεκριμένη γυναικοκτονία οδηγεί σε κύκλωμα πορνείας.
Το θέμα μας ασφαλώς δεν είναι οι «ξένες», ούτε η τουρκική καταγωγή των θυτών, τουλάχιστον όχι σε αυτήν την περίπτωση, άλλωστε το ρεκόρ διατηρεί ο εγχώριος σίριαλ κίλερ, ο Μεταξάς, με τις βαλίτσες στην κόκκινη λίμνη που ανέδειξε τα κενά στις αστυνομικές διαδικασίες για υποθέσεις ελλειπόντων προσώπων και προκάλεσε πολιτικούς κλυδωνισμούς.
Από ιμάντα σε ιμάντα έχουν μεσολαβήσει πολλές γυναικοκτονίες. Η έγκυος Τζούλια Οπόροκ και η τρίχρονη κόρη της Βικτώρια από τον κομμωτή, οι δύο Ρωσίδες στον Αμίαντο από τον Σύρο που «θόλωσε» το μυαλό του επειδή τον «χλεύαζαν», μια Λευκορωσίδα, μητέρα τριών ανηλίκων από τον Λιθουανό πρώην που «δεν άντεξε τον χωρισμό». Κάθε αριθμός αντιστοιχεί σε μια γυναίκα. Επί πανδημίας οι αριθμοί αυξήθηκαν παγκοσμίως. Έχασαν τη ζωή τους από άνδρες που άσκησαν πάνω τους εξουσία.
Η έμφυλη διάσταση της βίας αυτής αναγνωρίστηκε τον Ιούλιο του 2022. Με 38 ψήφους υπέρ και 4 εναντίον, η Βουλή ψήφισε σε νόμο τη θέσπιση του ιδιώνυμου αδικήματος της γυναικοκτονίας, το οποίο επισύρει την ποινή της φυλάκισης διά βίου.
Όμως, δύο δεκαετίες και κάτι αιώνες μετά, πολλοί άντρες δεν παίρνουν ψύχραιμα το γυναικείο «όχι» ή δεν ανέχονται ότι μια γυναίκα δικαιούται να κάνει ό,τι γουστάρει. Αν τα αποτροπιαστικά εγκλήματα δεν απαλλάσσονται από την πατριαρχία και τον υπερσεξισμό, αν συνεχίζονται με τα ίδια μοτίβα, με το ίδιο μένος, τον ίδιο ιμάντα, σημαίνει πως είναι πολλά που δεν έγιναν. Το 2023 φαίνεται ότι εξακολουθούμε ακόμη να υπαγορεύουμε στο κορίτσι να ’ναι φρόνιμο. Να μην προκαλεί, να μην παίζει με τον ιμάντα. Με την Παιδεία, την Εκκλησία και την Αγία Οικογένεια να παρακολουθούν τη λίστα με τα γυναικεία ονόματα να μακραίνει.
Μάθαμε επίσης ότι η σωματεμπορία μεταλλάσσεται και απαλλάσσεται και καλά κρατεί. Πως η φρίκη που βιώνουν οι γυναίκες και ο αβάσταχτος πόνος των οικογενειών τους είναι δυσανάλογα ως προς την ποινή, τις πληροφορίες που δημοσιεύονται. Οι γυναικοκτονίες -που ακόμα υπογραμμίζει ο ορθογράφος του κομπιούτερ ως άγνωστη λέξη- θεωρούνται ακόμη εγκλήματα μεμονωμένα και δευτεροκλασάτα.
Για όσο ο Παναγιώτης κυκλοφορεί ανέμελα -λένε πως θεάθηκε στα κατεχόμενα- για όσο εμείς, αρχές, κοινή γνώμη, μέσα ενημέρωσης αντιμετωπίζουμε την υπόθεση ως εξιχνιασθείσα επειδή ένα πόδι που εξείχε από το έδαφος μετονόμασε την ελλείπουσα σε εκλιπούσα, για όσο δηλαδή σταματούν το ενδιαφέρον και η ανάλυση μετά τη δικαστική απόφαση, για όσο το αδηφάγο μάτι μας χορταίνει με τις φρικιαστικές λεπτομέρειες στους τίτλους, τα εγκλήματα, οι γυναικοκτονίες θα συνεχίζονται ανενόχλητα. Αυτά τα κορίτσια, αυτές οι γυναίκες, που δεν ξέρουμε ούτε πώς γράφεται το όνομά τους, δεν θα δικαιωθούν. Ίσως όμως από εκεί που βρίσκονται να ήθελαν να μάθουμε κάτι.
