Ευτυχώς, πέρασε η 20ή Ιουλίου του 2024, η 50ή επέτειος από την τουρκική εισβολή. Η φετινή επέτειος ήταν πράγματι διαφορετική από τις άλλες. Τη «γιορτάσαμε» διαφορετικά από άλλες χρονιές. Οι επετειακές τηλεοπτικές εκπομπές, οι πορείες και η μεγαλειώδης εκδήλωση στο Προεδρικό Μέγαρο έδειξαν ότι αυτό που μας απασχολεί δεν είναι τα δραματικά γεγονότα του 1974 αλλά όσο το δυνατόν να ενισχυθεί ο απορριπτισμός. Για όλα έφταιξαν οι ξένοι, οι Τ/Κ και η τουρκική αδιαλλαξία.
Ακόμα συνεχίζουμε να μιλούμε για το άφρον πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 1974, που σίγουρα έδωσε την αφορμή στον Αττίλα να πατήσει τα ιερά μας χώματα και για αυτό δεν πρέπει να το ξεχνούμε, αλλά δεν έχουμε το θάρρος να αναζητήσουμε τα αίτια. Μας βολεύει η αφορμή και καμιά αυτοκριτική για τα γεγονότα πριν την εισβολή και συγκεκριμένα για τις δικές μας ευθύνες που φέρουν οι πράξεις μας από τον Νοέμβριο του 1963.
Οι γνωστές Κασσάνδρες που με χαρά προέβλεπαν μεγάλη ένταση, λόγω της ταυτόχρονης παρουσίας στην Κύπρο του Έλληνα Πρωθυπουργού και του Τούρκου Προέδρου, φάνηκαν άτυχοι και διαψεύστηκαν πανηγυρικά.
Πρώτο, η παρουσία των δύο δεν ήταν ταυτόχρονη και δεύτερο, και οι δύο προσπάθησαν να μην δυναμιτίσουν το τεταμένο κλίμα. Ο Τούρκος Πρόεδρος μίλησε μεν για τις απαράδεκτες αξιώσεις του αλλά διατήρησε χαμηλούς τόνους. Από την άλλη, ο Έλληνας Πρωθυπουργός, κατά την ομιλία του στην εκδήλωση του Προεδρικού, μίλησε με αξιοπρέπεια και σωφροσύνη αναφερόμενος στα πραγματικά γεγονότα και στα αυτονόητα.
«Με εσάς φίλε Πρόεδρε να έχετε τον πρώτο λόγο αλλά και με την Ελλάδα ενεργά και σταθερά να στέκεται στο πλευρό σας. Μια επιλογή που δεν είναι δική μου αλλά επιλογή του έθνους και τελικά επιλογή της ίδιας της ιστορίας», ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στο τέλος της ομιλίας του. Η πεμπτουσία της ομιλίας του Έλληνα Πρωθυπουργού. Στην ουσία ζήτησε ενεργή εμπλοκή της Ελλάδος στο Κυπριακό. Το «περί όνου σκιάς», δόγμα, «η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάς συμπαρίσταται», για τον Κυριάκο Μητσοτάκη δεν είναι επιλογή. Ορθότατος ο Έλληνας Πρωθυπουργός έστειλε το μήνυμα, εμμέσως πλην σαφώς, στην κυπριακή ηγεσία ότι το Κυπριακό είναι θέμα ολόκληρου του ελληνισμού και συνεπώς η Ελλάς πρέπει να συναποφασίζει με τον εκάστοτε Ε/Κ ηγέτη. Δεν νοείται για ένα εθνικό θέμα, το οποίο επηρεάζει άμεσα τον ευρύτερο ελληνισμό η Ελλάδα να μην έχει λόγο. Δεν μπορεί η Ελλάδα να είναι δέσμιος του Κυπριακού και απλά να ακολουθεί τις «οδηγίες» του εκάστοτε Ε/Κ ηγέτη. Αρκετά πλήρωσε ο ελληνισμός για τα δικά μας λάθη.
Τη μεγαλύτερη εντύπωση, την ημέρα της εισβολής, προκάλεσαν οι συνεντεύξεις του ΠτΔ στο ΡΙΚ και στον Άλφα. Δύο εντελώς διαφορετικές συνεντεύξεις από τον ίδιο άνθρωπο. Σε αυτήν του ΡΙΚ οι αναφορές του χάιδευαν τα αφτιά του απορριπτικού μετώπου αλλά ευτυχώς η συνέντευξη στον Άλφα και στον Γιώργο Κασκάνη, ήταν μια σωστή προσέγγιση του εθνικού θέματος με ρεαλισμό και αυτοκριτική.
Στο ΡΙΚ και στον Πάρη Ποταμίτη, ανατρέχοντας στην ιστορία του Κυπριακού, χαρακτήρισε ως θέμα λάθους τακτικής την απόρριψη του δυτικού σχεδίου το 1978 από τον Σπύρο Κυπριανού, προσπαθώντας να καλύψει την απαράδεκτη και καταστροφική ενέργεια του τότε Προέδρου. Βέβαια, όσα είπε έρχονται σε αντίθεση με τα όσα αναφέρει στη διατριβή του, για το διδακτορικό του, για το συγκεκριμένο θέμα. «Την περίοδο διακυβέρνησης Κυπριανού τόσο η ελληνοκυπριακή πλευρά, όσο και ο Ντενκτάς, αντιμετώπιζαν τις διάφορες πρωτοβουλίες για επανέναρξη του διαλόγου ως παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος και δεν άφηναν καμιά ελπίδα εξεύρεσης λύσης του Κυπριακού. Ειδικότερα η ελληνοκυπριακή, η πλευρά, που είχε το δίκαιο με το μέρος της, παρασυρόταν πιο εύκολα προς αυτήν την κατεύθυνση και δεν αντιλαμβανόταν τη μακροπρόθεσμη ζημιά που προκαλείτο», γράφει χαρακτηριστικά ο Νίκος Χριστοδουλίδης.
Συνεπώς, πως μπορεί, 50 χρόνια μετά, να απενοχοποιηθεί έναν Ε/Κ ηγέτη ο οποίος, μαζί με τον Ραούφ Ντενκτάς, «δεν άφηναν καμιά ελπίδα εξεύρεσης λύσης του Κυπριακού», με την ε/κ πλευρά μάλιστα να παρασυρόταν πιο εύκολα προς την κατεύθυνση της μη λύσης; Νομίζω τέτοιες ενέργειες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν λάθη τακτικής αλλά εθνικά εγκλήματα.
Δεν παραδέχθηκε ότι υπήρξαν χαμένες ευκαιρίες στο Κυπριακό εκτός από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας αποφεύγοντας όμως να αναφερθεί στην οργάνωση Ακρίτας και στα 13 σημεία του Εθνάρχη. Για τον Νίκο Χριστοδουλίδη η άλλη πλευρά, όποτε απεδέχθη σχέδιο λύσης, το έπραξε εκ του ασφαλούς γνωρίζοντας ότι εμείς θα το απορρίπταμε. Μια αυθαίρετη και δυστυχώς ανιστόρητη τοποθέτηση.
Για το σχέδιο Ανάν, κάθετα εναντίον, και μάλιστα κατηγορεί τη διεθνή κοινότητα για τη χρονική στιγμή, μια βδομάδα πριν την ένταξή μας στην Ενωμένη Ευρώπη, που τέθηκε στον κυπριακό λαό. Σε αυτό θα συμφωνήσω με τον ΠτΔ για τις ευθύνες της διεθνούς κοινότητας και κυρίως της ενωμένης Ευρώπης. Το θέμα όμως δεν ήταν πόσες μέρες πριν την ένταξη τέθηκε στον λαό αλλά το ότι το σχέδιο των ΗΕ δεν τέθηκε ταυτόχρονα με την ένταξή μας. Το ερώτημα θα έπρεπε να ήταν το αυτονόητο. Είτε αποδεχόμαστε το σχέδιο και γινόμαστε μέλος της Ενωμένης Ευρώπης είτε το απορρίπτουμε και μένουμε εκτός Ευρώπης.
Στη συνέντευξή του στο ΡΙΚ είπε ακόμα ότι δεν νοείται εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων χωρίς λύση του Κυπριακού. Κάτι που σε άλλες του αναφορές, για το ίδιο θέμα, είχε πει ότι η λύση του Κυπριακού δεν αποτελεί προϋπόθεση για εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων αλλά θα βοηθήσει τη λύση του Κυπριακού.
Τέλος, αφού απέρριψε τις δικές του ευθύνες, κάτι με το οποίο συμφωνώ, απενοχοποίησε πλήρως τον τέως για τις ευθύνες του στο ελβετικό θέρετρο. Χρησιμοποιώντας ακριβώς την ίδια ρητορική που χρησιμοποιεί ο τέως για να δικαιολογήσει τα απαράδεκτα που συνέβησαν την προηγούμενη και κατά το δείπνο στο Κραν Μοντανά. Αυτό όμως που ήταν εντελώς απαράδεκτο και αποτελεί ύβρη προς τη νοημοσύνη του Κύπριου πολίτη είναι το ότι αρνήθηκε ότι άκουσε ποτέ τον τέως να μιλά ή να συζητά για λύση δύο κρατών.
Αν ήταν μόνο η συνέντευξη στο ΡΙΚ τότε θα ήταν μια επιπρόσθετη μαύρη μέρα για την πατρίδα μας, λόγω των θέσεων του νυν Ε/Κ ηγέτη.
Ευτυχώς, όμως που μεταδόθηκε και η συνέντευξη του ΠτΔ στον Άλφα και στον Γιώργο Κασκάνη, με την οποία έδωσε το μήνυμα του ρεαλιστή ηγέτη έτοιμου να κάνει τολμηρά βήματα προς τη λύση.
Μακάρι οι προθέσεις του να είναι αυτές που ανέφερε στη δεύτερή του συνέντευξη, κάτι που πιστεύω ακράδαντα και μακάρι να είναι έτοιμος να γράψει ιστορία, όπως ο ίδιος δήλωσε.
Έτσι και αλλιώς, εδώ που φτάσαμε με το Κυπριακό στη χειρότερή του φάση, είτε ο ίδιος θα γράψει ιστορία και θα τον ευγνωμονούν οι επόμενες γενεές είτε η ιστορία θα τον καταγράψει με μαύρα γράμματα ως τον Ε/Κ ηγέτη της οριστικής διχοτόμησης, ασχέτως αν παρέλαβε ένα κυπριακό εντελώς κατεστραμμένο. Πάντα οι ευθύνες επιρρίπτονται στον τελευταίο.
