Ως νησί, ενεργειακά είμαστε απομονωμένοι. Για αυτόν τον λόγο η ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με Ελλάδα και Ισραήλ είναι προφανώς κάτι το απαραίτητο. Το πρότζεκτ GSI, (Great Sea Interconnector), βρίσκεται στα στάδια υλοποίησης. Το μεγάλο όμως ερώτημα είναι αν θα τελειώσει ποτέ και πόσα θα πληρώσουμε. Υπάρχει η μεγάλη πιθανότητα να πληρώσουμε πολλά εκατομμύρια χωρίς να τελειώσει το έργο. Σωστή λοιπόν η δυστοκία που επέδειξε, τουλάχιστον στα στάδια συμφωνίας, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης. Αν στην εξουσία υπήρχε η προηγούμενη κυβέρνηση, θα υπογράφαμε δέκα GSI αμέσως, χωρίς μελέτες, φτάνει βέβαια να ικανοποιούνταν τα συμφέροντα των συνήθων υπόπτων.
Εκτός όμως του οικονομικού κόστος υπάρχει και το εθνικό κόστος. Αυτό είναι που παραγνωρίζουμε. Ο GSI φαίνεται να καθίσταται η αιτία για επιστροφή στα τρικυμισμένα νερά στο Αιγαίο. Χαρακτηριστική η δήλωση του υπουργού Άμυνας της Ελλάδος, Νίκου Δένδια. «Πάντοτε διατυπώνω την άποψη ότι είναι χρήσιμα τα ήρεμα νερά, όπως και οι ήρεμοι αιθέρες, αλλά η τουρκική συμπεριφορά ανατολικά της Κάσου, βόρεια της Κρήτης προχθές, αλλά και η αντίδραση στο ζήτημα των περιβαλλοντικών πάρκων στις Κυκλάδες, δεν με καθιστά ιδιαίτερα αισιόδοξο». Βέβαια ο κύριος Δένδιας ουδέποτε θεώρησε χρήσιμα τα ήρεμα νερά. Αντίθετα, ήταν θιασώτης των τρικυμισμένων νερών στο Αιγαίο. Πολιτικοί σαν αυτόν, μόνο στη φουρτούνα επιβιώνουν.
Η αντίδραση των Τούρκων, βόρεια της Κρήτης, αφορά τις έρευνες για την πόντιση του καλωδίου του GSI.
Την ίδια ώρα που η πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων επηρεάζεται αρνητικά από τον GSI, το ίδιο συμβαίνει και στην προοπτική επίλυσης του Κυπριακού. Ο εν δυνάμει νέος Τ/Κ ηγέτης, αρχηγός του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στα κατεχόμενα Τουφάν Ερχιουρμάν, γνωστός για την προσήλωσή του στη βάση λύσης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, μας λέει την πικρή αλήθεια την οποία δεν μπορούμε και δεν θέλουμε να αντιληφθούμε.
«Η συνεργασία μεταξύ Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Τουρκίας και Ελλάδας στον τομέα της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών, θα ήταν ο ορθολογικός δρόμος προς την επίλυση του Κυπριακού, την ειρήνη και τη σταθερότητα, επιταχύνοντας παράλληλα την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη όλων των πλευρών», ανέφερε σε ανάρτησή του στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Ειδικά για τον GSI, αναφέρει. «Χαρακτηρίζεται από μια πολιτική προσέγγιση που στοχεύει στον αποκλεισμό των Τουρκοκυπρίων και της Τουρκίας, παρά το γεγονός ότι η οικονομική βιωσιμότητά του αμφισβητείται ευρέως. Οι απλές δηλώσεις περί επιθυμίας για λύση εντός των παραμέτρων του ΟΗΕ δεν αρκούν. Απαιτείται ένα πραγματικό και ρεαλιστικό όραμα».
Πόσο δίκιο έχει ο κύριος Ερχιουρμάν. Ο καταλύτης της ενέργειας βοά από μόνος του αλλά εμείς κλείνουμε τα αφτιά μας. Την πολιτική μηδενικού αθροίσματος την έχουμε κάνει επάγγελμα. Άλλωστε την εφαρμόζουμε για δεκαετίες και να πού φτάσαμε. Είμαστε τόσο αφελείς που νομίζουμε ότι με αυτόν τον τρόπο θα επιβάλουμε κόστος στην Τουρκία και στους Τ/Κ. Στην ουσία επιβάλλουμε τεράστιο κόστος σε εμάς γιατί δεν είναι την Τουρκία που αποκλείουμε αλλά την επανένωση της πατρίδας μας.
Υπάρχει βέβαια και ο ισχυρισμός ότι όλα αυτά τα έργα και οι συνεργασίες στα ενεργειακά είναι κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αν θεωρούμε τη σημερινή Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία εκτείνεται στη μισή πατρίδα, τότε έχουμε δίκιο. Με αυτήν όμως τη λογική αποδεχόμαστε το σημερινό στάτους κβο και την οριστική διχοτόμηση. Δεν μπορούμε δυστυχώς να τα έχουμε όλα δικά μας σε μια χώρα που δεν μας ανήκει εξ ολοκλήρου. Ήρθε ο καιρός να διαλέξουμε. Είτε θέλουμε μια κυρίαρχη αλλά μισή Κυπριακή Δημοκρατία είτε είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με την άλλη κοινότητα για μια κυρίαρχη ομοσπονδιακή Κυπριακή Δημοκρατία στην οποία οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από κοινού στο πλαίσιο της πολιτικής ισότητας.
Μόνοι μας βγάζουμε τα μάτια μας. Η Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία θεωρούμε την αιχμή του δόρατος των αγώνων μας, έχει ένα δικοινοτικό Σύνταγμα τα θεμελιώδη άρθρα του οποίου εμείς έχουμε αναστείλει και την ίδια ώρα θέλουμε μια άλλη Κυπριακή Δημοκρατία που να μας ανήκει εξ ολοκλήρου.
Δεν θα έπρεπε ο GSI, κατά τον σχεδιασμό του να είχε πρόνοια για τους Τ/Κ και σε περίπτωση λύσης να περιλαμβάνει και την Τουρκία;
Στο πλαίσιο της νέας πρωτοβουλίας για το Κυπριακό, ο Τ/Κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ μας πρότεινε νερό από τον αγωγό που έρχεται από την Τουρκία. Ασφαλώς μια υποκριτική και υστερόβουλη προσφορά την οποία άμεσα αρνηθήκαμε. Ο μπαμπούλας της αναγνώρισης δεν μας αφήνει να δούμε τα πράγματα με ρεαλισμό. Προτιμούμε να διψάσουμε αλλά να μην πάρουμε «ψευδονερό». Ειλικρινά δεν αντιλαμβάνομαι πού είναι το πρόβλημα. Μήπως οι Τ/Κ δεν αγοράζουν ηλεκτρικό ρεύμα από τις ελεύθερες περιοχές όταν το χρειάζονται; Ορισμένοι φωστήρες ισχυρίζονται ότι στην περίπτωση του νερού υπάρχουν δύο προβλήματα. Πρώτον ότι ο αγωγός είναι παράνομος και δεύτερον ότι θα είμαστε εξαρτημένοι από την άλλη πλευρά, η οποία θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να σταματήσει τη ροή προς τις ελεύθερες περιοχές. Αν αυτός είναι ο προβληματισμός μας τότε ας έχουμε έτοιμο Plan B, στην περίπτωση που διακόψουν την παροχή. Βέβαια τέτοια λάθη, αυτοί είναι τόσο έξυπνοι που δεν θα έκαναν. Αυτοί όμως που έχουν προϊστορία σε τέτοιες ενέργειες είμαστε εμείς. Δεν είναι ο Εθνάρχης που το 1964 διέκοψε νερό, ρεύμα, αλεύρι και πετρέλαιο στους τ/κ θύλακες;
Στη μακροχρόνια ιστορία του Κυπριακού έχουμε διαπράξει τόσα χοντρά λάθη που ό,τι επιχείρημα και να προβάλουμε δεν πείθουμε κανένα. Αντίθετα, όλες αυτές οι αμπελοφιλοσοφίες καταρρέουν σαν χάρτινος πύργος. Έχουμε καταφέρει το δυσκολότερο με τη συμπεριφορά μας. Αν και το μεγάλο έγκλημα της εισβολής και της κατοχής είναι το κατ’ εξοχήν πρόβλημα, ο διεθνής παράγοντας το έχει ξεχάσει και γι' αυτό πολλές φορές μας εξισώνει με την άλλη πλευρά. Καταφέραμε να εξισώνουν τον θύτη με το θύμα.
Ο Τουφάν Ερχιουρμάν μίλησε για τον ορθολογικό δρόμο προς την επίλυση του Κυπριακού, την ειρήνη και τη σταθερότητα. Σωστά λόγια εις ώτα μη ακουόντων. Δυστυχώς, εμείς λόγω του συναισθηματισμού και πολλές φορές λόγω αντεθνικών συμπεριφορών, συμφερόντων και εξαρτήσεων, αντί του ορθολογισμού υιοθετούμε τον παραλογισμό.
Ας ανοίξουμε επιτέλους ματιά και αφτιά και ας ακούσουμε την παραίνεση του Τουφάν Ερχιουρμάν, ενός σωστού Κύπριου πολιτικού προσηλωμένου στη λύση και επανένωση. Οι τζάμπα μαγκιές δεν έχουν θέση. Η μισή πατρίδα χάνεται οριστικά, με την άλλη μισή να έχει δυσοίωνο μέλλον και εμείς «αγρόν ηγοράσαμε».
Η ιστορία κτυπά θυμωμένη, με τα καμώματά μας, για τελευταία φορά την πόρτα μας και αν τη βρει και πάλι κλειστή, όπως το 2004 και το 2017, θα αλλάξει δρομολόγιο και δεν θα περάσει ξανά από τη γειτονιά μας.
