Μια ενδιαφέρουσα έρευνα σχετικά με τα οικονομικά στοιχεία, όπως αποδόσεις και επενδύσεις, του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου δημοσίευσε αρχές Μαρτίου η UEFA. Η συγκεκριμένη έρευνα βασίζεται σε στοιχεία 700 σωματείων και καλύπτει την περίοδο 2003/2024. Για το 2024 περιλαμβάνει τα στοιχεία των σωματείων τα οποία προχώρησαν στην ετοιμασία της αναφοράς των οικονομικών τους στοιχείων για το έτος.
Το γενικότερο συμπέρασμα είναι ότι οι ομάδες πλέον αποτελούν μεγάλους και πολύπλοκους οργανισμούς που πρέπει να τυχαίνουν σωστής διαχείρισης τόσο όσον αφορά τις εσωτερικές τους διαδικασίες όσο και τα οικονομικά τους, δηλαδή περιορισμό των εξόδων και ενίσχυση της κεφαλαιακής τους βάσης, με περιορισμό της μόχλευσης.
Τα έσοδα των ευρωπαϊκών σωματείων αυξάνονται κατά περίπου 10% τον χρόνο. Το 2022 ήταν 23,9 δισ. ευρώ, το 2023 26,8 δισ., ενώ το 2024 αναμένεται να φθάσουν κοντά στα 29 δισ. ευρώ. Μέρος της αύξησης αφορά τις αυξημένες πληρωμές από την UEFA προς τις ομοσπονδίες, τόσο όσο αφορά την επιβράβευση των ομάδων από την πορεία τους στα ευρωπαϊκά κύπελλα αλλά και γενικότερα για τη στήριξη του αθλήματος (το 2025 οι συγκεκριμένες πληρωμές αναμένεται να αυξηθούν κατά 900 εκατ. ευρώ).
Αν εξετάσει κάποιος τις αυξήσεις των εισοδημάτων ανά κατηγορία κατά την περίοδο 2019-2024, τα τηλεοπτικά δικαιώματα αυξήθηκαν κατά 3%, τα έσοδα από εμπορικές συμφωνίες (κατηγορία με αρκετά μικρότερο περιθώριο κέρδους) κατά 39%, τα έσοδα από εισιτήρια κατά 32% και από τις μεταγραφές παιχτών 18%.
Στις αρχικές θέσεις σε θέματα εσόδων βρίσκονται η Ρεάλ Μαδρίτης, η Μάντσεστερ Σίτι, η Παρί Σεν Ζερμέν, η Μπάγερν Μονάχου και η Μπαρτσελόνα (η έρευνα αναλύει τα έσοδα των είκοσι μεγαλύτερων σωματείων). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι τα έσοδα της Μπαρτσελόνα και της Γιουβέντους βρίσκονται το 2024 σε χαμηλότερα επίπεδα από αυτό προ πανδημίας, ενώ για την Τσέλσι είναι περίπου στα ίδια επίπεδα (οι τρεις αυτές ομάδες προχώρησαν και σε μειώσεις του μέσω όρου αντιμισθίας των παιχτών, με την Μπαρτσελόνα να εστιάζει κυρίως στην ανάπτυξη των ακαδημιών της).
Τα αυξημένα έσοδα προς το παρόν δεν μεταφράζονται σε κέρδη για τα σωματεία κυρίως λόγω των αυξημένων λειτουργικών εξόδων, των μισθών του υποστηρικτικού προσωπικού και την απομείωση των περιουσιακών τους στοιχείων (amortization - η αξία ενός ποδοσφαιριστή θα πρέπει να απομειώνεται κάθε χρόνο ανάλογα με τα εναπομείναντα χρόνια του συμβολαίου του).
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το 2023 τα ευρωπαϊκά σωματεία είχαν λειτουργικά έξοδα κοντά στα 4,8 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση της τάξης του 19% και μισθούς υποστηρικτικού προσωπικού 9,1 δισ. ευρώ, με αύξηση 15% από τον προηγούμενο χρόνο. Αυτά τα δύο στοιχεία χρήζουν περαιτέρω ανάλυσης εφόσον οι πιο πολλές δαπάνες φαίνεται να είναι σταθερές και εμποδίζουν τα σωματεία να μπουν σε μια κερδοφόρα πορεία. Επιπλέον, θα πρέπει τα σωματεία να εξετάσουν τις εσωτερικές τους διαδικασίες και να αντιμετωπίσουν τις αδυναμίες τους ώστε να περιορίσουν τις δαπάνες ή να τις στοχεύσουν σε πιο παραγωγικές διαδικασίες.
Το 2023 οι μισθοί των παιχτών και των τεχνικών επιτελείων ανήλθαν σε 13,2 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση 3% (το 2024 η αύξηση αναμένεται να είναι 4,5%), κάτι που είναι διαχειρίσιμο. Οι μισθοί αυτοί ως ποσοστό των εσόδων (εφόσον τα έσοδα αυξάνονται με ρυθμό 10%) μειώθηκαν στα προ πανδημίας επίπεδα του 49%. Στην Αγγλία οι συγκεκριμένοι μισθοί αυξήθηκαν κατά 8%, στη Γαλλία και τη Γερμανία κατά 3% ενώ στην Ισπανία και την Ιταλία παρουσιάστηκε μείωση το 2023.
Το 2023 οι ζημιές προ φόρων ανήλθε σε 1,2 δισ. ευρώ, με 16 από τα 20 σωματεία της Αγγλίας να παρουσιάζουν ζημιές (πέραν των 800 εκατ. ευρώ συνολικά), ενώ ζημιές καταγράφουν και τα ιταλικά και ισπανικά σωματεία αν εξαιρεθούν τα μη επαναλαμβανόμενα έσοδα. Όσον αφορά το 2024, για εκείνα τα σωματεία που έχουν ήδη ετοιμάσει τις εκθέσεις τους, τα εφτά σωματεία της Αγγλίας είναι «υπαίτια» για το 80% των ζημιών ενώ τα άλλα 126 έχουν συνολικές ζημιές κάτω των 100 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι τρία γερμανικά σωματεία βρίσκονται ανάμεσα στα πέντε καλύτερα όσον αφορά την κερδοφορία/απόδοση του 2024.
Όσον αφορά τον ισολογισμό των ευρωπαϊκών σωματείων τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία ήταν το 2023 49,3 δισ. ευρώ και η καθαρή περιουσιακή θέση στα 9,7 δισ. ευρώ. Η μόχλευση (δάνεια από τράπεζες, μετόχους και άλλα ποσά πληρωτέα) παραμένει σε υψηλά επίπεδα με 134 σωματεία να προχωρούν σε αύξηση κεφαλαίου το 2023 (114 το 2019). Η αύξηση κεφαλαίου γίνεται για τον περιορισμό του δανεισμού και την απορρόφηση των συσσωρευμένων ζημιών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε 22 χώρες το ύψος του δανεισμού (το κόστος εξυπηρέτησής του είναι πέραν του 5%) αυξήθηκε πέραν του 50% σε σχέση με την προ πανδημίας κατάσταση.
Είναι ξεκάθαρο ότι πλέον όλα τα σωματεία θα πρέπει να εξετάσουν τα οργανογράμματά τους, τις δαπάνες και τα ίδια κεφάλαια και να εκπονήσουν σωστούς και εφικτούς προϋπολογισμούς ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητά τους. Ζητήματα όπως η ύπαρξη αρνητικών κεφαλαίων και δύσκολων και περίπλοκων ιδιοκτησιακών δομών θα απασχολήσουν τους αρμοδίους φορείς και οργανισμούς σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
