Ο Δημοκρατικός Συναγερμός με ανακοίνωσή του προέβη σε μια σειρά εισηγήσεων για πάταξη της διαφθοράς. Το ΑΚΕΛ με δική του ανακοίνωση χαρακτηρίζει το ενδιαφέρον του ΔΗΣΥ για πάταξη της διαφθοράς όψιμο και διερωτάται πούγ ήταν την προηγούμενη δεκαετία η ηγεσία του. Το ΑΚΕΛ ουσιαστικά μας λέει ότι ο ΔΗΣΥ δεν πρέπει να μιλά για θέματα διαφθοράς αφού κατά τη διάρκεια της δεκαετούς διακυβέρνησης του τόπου από τον Νίκο Αναστασιάδη δεν ασχολήθηκε με τα φαινόμενα διαφθοράς. Αν όμως εξετάσουμε τη συμπεριφορά του ΑΚΕΛ στα χρόνια της Προεδρίας Χριστόφια και στα χρόνια που κυβερνούσαν Πρόεδροι τους οποίους στήριζε το ΑΚΕΛ, θα διαπιστώσουμε μια καθόλα παρόμοια συμπεριφορά. Αν ακόμα εξετάσουμε και τη συμπεριφορά των άλλων κοινοβουλευτικών κομμάτων που κατά καιρούς συμμετείχαν σε κάποια κυβέρνηση θα διαπιστώσουμε ότι και εκείνα δεν μιλούσαν τότε για τη διαφθορά. Αν, λοιπόν, προεκτείνουμε τη λογική του ΑΚΕΛ, κανένα κοινοβουλευτικό κόμμα δεν έχει δικαίωμα να μιλά για θέματα διαφθοράς. Πλην βεβαίως του ΕΛΑΜ που δεν συμμετείχε μέχρι στιγμής σε κανένα κυβερνητικό σχήμα. Χωρίς να το θέλει, το ΑΚΕΛ κουβαλά νερό στον μύλο του ΕΛΑΜ. Δυστυχώς, επί δεκαετίες τώρα, τα κόμματα, αντί για την ειλικρινή και όσο γίνεται αντικειμενική και αποτελεσματική ενημέρωση των πολιτών, επέλεξαν την προπαγάνδα. Η προπαγάνδα συνίσταται, από τη μια, στη διέγερση των συγκινήσεων, των συναισθημάτων και των παθών και, από την άλλη, επιδιώκει τη χειραγώγηση. Κεντρικό στοιχείο της κομματικής προπαγάνδας ήταν ο φανατισμός, που στηριζόταν σχεδόν αποκλειστικά στις κατηγορίες εναντίον των αντίπαλων κομμάτων. Αντί, λοιπόν, τη συνέχιση της τακτικής των αλληλοκατηγοριών, ανέμενα από το ΑΚΕΛ μια πιο υπεύθυνη στάση. Θεωρώ ότι ένα μεγάλο και ιστορικό κόμμα, του χώρου της Αριστεράς, θα προσέγγιζε το πελώριο ζήτημα της διαφθοράς σφαιρικά και θα εστίαζε την προσοχή του στην κοινή και θεμελιώδη αιτία που προκάλεσε την εν λόγω κακοήθη ασθένεια και η οποία επικαθόρισε την κατηφορική πορεία στην οποία συνεχίζει να πορεύεται η χώρα μας.
Εγώ, αν βρισκόμουν στην ηγεσία του ΑΚΕΛ, θα καλωσόριζα την ανακοίνωση του ΔΗΣΥ και θα ασκούσα στις προτάσεις του εποικοδομητική κριτική. Θα έλεγα, για παράδειγμα, ότι οι «συνταγές» του ΔΗΣΥ εξαντλούνται στη διαχείριση της συμπτωματολογίας, η οποία όμως είναι αδύνατη λόγω της έκτασης που έχουν πάρει τα παθολογικά αίτια. Ακόμη και στις περιπτώσεις σωστών επιμέρους εισηγήσεων, τα αποτελέσματα θα είναι οριακά, λόγω της δυναμικής των φαύλων κύκλων που κυριαρχούν στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας. Η κυπριακή κοινωνία εδώ και δεκαετίες χαρακτηρίζεται από αλληλοτροφοδοτούμενα αρνητικά φαινόμενα, που δημιουργούν πολυάριθμους και αλληλεξαρτώμενους κύκλους, των οποίων η δυναμική σε αρκετές περιπτώσεις έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις. Για παράδειγμα, το χαμηλό επίπεδο της πολιτικής ζωής απομακρύνει τους πολίτες από αυτήν, έτσι αυτή αφήνεται όλο και περισσότερο σε έναν στενό κύκλο «επαγγελματιών» πολιτικών, πράγμα που με τη σειρά του χειροτερεύει ακόμη περισσότερο το επίπεδο της πολιτικής ζωής. Η κακή λειτουργία του κράτους, που είναι αποτέλεσμα και της πολιτικής ζωής, προκαλεί τη μειωμένη εμπιστοσύνη των πολιτών, πράγμα που οδηγεί σε τέτοιες συμπεριφορές απέναντί του που δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο τη λειτουργία του, η οποία με τη σειρά της μειώνει ακόμη πιο πολύ την εμπιστοσύνη των πολιτών. Η χαμηλή ανταγωνιστικότητα των κυπριακών επιχειρήσεων, που είναι αποτέλεσμα, εκτός των άλλων, και της πολιτικής ζωής και της λειτουργίας του κράτους, κάνει τον Κύπριο καταναλωτή να προτιμά τα εισαγόμενα προϊόντα, με αποτέλεσμα οι κυπριακές επιχειρήσεις να χάνουν μερίδια αγοράς και να μειώνονται έτσι τα κέρδη τους, πράγμα που τις κάνει λιγότερο ανταγωνιστικές. Οι δύσκολες συνθήκες της ζωής –περιβαλλοντικό, κυκλοφοριακό, ακρίβεια, κατοικία, υποδομές– στις πόλεις, που είναι αποτέλεσμα και της πολιτικής και της λειτουργίας του κράτους και των διαθέσιμων οικονομικών πόρων, κάνουν τη συμπεριφορά των κατοίκων των πόλεων κλειστή, επιθετική, άναρχη και τις ανθρώπινες σχέσεις κακές, πράγματα που με τη σειρά τους χειροτερεύουν ακόμη περισσότερο τις συνθήκες ζωής. Αν και απλουστευμένα, τα παραπάνω παραδείγματα δείχνουν ότι ικανές στρατηγικές διεξόδου είναι αυτές που μπορούν να μετατρέψουν τους φαύλους κύκλους σε ενάρετους, εξαλείφοντας τις βασικές αιτίες που τους προκαλούν.
Μια τέτοια αιτία, που αποτελεί τον κοινό παρονομαστή σχεδόν όλων των φαύλων κύκλων, είναι η υφιστάμενη κυρίαρχη κουλτούρα και κυρίως το σύστημα αξιών που προσδιορίζουν, από τη μια, το περιεχόμενο και τη μορφή των θεσμών, τους τυπικούς και άτυπους κανόνες λειτουργίας της κοινωνίας και, από την άλλη, τις στάσεις και τις συμπεριφορές των ατόμων και των ομάδων. Το υφιστάμενο σύστημα αξιών που κυριαρχεί στην κυπριακή κοινωνία αποτελεί σήμερα τη βασική αιτία της διαφθοράς και της κατηφορικής πορείας της χώρας. Στην πολιτική ζωή, αντί για τις αξίες της άμιλλας, της συναίνεσης και της συνεργασίας για το κοινό συμφέρον και τα κοινά εθνικά οράματα, κυριαρχούν χρόνια τώρα οι αξίες της πόλωσης, του κομματισμού, του ρεβανσισμού, της ίντριγκας και του στενού ατομικού συμφέροντος. Για τους περισσότερους πολιτικούς μεγαλύτερη αξία έχουν η προσωπική καριέρα και οι ατομικοί στόχοι από ό,τι έχουν η κοινωνική ευημερία, τα κοινά συμφέροντα, ακόμη και από ό,τι έχουν τα συμφέροντα του κόμματος. Άλλωστε δεν είναι τυχαίες οι μάχες «αλληλοεξόντωσης» που δίνονται μεταξύ των υποψηφίων βουλευτών του ίδιου κόμματος. Ακόμη χειρότερο, όμως, είναι ότι τη θέση της υπευθυνότητας, της συνέπειας, της ειλικρίνειας, της διαφάνειας έχουν πάρει ο τυχοδιωκτισμός, η δημαγωγία, η ασυνέπεια, η δολοπλοκία, το ψέμα, η εξαπάτηση. Από τα πιο πάνω και πολλά άλλα που αφορούν τους ίδιους τους πολίτες, στους οποίους η επαγγελματική επιτυχία και αξία του ατόμου μετρώνται με το μέγεθος του εισοδήματος και του γρήγορου πλουτισμού, ακόμη και αν αυτό προέρχεται από παράνομες πηγές, προκύπτει ότι το βασικό πρόβλημα στην Κύπρο όσον αφορά τη διαφθορά και την κατηφορική μας πορεία είναι πολιτισμικό. Είναι η ίδια η κουλτούρα και το κλίμα που διαμορφώνει. Είναι η έλλειψη οραμάτων. Είναι ο «κύκλος των χαμένων αξιών». Το ζητούμενο είναι η αλλαγή της κυρίαρχης κουλτούρας. Στη διαμόρφωση της οποίας έχουν ρόλο ουσιώδη όλες οι ηγεσίες, πολιτικές, επιχειρηματικές, συνδικαλιστικές και θρησκευτικές.
