Τις τελευταίες ημέρες επανήλθε στο προσκήνιο το θέμα της ευθανασίας και το κατά πόσον αυτή μπορεί να εφαρμοστεί και στην Κύπρο. Με αφορμή λοιπόν την πρόταση νόμου της βουλεύτριας του ΑΚΕΛ, Ειρήνης Χαραλαμπίδου, η οποία επιτρέψτε μου να πω, επειδή την έχω διαβάσει εδώ και καιρό, θέτει δικλίδες ασφαλείας και μάλιστα πολύ πιο αυστηρές από αυτές που έχουν χώρες που εφαρμόζουν σχετικές νομοθεσίες εδώ και χρόνια, τίθεται ξανά το θέμα της έλλειψης νομοθεσίας για την ανακουφιστική φροντίδα.
Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), «ανακουφιστική φροντίδα είναι η προσέγγιση που επιδιώκει τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών των οποίων η ζωή απειλείται από κάποιο χρόνιο νόσημα και η στήριξη της οικογένειάς τους. Αυτό επιτυγχάνεται με την πρόληψη και ανακούφιση από το «Υποφέρειν» με την έγκαιρη αναγνώριση και αξιολόγηση και αντιμετώπιση του πόνου και των λοιπών οργανικών, ψυχοκοινωνικών και πνευματικών προβλημάτων». Προσωπικά δεν ήξερα τι θα πει ανακουφιστική φροντίδα μέχρι και πριν από περίπου δύο χρόνια, όταν το σχετικό νομοσχέδιο, το οποίο λέχθηκε ότι προσεχώς θα κατατεθεί στη Βουλή, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση.
Καλώς εχόντων των πραγμάτων, το νομοσχέδιο για την ανακουφιστική φροντίδα θα ψηφιστεί σε νόμο πριν τις βουλευτικές του 2026, ενδεχομένως και εντός του 2025. Βέβαια από το να ψηφιστεί ο νόμος, μέχρι το να εφαρμοστεί, να δημιουργηθούν κέντρα, να εκπαιδευτεί σε θέματα ανακουφιστικής φροντίδας ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας.
Θεωρώ παράλογο το γεγονός ότι ενώ είμαστε ένα οργανωμένο κράτος, έχουμε Σύστημα Υγείας, ακόμα συζητάμε για να κάνουμε νομοθεσία για το ποιος μπορεί να παρέχει αυτές τις υπηρεσίες σε ασθενείς, την ίδια στιγμή που λόγω αυτού του κενού του νομοθετικού, οι μόνοι ασθενείς που επωφελούνται από τέτοιου είδους υπηρεσίες είναι οι καρκινοπαθείς. Η παρούσα κυβέρνηση διαβουλεύεται δύο χρόνια τώρα το νομοσχέδιο. Οι προηγούμενες τι έκαναν; Eίχαν άλλες προτεραιότητες, θα πει κάποιος. Υπάρχει όμως πιο σημαντική προτεραιότητα από το να διασφαλίσεις ότι οι ασθενείς σου, ακόμη και άτομα που ταλαιπωρούνται από ανίατες ασθένειες, και ξέρουν ότι δεν υπάρχει για αυτούς σωτηρία, λαμβάνουν τις απαραίτητες υπηρεσίες υγείας και έχουν δικαίωμα σε έναν αξιοπρεπή θάνατο;
Ψάχνοντας λίγο τι κάνουν άλλες χώρες σε ό,τι αφορά την ευθανασία, ανακουφιστική φροντίδα κ.λπ., εντόπισα ότι υπάρχουν χώρες όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ολλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, που εδώ και δεκαετίες έχουν οργανώσει ολόκληρα συστήματα παροχής υπηρεσιών ανακουφιστικής φροντίδας, ακόμα και με κινητές μονάδες που πάνε στα σπίτια των ασθενών. Ξέρετε τι μου έκανε μεγάλη εντύπωση; Το 2001, όταν στην Κύπρο ψήφιζαν τον νόμο για το ΓεΣΥ, που για να τον εφαρμόσουμε έπρεπε να περάσουν και 18 χρόνια, στην Ολλανδία είχε ανοίξει τότε η συζήτηση για την ευθανασία, με αφορμή το τραγικό τέλος ενός καρκινοπαθούς, ο οποίος επέλεξε να αυτοκτονήσει παρά να μείνει να λιώσει μέσα σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου. Σε έναν χρόνο είχαν ψηφίσει και είχαν ήδη αρχίσει να εφαρμόζουν τον νόμο, ενώ είχε ήδη προηγηθεί η νομοθετική ρύθμιση της ανακουφιστικής φροντίδας, με την ολλανδική κυβέρνηση, από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, να δημιουργεί κρατικές δομές και να επιχορηγεί και ιδιώτες για να ανοίξουν και εκείνοι τα δικά τους κέντρα.
Εμείς εν έτει 2025 ακόμα συζητάμε για τη νομοθεσία, χωρίς να μπαίνει καν στην συζήτηση το ενδεχόμενο δημιουργίας κρατικών δομών. Κάτι που αν δεν ήμασταν στην Κύπρο, όπου τα λεφτά και το να μην επιβαρυνθεί ο κρατικός προϋπολογισμός καθορίζουν τα πάντα, ακόμη και τα θέματα υγείας, τότε θα ήταν αυτονόητο.
