Πρώτη φορά πήγα στις νέες φυλακές. Να δω έναν κατάδικο που τού επιβλήθηκε βαριά ποινή φυλάκισης τριάντα χρόνων. Οι πρακτικές είναι διαφορετικές από τις παλιές φυλακές. Οι έλεγχοι είναι πιο αυστηροί. Σε φωτογραφίζουν και όταν μπαίνεις και όταν βγαίνεις. «Πόσοι κρατούμενοι και κατάδικοί υπάρχουν;», ρώτησα τον αστυνομικό στην πύλη. «Περίπου 800», είπε. Άλλωστε, τόση είναι και η δυνατότητά τους. Ένας νέος στο δωμάτιο αναμονής με αναγνώρισε και ήρθε κοντά μου. Μού συστήθηκε. «Τι δουλειά έχεις εσύ εδώ;», τον ρώτησα. «Έκανα και εγώ σε αυτές τις φυλακές και βγήκα», είπε, «Πάει ένας χρόνος που βγήκα. Τώρα απλώς επισκέπτομαι τους φίλους μου στη φυλακή». «Ποιο αδίκημα διέπραξες;» «Λαθρεμπόριο ανθρώπων. Διαφυγή Σύρων;». «Πόσα χρόνια έκανες;» «Τρία». Καθώς προχωρούσε η κουβέντα μας, προέβη σε μια ομολογία. «Πριν εφτά χρόνια, την ημέρα που σας λιθοβολούσαν, ήμουν και εγώ ανάμεσα σε εκείνους που ήρθαν μπροστά στην εφημερίδα. Μας ξεγέλασαν και μας έφεραν εκεί. Εγώ δεν έριξα ούτε μια πέτρα. Και αργότερα κατά τη διάρκεια μιας τηλεοπτικής εκπομπής σας, τηλεφώνησα και ζήτησα συγνώμη». «Άσε το», είπα, «Ξέχνα το να πάει. Τώρα τι κάνεις;» «Τίποτα. Αν περάσετε από το χωριό, θα σας κάνω κεμπάπ στον φούρνο».
Συναντήθηκα με έναν τέτοιο μια μέρα σε ένα κατάστημα στην περιοχή Αράστα. Δεν τον γνώριζα, με αναγνώρισε εκείνος. Μόλις με είδε άρχισε να απολογείται. Ζήτησε συγγνώμη. Δεν κατάλαβα απολύτως τίποτα. «Στάσου, τι έκανες και ζητάς συγγνώμη;», του είπα. «Μα τον Αλλάχ αδελφέ, μετάνιωσα πολύ γι’ ό,τι έκανα». Δεν επέμεινα να μου πει τι έκανε. «Άσε το αδελφέ, ξέχνα το να πάει», είπα. Χάρηκε πολύ. Βγάλαμε και φωτογραφία.
Ήταν ανοικτή η συνάντησή μου με τον κατάδικο. Ανοικτή συνάντηση γίνεται κάθε 15 μέρες. Και μόνο σε δύο επισκέπτες δίνουν άδεια. Δεν τον γνώριζα, γνωριστήκαμε. Καθίσαμε απέναντι σε ένα τραπέζι. Καταδικάστηκε τριάντα χρόνια, όμως πιστεύει πως είναι αθώος. Δεν αμφιβάλλει καθόλου ότι είναι αθώος. Γι’ αυτό είναι ενεργητικός και δυναμικός. Χώρισε με τη σύζυγό του. Τρία χρόνια μετά τον χωρισμό, η σύζυγός του έκανε καταγγελία στην αστυνομία, λέει. Ότι εκμεταλλευόταν σεξουαλικά τον γιο του από την ηλικία των 3 μέχρι τα 10 του χρόνια. Αυτή τη στιγμή ο γιος του είναι 19 χρόνων. Είναι αυτιστικός. Δεν μπορεί να μιλήσει και να γράψει. Όμως, καταχωρίστηκε αυτή η αγωγή με μια καταγγελία που κατ’ ισχυρισμόν έγραψε κρατώντας το χέρι της νοσοκόμας του.
Το δικαστήριο δέχτηκε πως αυτή η μέθοδος ήταν σωστή. Και τον καταδίκασε σε φυλάκιση 30 χρόνων μετά από ακροαματικές διαδικασίες που διήρκεσαν τρία χρόνια με κλειστές συνεδριάσεις. Ο άνδρας είναι ο μεγαλύτερης διάρκειας κρατούμενος χωρίς καταδίκη στην ιστορία μας. Δικάστηκε κρατούμενος για πέντε χρόνια. «Πότε είδες τον γιο σου για τελευταία φορά;», τον ρώτησα. «Πριν τη σύλληψή μου», είπε. «Υπήρξε κάποια αρνητική ενέργειά του απέναντί σου;» «Δεν υπήρξε, ποτέ δεν υπήρξε». «Το παιδί γνωρίζει τώρα ότι καταδικάστηκες σε φυλάκιση 30 χρόνων μετά από κατάθεση που κατ’ ισχυρισμόν έγραψε το ίδιο;» «Όχι», είπε, «δεν μπορεί να το καταλάβει αυτό». Η διάρκεια της συνάντησης ήταν μισή ώρα. Πέρασε γρήγορα. Καθώς έφευγα, τον ρώτησα ακόμα κάτι. «Πώς σου συμπεριφέρονται οι κατάδικοι που βρίσκονται εδώ στη φυλακή;» «Πολύ καλά. Με αγάπη και σεβασμό», είπε. Είχε καταλάβει γιατί υπέβαλα αυτή την ερώτηση. Οι φυλακισμένοι, όποιο έγκλημα και αν διέπραξαν, δεν δέχονται ανάμεσά τους έναν βιαστή. Τον βρίζουν μάλιστα.
Πήγα μια φορά και στις φυλακές στον νότο. Να δω έναν νεαρό Κύπριο κατάδικο. Είχε καταδικαστεί και εκείνος σε φυλάκιση έξι χρόνων. Όμως, όταν μου διηγήθηκε το γεγονός, άρχισα να αμφιβάλλω για το κατά πόσον διέπραξε εκείνο το αδίκημα. Είχε κατηγορηθεί για λαθρεμπόριο ναρκωτικών. Πώς έγινε αυτό; Είχε νοικιάσει ένα διαμέρισμα στον νότο. Έκανε τον οδηγό ταξί. Μετά την οριστική αποχώρησή του από το σπίτι που νοίκιαζε, ο ιδιοκτήτης του διαμερίσματος πήγε στο σπίτι, βρήκε τα ναρκωτικά τεκμήρια και ειδοποίησε την αστυνομία. Κατόπιν τούτου συνελήφθη μερικά χρόνια μετά. Νομίζω ότι η αστυνομία δεν έκανε ικανοποιητική έρευνα. Τουλάχιστον αυτή την εντύπωση έχω.
Ξέρω. Είναι δύσκολο να βρίσκεσαι στη φυλακή. Πολύ κακό. Όμως, το χειρότερο δεν είναι να βρίσκεσαι στη φυλακή. Είναι να μεταφέρει μέσα του τη φυλακή ο άνθρωπος.
