Sevgul Uludag
Τηλ: 99966518
Τελευταία σκέφτομαι πολύ όλα τα «σόου» και τους «εντυπωσιασμούς» που μας περιβάλλουν. Σκέφτομαι όλες τις «προκλήσεις» που μας περιβάλλουν. Σχεδόν μας ασφυκτιούν, μας επιτίθενται από όλες τις πλευρές, μας πνίγουν με «ψεύτικα» πράγματα, πράγματα που δεν είναι τόσο σημαντικά, αλλά προσπαθούν να εισχωρήσουν στην ατζέντα μας, στην καθημερινή μας ζωή, στον καθημερινό μας αγώνα για επιβίωση. Αληθινές «αποσπάσεις της προσοχής» που κρύβουν τα πραγματικά προβλήματα, τα πραγματικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε... Αυτό συμβαίνει εδώ και αρκετό καιρό -τουλάχιστον τις τελευταίες δύο δεκαετίες, θα έλεγα- αλλά τώρα «επιταχύνεται» με τη βοήθεια των κινητών τηλεφώνων, των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης και όλων των ειδών της λεγόμενης «διαδικτυακής δημοσιογραφίας» χωρίς λογοδοσία, χωρίς ιστορία, χωρίς υπόβαθρο. Σαν «μανιτάρια» που ξεφυτρώνουν μέσα σε μια νύχτα, δημιουργούν αίσθηση και μετά εξαφανίζονται, αφήνοντας φυσικά πίσω τους τη ζημιά. Τέτοια «σόου», «εντυπωσιασμοί», «προκλήσεις» συμβαίνουν στις κομματικές σκηνές και στις δύο πλευρές του διαιρεμένου νησιού μας και σταδιακά γίνονται ο «κανόνας», αντί για κάτι «αποκλειστικό».
Αντί για σκληρή δουλειά, σωστή έρευνα με στέρεα βάση, ορισμένοι άνθρωποι παρουσιάζουν «ειδήσεις εντυπωσιασμού» ή «σόου» χωρίς σχεδόν κανένα πραγματικό περιεχόμενο, αποσπώντας την προσοχή από τα πραγματικά ζητήματα. Ακούμε για «μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης» που αποδεικνύονται απλώς «σόου», καθώς τίποτα δεν αλλάζει στον καθημερινό αγώνα των διελεύσεων. Δεν προκύπτει κανένα πραγματικό καλό από όλες τις συναντήσεις, όλες τις συνομιλίες, όλες τις προσπάθειες, επειδή όλα έχουν μετατραπεί σε «θέαμα» και απλώς σε «παιχνίδι επίρριψης ευθυνών». Καμιά από τις ελίτ που κυβερνούν και στις δύο πλευρές του νησιού μας δεν καταβάλλει πραγματικά καμία προσπάθεια για τη βελτίωση της ζωής και των σχέσεών μας - όλα γίνονται όλο και χειρότερα και όλο και πιο απελπιστικά σε αυτό το κλίμα έλλειψης ρεαλισμού και αλήθειας. Το να προσποιούμαστε ότι όλα είναι εντάξει και να δίνουμε ψεύτικες ελπίδες με «σόου» και «προκλήσεις» δεν βοηθά τις κοινότητες μας στον καθημερινό τους αγώνα για επιβίωση. Αντίθετα, κρύβει το γεγονός ότι τα πράγματα γίνονται όλο και χειρότερα και πιο απελπιστικά, αλλά ίσως αυτός είναι ακριβώς ο στόχος όλων όσων εμπλέκονται σε αυτό το παιχνίδι προσποίησης. Ίσως αυτό είναι ακριβώς αυτό που θέλουν: να δημιουργήσουν μια τόσο ανυπόφορη ατμόσφαιρα και να προωθήσουν τις δικές τους κρυφές ατζέντες.
Αναζητώντας την ακεραιότητα
Αντί για «κινήσεις εντυπωσιασμού» και «σόου», πρέπει να αναζητούμε την «ακεραιότητα» σε ένα άτομο. Αυτό μπορεί να είναι ένας πολιτικός ή ένας δημοσιογράφος ή οποιοσδήποτε από οποιοδήποτε επάγγελμα που «δημιουργεί» τέτοιες καταστάσεις «εντυπωσιασμού» στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ή στις εφημερίδες ή στην πολιτική. Για μένα, τι είναι «ακεραιότητα»; Η ακεραιότητα έχει να κάνει με το να πράττεις αυτό που κηρύττεις. Η ακεραιότητα έχει να κάνει με τη στάση που είχε κάποιος στο παρελθόν και τη στάση που μας δείχνει σήμερα, ώστε να υπάρχει συνέπεια. Η ακεραιότητα έχει να κάνει με το αν αυτό που λέει κάποιος είναι στην πραγματικότητα αυτό που πράττει, ότι όταν αυτός ο άνθρωπος λέει ή δείχνει κάτι, δεν επιδιώκει προσωπικό όφελος. Όσοι έχουν βαθιές σχέσεις με ορισμένους κύκλους που δεν είναι ορατοί με «γυμνό μάτι», αλλά όταν τους εξετάζεις προσεκτικά βλέπεις αυτές τις συνδέσεις - τέτοιοι άνθρωποι δεν μπορούν να έχουν καμία σχέση με την «ακεραιότητα», καθώς κάνουν το «σόου» τους και δημιουργούν τους «εντυπωσιασμούς» τους χάρη στη βοήθεια εκείνων με τους οποίους έχουν διασυνδέσεις.
Το έχω δει να συμβαίνει και πολύ πρόσφατα - ενώ εμείς μπορούσαμε να το δούμε, άλλοι είχαν γίνει «τυφλοί» πίσω από τον «εντυπωσιασμό» που δημιουργήθηκε, επειδή ο «εντυπωσιασμός» γι' αυτούς είχε «ενδιαφέρον» και ήταν «γλυκός». «Εντυπωσιασμός» σημαίνει ότι υπάρχουν κάποια διαφορετικά συμφέροντα ή στόχοι πίσω από αυτόν. Ο «εντυπωσιασμός» δεν έχει καμία σχέση με την ειλικρίνεια και την αλήθεια. Δημιουργεί μια «δομή» που μπορεί να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή και αποκομίζει προσωπικά ή ομαδικά συμφέροντα από αυτό. Επομένως, πρέπει να κοιτάζουμε όχι τι λέει ένα άτομο, αλλά τι κάνει στην πράξη, με ποιον συνδέεται και ποιος ωφελείται και κερδίζει κάτι από αυτό που γράφει ή προτείνει. Αυτό εννοώ όταν λέω «ακεραιότητα»: Ειλικρίνεια, ευθύτητα, προτεραιότητα του κοινού συμφέροντος έναντι του προσωπικού συμφέροντος. Δυστυχώς, οι άνθρωποι χωρίς τις αρχές που είναι σαν τα πυροτεχνήματα που λάμπουν για ένα δευτερόλεπτο (και μετά δεν μένει τίποτα από αυτή την έκρηξη) είναι πολύ πιο ενδιαφέροντες για τις μάζες από τις ιστορίες των ανθρώπων που αγωνίζονται πραγματικά για την ειρήνη, την αλήθεια και τη συμφιλίωση. Οι άνθρωποι που πραγματικά αγωνίζονται για την επανένωση δεν προσελκύουν το ενδιαφέρον των μαζών, «τα πυροτεχνήματα» είναι πιο ενδιαφέροντα για να τα δεις, δεν χρειάζεται να σκεφτείς πολύ, αφού το μόνο που χρειάζεται είναι να κοιτάξεις τη λάμψη και μετά να την ξεχάσεις την επόμενη στιγμή.
Το κτήριο του σχολείου μας στο Chaghlayan... Φωτογραφία από A. Okan.
Καμία επούλωση
Οι εντυπωσιασμοί, οι προκλήσεις και τα άτομα που κάνουν «σόου» δεν φέρνουν επούλωση στη διαιρεμένη χώρα μας. Αυτά αποτελούν «αποσπάσεις της προσοχής» από την ειρήνη και τη συμφιλίωση, κρατώντας τους πάντες απασχολημένους με τα πυροτεχνήματα, αλλά στο τέλος της μέρας, τέτοιες μάταιες κινήσεις δεν συμβάλλουν καθόλου στην επίλυση των πραγματικών προβλημάτων του διαιρεμένου νησιού μας. Δυστυχώς, βλέπουμε όλο και περισσότερο ότι στο νησί μας ο «εντυπωσιασμός» έχει ριζώσει βαθιά. Αντί για ακεραιότητα, ειλικρίνεια και τη γυμνή αλήθεια, προσποιούνται πως επιδιώκουν τον «εντυπωσιασμό» και τον υποστηρίζουν, μόνο για τα μάτια του κόσμου. Ακόμα και αυτή η «υποστήριξη» είναι προσωρινή, καθώς η ίδια η δομή του «εντυπωσιασμού» μπορεί να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή. Και οι υποστηρικτές έχουν το ένα πόδι μέσα και το άλλο έξω, αναζητώντας νέα «σόου».
Ένα μικρό κόκκινο τετράδιο
Ανάμεσα στα άλλα, υπάρχει και κάτι λανθασμένο και στον τρόπο που εκπαιδευόμαστε, στον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο, τον τρόπο που οι αξίες που μας δίδαξαν ως παιδιά διαβρώνονται και τον τρόπο που μεγαλώνουν σήμερα γενιές ανθρώπων. Ως παιδί-πρόσκοπος, θυμάμαι ότι είχα ένα μικρό, κόκκινο τετράδιο. Οι εκπαιδευτές μας συμβούλευαν να κάνουμε κάτι καλό κάθε μέρα και να το γράφουμε. Πήγαινα νηπιαγωγείο και δημοτικό στο Chaghlayan. Ήταν ένα αυτοσχέδιο σχολείο και οι δάσκαλοι ήταν υπέροχοι και μας βοηθούσαν να μάθουμε πώς να βελτιώνουμε τον εαυτό μας. Βοηθήσαμε τη μητέρα μας στο σπίτι εκείνη τη μέρα; Τι κάναμε εκείνη τη μέρα για να βοηθήσουμε; Έπρεπε να το γράφουμε στο τετράδιό μας. Βοηθήσαμε έναν γείτονα; Ποτίσαμε τα λουλούδια στον κήπο μας; Οι εκπαιδευτές στους προσκόπους και οι δάσκαλοι της τάξης μας δίδαξαν ότι τέτοιες πράξεις περιέχουν καλοσύνη και ότι πρέπει να γράφουμε γι' αυτές. Έγραφα φράσεις όπως «Σκούπισα το πάτωμα του σαλονιού μας», «Βοήθησα τη μητέρα μου να πλύνει τα πιάτα», «Πότισα τα λουλούδια στον κήπο μας». Έγραφα επίσης ότι «πήρα ένα πιάτο φαγητό στον γείτονά μας» και «απασχόλησα τα παιδιά της αδελφής μου για να μπορέσει να μαγειρέψει το δείπνο».
Τέτοιες μικρές πράξεις καλοσύνης δεν προορίζονταν για να γίνουν γνωστές στους άλλους -το δίδαγμα πίσω από αυτό ήταν να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τις καλές πράξεις και να τις εφαρμόζουμε κάθε μέρα. Και να τις καταγράφουμε, ακόμα κι αν κανένας δεν επρόκειτο να τις διαβάσει. Θυμούμαι πολύ καθαρά ακόμα και τώρα -είμαι 66 χρονών και μιλώ για το μικρό κόκκινο τετράδιό μου από πριν σχεδόν 60 χρόνια- πόσο ενθουσιασμένη ήμουν όταν επρόκειτο να κάνω μια «καλή πράξη» και μετά να τη γράψω στο τετράδιό μου. Ήμουν πραγματικά χαρούμενη όταν το έκανα και μετά ένιωθα πως έκανα ένα μεγάλο επίτευγμα στην καρδιά και την ψυχή μου. Και πολύ γρήγορα άρχισα να ψάχνω για πράγματα που θα μπορούσαν να ωφελήσουν τους γύρω μου. Ήμουν μόνο 6 ή 7 χρονών όταν ξεκίνησα να γράφω στο τετράδιο και αυτό συνεχίστηκε σε όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους. Έχω φυλάξει αυτό το κόκκινο τετράδιο - είναι κάπου ανάμεσα στα παιδικά μου πράγματα και όταν το βρίσκω, το κοιτάζω και χαμογελώ στον εαυτό μου, ευγνώμων στους δασκάλους μου που μου έμαθαν από μικρή ηλικία να γίνω καλός άνθρωπος, να μην βλάπτω τους άλλους, αλλά να βοηθάω τους γύρω μου.
Φωτογραφία του Ole Christiansen από τη διαίρεση της Λευκωσίας το 1969.
Ίσως μπορούμε να προτείνουμε στις συντεχνίες των δασκάλων, στις ΜΚΟ της κοινωνίας των πολιτών, όπως τον Όμιλο Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας, να φέρουν αυτό το υπέροχο «μικρό κόκκινο τετράδιο» ή παρόμοιες ενέργειες στη ζωή των παιδιών μας, ώστε να μπορούν να μάθουν τις ανθρώπινες αξίες από μικρή ηλικία. Αν καταφέρουμε να επαναφέρουμε τη διδασκαλία τους από μικρή ηλικία, ίσως όταν μεγαλώσουν, δεν θα γοητεύονται από «εντυπωσιασμούς», «προκλήσεις» και θα αναζητούν την ακεραιότητα γύρω τους.
