Η ισότητα των φύλων στην Κύπρο προχωράει αλλά με το πάσο της. Όχι επειδή δεν υπάρχουν γυναίκες ικανές αλλά επειδή υπάρχει ένα βαθύ, σχεδόν πολιτισμικό, φρένο που κρατάει την κοινωνία λίγο πιο πίσω από τη ρητορική της.
Και η συζήτηση, όπως συμβαίνει συχνά, μένει στα σύμβολα. Δεν αγγίζει την ουσία: ότι, δηλαδή, η συμμετοχή των γυναικών στα κοινά δεν εξαρτάται από το αν θα μάθουν να κρατούν όπλο αλλά από το αν θα τις αφήσουμε να κρατήσουν θέση.
Για κάποιους, η ισότητα είναι ζήτημα αρχής, για άλλους ένα ακόμη επικοινωνιακό πυροτέχνημα. Η ισότητα -μας λένε- δεν μπορεί να είναι μόνο προνόμια· πρέπει να είναι και υποχρεώσεις. Κάπως έτσι, το όραμα της «ισότιμης κοινωνίας» απέκτησε στολή, άρβυλα και εγερτήριο στις έξι
Η γυναικεία θητεία, πάντως, εφαρμόστηκε ήδη -κι ας ενδιαφέρθηκε μόνο μία γυναίκα. Κι αυτό κάτι λέει. Ίσως γιατί οι υπόλοιπες έχουν δει αρκετά «μέτωπα» στη ζωή τους· δεν χρειάζονται κι άλλο. Υφίστανται ήδη χειρότερα καψόνια κάθε μέρα στο σπίτι: ξύπνημα πριν απ’ όλους, σιδέρωμα που δεν τελειώνει ποτέ, πιάτα που πολλαπλασιάζονται μόνα τους, πλυντήρια σε μόνιμη επιφυλακή και μάχες σώμα με σώμα για να φαγωθούν οι μπάμιες. Αν είναι να μιλήσουμε για πειθαρχία, ας το κάνουμε σοβαρά· οι γυναίκες έχουν ήδη περάσει θητεία -απλώς χωρίς στολή παραλλαγής, χωρίς μετάλλια.
Στην πράξη, η ισότητα παραμένει ένα ωραίο σύνθημα σε powerpoint παρουσιάσεων και συνέδρια με τίτλους του τύπου Women in Leadership. Μετά τη συζήτηση, όλοι βγάζουν selfie, γράφουν ένα «εμπνευσμένο» post και η ζωή συνεχίζεται όπως πριν.
Μα τι λέω! Έχουμε προχωρήσει και στα φανάρια! Εκεί όπου ο Γρηγόρης περνά κι η Σταματίνα σταματά, αποδεικνύοντας ότι η πρόοδος είναι πάντα θέμα… φώτισης. Μπορεί να μην μας ήρθε καμιά άλλη ιδέα για την ώρα, σκεφτήκαμε όμως να αλλάξουμε το κόκκινο ανθρωπάκι στο φανάρι -και κάπως έτσι όλοι νιώθουμε λίγο καλύτερα.
Η ίδια λεπτή ειρωνεία διαπερνά και την πολιτική μας σκηνή. Η Αννίτα Δημητρίου, η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Βουλής, είναι πάντα εκεί: χαμογελαστή, προσεκτική -μπορεί όχι στα λόγια αλλά τουλάχιστον στις κινήσεις- με τις διπλές χειραψίες της, αγκαλιάζοντας το χέρι του συνομιλητή της με τρόπο που μοιάζει να λέει: «Μην φοβάσαι, είμαι γυναίκα, είμαι αλλιώς». Γιατί έτσι το περιμένει ο κόσμος· μέχρι να επέλθει η πλήρης ισότητα, οι γυναίκες οφείλουν να είναι κάτι παραπάνω από τον άντρα, και σε κάθε περίπτωση, κάτι παραπάνω από τον ίδιο τους τον εαυτό. Πρέπει να αποδείξουν πως ξέρουν να ισορροπούν. Κι αν δεν μπορούν να το κάνουν με λόγια, ας το δείξουν, τουλάχιστον με χειρονομίες και χαμόγελα· ας το δείξουν τηλεοπτικά. Κι έτσι, με την ισότητα με προσωποποιημένη ευγένεια και τέλειο φωτισμό, οι άρχοντές μας δεν αισθάνονται την ανάγκη να ανοίξουν χώρο για άλλες γυναίκες. Υπάρχει ήδη μία, που κάνει για όλες.
Μερικές φορές, το πρόβλημα δεν είναι η απουσία γυναικών σε θέσεις ευθύνης. Είναι η απουσία πραγματικής αλλαγής στον τρόπο που τις βλέπουμε. Η ισότητα δεν είναι να βάλουμε μερικές γυναίκες στα πάνελ. Είναι να μην χρειάζεται καν να το συζητάμε.
Η ισότητα στην Κύπρο λοιπόν υπάρχει· έχει κάνει βήματα -μικρά, προσεκτικά, μετρημένα. Κι αν τα κάνει με το πάσο της, ίσως είναι γιατί δεν έχει αποφασίσει ακόμη αν θέλει πραγματικά να φτάσει στον προορισμό. Αλλά μην την πιέζετε -φοράει τακούνια κι αυτά δεν κάνουν για τρέξιμο.
*Συγγραφέας
