Τηλ: 99966518
Η απώλεια της αγαπημένης μας φίλης Καίτης Κληρίδου είναι απώλεια για όλους τους ειρηνοποιούς της Κύπρου. Έχοντας αφιερώσει όλη της τη ζωή στην αμοιβαία κατανόηση και την επανένωση του νησιού μας, ο θάνατός της θλίβει όσους είχαν έρθει σε επαφή μαζί της. Η Καίτη για χρόνια παρακολουθούσε ιδιωτικά μαθήματα τουρκικών, ώστε να μπορεί να επικοινωνεί καλύτερα με τους Τ/Κ. Μιλούσε αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και τουρκικά. Ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή των δικοινοτικών δραστηριοτήτων και δέχτηκε πολλές απειλές εξαιτίας αυτού. Έγινε στόχος ψυχολογικού εκφοβισμού και από τις δύο πλευρές του νησιού μας και ήταν στόχος φασιστικών κύκλων και από τις δύο πλευρές της Κύπρου.
Επίλυση συγκρούσεων
Γνώριζα την Καίτη Κληρίδου εδώ και δεκαετίες. Το πιο στενό εργασιακό περιβάλλον στο οποίο βρεθήκαμε ήταν όταν συμμετείχαμε εθελοντικά στα εκπαιδευτικά εργαστήρια «Επίλυσης Συγκρούσεων» που ξεκίνησαν το 1994. Εκείνη την εποχή τα οδοφράγματα ήταν κλειστά και τα εργαστήρια πραγματοποιούνταν στο ξενοδοχείο Λήδρα Πάλας. Για να περάσει κανείς στη νεκρή ζώνη χρειαζόταν «άδεια» από τις τ/κ αρχές και η Αμερικανική Πρεσβεία διευκόλυνε την έκδοση αυτών των αδειών.
Η ομάδα μας, των εκπαιδευτών «Επίλυσης συγκρούσεων» αποτελείτο από 15 Τ/Κ και 15 Ε/Κ. Μεταξύ των Ε/Κ ήταν η Καίτη, ο σύζυγός της Κώστας Σιαμμάς, ο Harry και ο Νίκος Αναστασίου, η Αργυρώ Ευθυμίου, η Καίτη Οικονομίδου, ο Μάριος Μιχαηλίδης, ο Γιάννης Λαούρης, η Μαρία Χατζηπαύλου, ο Πέτρος Γιασεμίδης και άλλοι. Μεταξύ των Τ/Κ της ομάδας μας ήταν ο Dr Bekir Azgin, η Fatma Azgin, η Neshe Yashin, ο Mustafa Damdelen, ο Sarper Ince, ο Huseyin Gurshan και άλλοι. Σε αυτή την ομάδα, η Fatma και η Καίτη έγιναν πολύ στενές φίλες και ειδικά μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων το 2003 συναντιόντουσαν με κάθε ευκαιρία.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, μερικοί εκπαιδευτές από την ομάδα μας πήγαν στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης για ένα εργαστήριο. Η ομάδα αυτή ονομάζονταν «Ομάδα της Οξφόρδης». Σε αυτή την ομάδα συμμετείχαν επίσης η Καίτη Κληρίδου και ο φίλος μας Σερντάρ Ντενκτάς, γιος του Ραούφ Ντενκτάς. Στην Οξφόρδη, η κόρη του Γλαύκου Κληρίδη και ο γιος του Ραούφ Ντενκτάς είχαν την ευκαιρία να ακούσουν ο ένας τον άλλον και να συζητήσουν για το μέλλον του νησιού μας.
Γραφείο επαναπροσέγγισης
Η Καίτη είχε υπηρετήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα ως βουλευτής του κόμματος του πατέρα της, του ΔΗΣΥ. Όλες αυτές τις ιδέες που συζητήσαμε για το μέλλον του νησιού μας στην ομάδα μας, η Καίτη τις υιοθέτησε και δημιούργησε το πρώτο γραφείο επαναπροσέγγισης στον ΔΗΣΥ, προσλαμβάνοντας έναν Τ/Κ σε αυτό το γραφείο. Ο Τ/Κ ήταν ο Halil, η οικογένεια του οποίου είχε παραμείνει στο χωριό Ποταμιά και δεν είχε φύγει όπως έκαναν άλλοι Τ/Κ μετά το 1974.
Η δημιουργία ενός τέτοιου γραφείου επαναπροσέγγισης σε ένα δεξιό κόμμα προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από του συντηρητικούς του κόμματός της και η Καίτη έγινε στόχος επιθέσεων. Ο Νιαζί Κιζιλγιουρέκ, ο οποίος είχε επιλέξει να ζήσει στο νότιο τμήμα του νησιού μας και να εργαστεί ως ακαδημαϊκός στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, ήταν καλός φίλος της Καίτης. Αυτή η φιλία έφερε πολλούς εχθούς. Αλλά εκείνη δεν έδωσε σημασία. Συνέχισε να εργάζεται με τον τρόπο που είχε επιλέξει, υπερασπιζόμενη τη συμφιλίωση των κοινοτήτων μας και δουλεύοντας για την ειρήνη.
Μια ομάδα στις Βρυξέλλες
Με την Καίτη Κληρίδη, πήγαμε στις Βρυξέλλες μετά από πρόσκληση της Simone Susskind, ιδρύτριας της οργάνωσης «Actions in the Mediterranean», για να συμμετάσχουμε σε εργαστήρια με τίτλο: «Give Peace a Chance: Women Speak Out in Cyprus» (Δώστε μια ευκαιρία στην ειρήνη: Οι γυναίκες μιλούν στην Κύπρο). Η Simone Susskind συνεργαζόταν ήδη με γυναίκες από το Ισραήλ και την Παλαιστίνη και είχε προσκαλέσει γυναίκες από διαφορετικά πολιτικά κόμματα, ΜΚΟ, ακτιβίστριες και ακαδημαϊκούς να συναντηθούν, ώστε να συζητήσουν τι χρειαζόταν στην Κύπρο για να ακουστούν οι φωνές των γυναικών για την ειρήνη.
Μαζί με την Καίτη είχαμε πάει πριν από χρόνια στο Πόρτλαντ του Όρεγκον στις ΗΠΑ, όπου ζούσε και δούλευε στο πανεπιστήμιο ένας από τους εκπαιδευτές «Επίλυσης Συγκρούσεων» της ομάδας μας, ο Harry Αναστασίου. Είχε οργανώσει ένα εργαστήριο και άλλες δραστηριότητες στο Όρεγκον, ώστε να μπορέσουμε να μιλήσουμε για τις εμπειρίες μας στην Κύπρο.
Η Καίτη ήταν πάντα χαμογελαστή. Και είχε πολλά ταλέντα. Όχι μόνο υπερασπιζόταν την ειρήνη στην Κύπρο, αλλά ασχολείτο και με τα δικαιώματα των παιδιών, την προστασία των ζώων και συμμετείχε σε διάφορες δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα την προστασία των κυπριακών γαϊδουριών.
Τα λόγια του Ulus Irkad
Όταν χάσαμε την Καίτη, πολλοί Τ/Κ έγραψαν γι' αυτήν, εκφράζοντας τη βαθιά τους θλίψη και μοιραζόμενοι τον πόνο της απώλειάς της. Ένας από τους φίλους μας, ο Ulus Irkad, έγραψε τα εξής:
«Γνώρισα την Καίτη στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ήταν η κόρη ενός χαρισματικού ηγέτη που δεν εκμεταλλεύτηκε ποτέ το όνομα του πατέρα της. Αντιμετώπιζε όλους τους ανθρώπους ως ίσους. Δεν φαινόταν να έχει επηρεαστεί από τη σύγκρουση. Σύμφωνα με την ίδια, όλοι οι Κύπριοι αξίζουν την ειρήνη. Θα μπορούσαν να συμφιλιωθούν και να βρουν μια λύση αμέσως. Γι' αυτό έβλεπε τις δικοινοτικές επαφές με καλή πίστη. Οι καλές της προθέσεις, η αγνή της ψυχή που δεν είχε καμία εχθρότητα, αντανακλούσαν στο χαμόγελό της. Πάντα χαμογελούσε. Σύμφωνα με την ίδια, όλοι οι Κύπριοι ήταν σαν αδέλφια της. Ναι, το κόμμα του πατέρα της είχε δεξιούς και εθνικιστές, αλλά εκείνη ακολουθούσε τα πιστεύω της για ειρήνη και κοινή συνύπαρξη. Και μερικές φορές αυτή η συμπεριφορά της δημιουργούσε προβλήματα στο κόμμα της. Χάσαμε μια αγαπητή φίλη που συνέβαλε στην ειρήνη και τη συμφιλίωση στην Κύπρο από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Αντίο, αγαπητή φίλη, που η καρδιά σου ήταν γεμάτη αγάπη για την ανθρωπότητα».
Τα λόγια του Arda Arikan
Ο 14χρονος ακτιβιστής για την ειρήνη, Arda Arikan, έγραψε επίσης για την απώλεια της Καίτης. Είπε: «Της είχα στείλει ένα μήνυμα μόλις χτες. Είχαμε καιρό να βρεθούμε και της είπα: 'Συγχαρητήρια για το βιβλίο σου, μας λείπεις...' Δεν το είδε. Την επόμενη μέρα, όταν έφευγα από το σχολείο και κοίταξα το κινητό μου, δεν μπορούσα να πιστέψω στα μάτια μου. Η Καίτη είχε φύγει. Ένιωσα αδύναμος. Δεν μπορούσα να αναπνεύσω. Το μόνο που μπορούσα να κάνω ήταν να γυρίσω στον φίλο μου δίπλα μου και να του πω: 'Η Καίτη έφυγε...'. Δεν μπορούσε να καταλάβει. Πώς θα μπορούσε; Δεν ήξερε ποια ήταν. Ξαφνικά ήταν σαν να και όλες οι προσπάθειες για την ειρήνη, όλες οι καλές αναμνήσεις, όλες οι ελπίδες ότι 'κάποια μέρα θα είμαστε μαζί' να είχαν φύγει μαζί με την Καίτη. Εκείνο το βράδυ, καθώς έβαζα το κεφάλι μου στο μαξιλάρι, δεν μπορούσα να συγκρατηθώ πια. Αντί να κλαίω σιωπηλά, έκλαιγα δυνατά. Ήταν πολύ οδυνηρό όταν αντιλήφθηκα ότι έχασα κάποιον που ένιωθα τόσο κοντά μου.
Η Καίτη ήταν η κόρη του Γλαύκου Κληρίδη, πρώην Προέδρου της Κύπρου, και ήταν γνωστή ως ακτιβίστρια που προσπαθούσε να κτίσει γέφυρες μεταξύ Τ/Κ και Ε/Κ. Μιλούσε για την ειρήνη, δούλευε για την ειρήνη, γελούσε και έκλαιγε και κουραζόταν για την ειρήνη, αλλά ποτέ δεν τα παράτησε. Πάντα κατάφερνε να παραμένει ειλικρινής. Πριν από μερικούς μήνες συναντηθήκαμε στο Λήδρα Πάλας. Όταν με είδε να έρχομαι, χάρηκε πολύ, έτρεξε και με αγκάλιασε σφιχτά. Μιλήσαμε λίγο και της είπα αντίο. Χαμογέλασε, με σταμάτησε και με την απαλή φωνή της είπε: 'Δεν χρειάζεται να λες αντίο, Arda μου. Γιατί είμαι πάντα μαζί σου, ό,τι και να συμβεί, θα είμαι πάντα δίπλα σου'. Όταν το θυμούμαι αυτό, νιώθω ακόμα πιο λυπημένος, γιατί ήταν σαν να ήξερε τι θα συμβεί. Και αυτή ήταν η τελευταία μας συνάντηση.
Τη νύχτα που πέθανε, έγραψα τέσσερις προτάσεις στο τετράδιό μου με ποιήματα:
«Σου έγραψα χθες το βράδυ,
Τώρα η απάντησή μου είναι στον ουρανό,
Μακριά σαν ένα αστέρι,
Κοντά σαν μια φίλη»
Ποτέ δεν την αγάπησα μόνο ως ακτιβίστρια για την ειρήνη. Μπορούσε να σε κάνει να την αγαπάς με την αγάπη που έδειχνε και με το χαμόγελό της. Και εκείνη με αγαπούσε, το ξέρω γιατί το έλεγε πάντα.
Καθώς μιλούσαμε αγγλικά-ελληνικά, πάντα έβαζε λέξεις στα τουρκικά ανάμεσα, για να είναι πιο κοντά σε μας. Στην πραγματικότητα, το σημαντικό είναι να μιλάς τη γλώσσα της ανθρωπιάς και η Καίτη το ήξερε πολύ καλά. Σήμερα ήταν η κηδεία της, στην οποία δεν μπόρεσα να παρευρεθώ επειδή ήμουν στο σχολείο, αλλά είμαι ευγνώμων στην Αλεξάνδρα Κατσού που έβαλε στο στεφάνι το σημείωμα που έγραψα για την Καίτη στα ελληνικά, το στεφάνι εκ μέρους της Δικοινοτικής Χορωδίας μας.
Τώρα, όσο και αν περπατώ γύρω από το Λήδρα Πάλας, δεν θα υπάρχει πια η Καίτη να έρχεται προς το μέρος μου, φωνάζοντας το όνομά μου με ενθουσιασμό. Δεν θα υπάρχει πια η Καίτη να μου τηλεφωνά και να με συγχαίρει για τα γενέθλιά μου ή όταν παίρνω ένα βραβείο, σε τρεις γλώσσες. Δεν θα επιστρέψει ποτέ, αλλά πρέπει να συνεχίσουμε, ώστε τα όνειρά της να γίνουν πραγματικότητα, αλλιώς όλος ο αγώνας της σε όλη της τη ζωή θα ήταν μάταιος.
Σου είχα υποσχεθεί και πριν, και σου το υπόσχομαι ξανά: Θα συνεχίσω να γράφω, να ζωγραφίζω και να μιλάω για την ειρήνη. Χαίρομαι που σε γνώρισα. Δεν σου λέω αντίο αυτή τη φορά, Καίτη μου. Μου είχες πει 'Δεν χρειάζεται να πούμε αντίο'. Και είχες δίκιο. Είσαι πάντα εδώ. Ό,τι και να συμβεί, είσαι εδώ μαζί μου».
