«Μη στερεύεις άλλο τον καημό»… τραγουδά η Λεμεσός

Της Μαρίνας Σχίζα

Η γενέτειρά του Λεμεσός, τιμά τον συνθέτη Μάριο Τόκα δεκαέξι χρόνια από το θάνατό του. Πρόκειται για μια εξαιρετικά συμβολή παράσταση με τίτλο «Μη στερεύεις άλλο τον καημό» στην οποία συμμετέχει το Μουσικό Σχολείο Λεμεσού «Μάριος Τόκας», τονίζοντας έτσι την μουσική κληρονομιά που έχει αφήσει ο μεγάλος συνθέτης, εμπνέοντας νέους και νέες στα πρώτα τους μουσικά βήματα. Συμμετέχουν σπουδαστές και απόφοιτοι του Μουσικού Σχολείου Λεμεσού, η χορωδία του σχολείου, σολίστες και οργανικό σύνολο με τη συνοδεία του Δημήτρη Μπάση, ενός από τους πιο επιτυχημένους τραγουδιστές της γενιάς του, με τον οποίο ο κύπριος συνθέτης συνεργάστηκε και ερμήνευσε τα τραγούδια με την ιδιαίτερη φωνή του.

Ο Μάριος Τόκας γεννήθηκε στις 8 Ιουνίου του 1954 στη Λεμεσό όπου και έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια. Αποφοίτησε από το Λανίτειο Λύκειο όπου και συνέθεσε και παρουσίασε τα πρώτα του τραγούδια, σε ηλικία 14 χρόνων. Για να τον τιμήσει η Πολιτεία, έδωσε το όνομα του στο Μουσικό Λύκειο που στεγάζεται στο χώρο του Λανιτείου.

Η τουρκική εισβολή του 1974 τον βρήκε να υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία. Όπως ο ίδιος συνήθιζε να λέει, η περίοδος εκείνη τον σημάδεψε βαθιά και έγινε πηγή έμπνευσης για κάποια από τα έργα του.Μετά το τέλος του πολέμου, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Εθνικό Ωδείο, από όπου, μάλιστα, αποφοίτησε με «Άριστα».

Στην ελληνική δισκογραφία εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1978. Ο πρώτος του δίσκος, με ερμηνευτή το Μανώλη Μητσιά, είχε τίτλο «Τα Τραγούδια της Παρέας». Ακολούθησαν συνεργασίες με τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού: Δημήτρης Μητροπάνος, Γιάννης Πάριος, Γιώργος Νταλάρας, Πασχάλης Τερζής, Γλυκερία, Χάρις Αλεξίου, Δήμητρα Γαλάνη, Αντώνης Καλογιάννης, Τόλης Βοσκόπουλος, Μαρινέλλα, Θέμης Αδαμαντίδης, Στέλιος Διονυσίου, Λάκης Χαλκιάς, Αλέκα Κανελλίδου, Κατερίνα Κούκα, Βασίλης Σκουλάς κ.ά. Οι επιτυχίες διαδέχονταν η μία την άλλη και η μουσική του απλώθηκε γρήγορα και ταξιδεύε παντού, όπου υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν το καλό ελληνικό τραγούδι. Τραγούδια όπως «Αννούλα του χιονιά», «Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη», «Η νύχτα μυρίζει γιασεμί», «Σαν τρελό φορτηγό», «Εξαρτάται», «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη», «Τα Λαδάδικα», «Θάλασσες», «Δίδυμα Φεγγάρια», «Μια στάση εδώ», φέρνουν την απόλυτη καθιέρωση στο μουσικό στερέωμα.

Συνάντηση με τον ποιητή της Ρωμιοσύνης

Σταθμός στη μουσική διαδρομή του υπήρξε η γνωριμία του με τον ποιητή της Ρωμιοσύνης, Γιάννη Ρίτσο, ο οποίος του εμπιστεύθηκε δώδεκα ανέκδοτα ποιήματά του, τα οποία κυκλοφόρησαν μελοποιημένα το 1981 με το γενικό τίτλο «Πικραμένη μου γενιά». Ακολούθησαν μουσικά έργα σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη, Τεύκρου Ανθία, Κώστα Μόντη, Θεοδόση Πιερίδη, Μιχάλη Πασιαρδή, Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Ναζίμ Χικμέτ κ.ά.

Σημαντική είναι η παρουσία του και στη μουσική επιμέλεια θεατρικών, τηλεοπτικών και κινηματογραφικών έργων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο όπως «Δόνα Ροζίτα» και «Γέρμα» του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, «Θερμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη, «Η αυλή των θαυμάτων» του Ιάκωβου Καμπανέλη κ.ά. Επίσης σημαντική και παρουσία του στην δημιουργία παιδικών τραγουδιών όπως το «Άρες μάρες κουκουνάρες» σε στίχους του Φώντα Λάδη, το «Ένα δέντρο που το λένε Νικόλα» του Δ. Ποταμίτη κ.ά.

Θεογεννήτωρ Μαρία

Το 1996, ο Μάριος Τόκας επισκέφθηκε το Άγιον Όρος. Συγκλονισμένος από τα χειρόγραφα του μοναχού Γεράσιμου Μικραγιαννανίτη που βρήκε και μελέτησε εκεί, έγραψε το συμφωνικό έργο «Θεογεννήτωρ Μαρία», το οποίο παρουσιάστηκε, μεταξύ άλλων, στον προαύλιο χώρο της Μητρόπολης των Αθηνών, στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου της Βιέννης και στο Καθεδρικό Ναό του Αγίου Μαρτίνου στη Μπρατισλάβα.

Αφιέρωσε μεγάλο μέρος του μουσικού του έργου στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κύπρο. Τραγούδια του όπως τα «Ανασήκωσε την πλάτη Πενταδάχτυλε» και «Η δική μου η πατρίδα», σε στίχους της Τουρκοκύπριας Νεσιέ Γιασίν, σημάδεψαν την καρδιά του Κυπριακού λαού. Για την προσφορά του στον κυπριακό πολιτισμό, το 2001 τιμήθηκε με το «Μετάλλιο Εξαίρετης Προσφοράς» που αποτελεί την ύψιστη τιμή της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Έφυγε από τη ζωή στις 27 Απριλίου του 2008, ξημερώματα του Πάσχα, χωρίς να προλάβει να εκδώσει έργα του που αγάπησε πολύ και βρίσκονται σε παρτιτούρες και ηχογραφήματα στο αρχείο της οικογένειάς του. Μετά το θάνατό, κυκλοφόρησαν δύο δίσκοι με ανέκδοτα τραγούδια του, ο «Ήλιος Κόκκινος» (2012), με τις φωνές των Δημήτρη Μητροπάνου, Γιάννη Πάριου, Γιάννη Κότσιρα και Πασχάλη Τερζή και ο δίσκος με τίτλο «Τραγούδια που ζουν λαθραία» (2017) και ερμηνευτή τον Μίλτο Πασχαλίδη.

Info

Λεμεσός, Θέατρο Ριάλτο, 23 Απριλίου 2024, στις 20:30, (Διάρκεια: 70’) . Εισιτήρια: € 15 https://rialto.interticket.com/program/mousiko-skholeio-lemesoudjimitris-mpasis-2931