Μετά την πόρτα που άνοιξε για τους εξοπλισμούς, η κυβέρνηση θα αναζητήσει επιπρόσθετες επενδύσεις από τις ΗΠΑ σε μια προσπάθεια να κλειδώσει τη στρατηγική επιλογή της και να κερδίσει για την οικονομία ό,τι περισσότερο μπορεί από το μομέντουμ που απέκτησαν οι σχέσεις της με την υπερδύναμη. Υπάρχει βέβαια και ο κίνδυνος, το ταξίδι στις ΗΠΑ την άνοιξη, να βρει τις ΗΠΑ να κινούνται ήδη στην Ντόναλντ Τραμπ εποχή. Εκεί δηλαδή που οι πόρτες κλείνουν για πολλούς, τους οποίους ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος δεν συμπαθεί ή που υπολογίζει πως προσπαθούν να επωφεληθούν σε βάρος των ΗΠΑ. Ενδιαφέρον, ωστόσο, θα έχει και τι έχουμε εμείς να πούμε, με τις πράξεις να μιλάνε πάντα πιο δυνατά.
«Κι εσύ χαμένη μου πατρίδα μακρινή, θα γίνεις χάδι και πληγή, σαν ξημερώσει σ' άλλη γη...». Πρόκειται για στίχους του Νίκου Γκάτσου από το «Το Αστέρι του Βοριά» σε σύνθεση του Μάνου Χατζιδάκι που έντυσε μουσικά την ταινία του Ηλία Καζάν, «Αμέρικα Αμέρικα». Την κλασική περιπέτεια του Ρωμιού της Ανατολής, που κυνηγημένος από το χάος της Μέσης Ανατολής, αναζητεί μέσα στην αφέλεια την τύχη του στη μακρινή Αμερική. Καλό είναι να ξαναδούμε την ταινία τώρα που πάμε για την τύχη μας στο Αμέρικα.
Οι Αμερικανοί επενδυτές ωστόσο είναι ήδη εδώ. Επενδύσεις σε κρατικά ομόλογα, μέτοχοι σε συστημικές τράπεζες και εξαγορές μη εξυπηρετούμενων δανείων δείχνουν πως είναι στον κέντρο του πυρήνα της οικονομίας. Γι' αυτούς, οι πρόσφατες αναβαθμίσεις των οίκων αξιολόγησης στην κατηγορία «Α», είναι πολύ σημαντικές. Εξίσου σημαντικά είναι και αυτά που ζήτησαν οι διευθύνοντες σύμβουλοι των δύο μεγάλων τραπεζών, Πανίκος Νικολάου και Μιχάλης Λούης, στο πρόσφατο Banking Forum: τη φορολογική προβλεψιμότητα και την επίσπευση των δικαστικών αποφάσεων. Δύο από τις βασικότερες προϋποθέσεις για να έρθουν ξένες (και αμερικανικές) επενδύσεις στη χώρα. Τι θα πούμε στην Αμερική για αυτά όταν ρωτηθούμε;
Ότι είμαστε η χαρά για όσους ξέρουν πως μπορούν να παραβιάσουν μια εμπορική συμφωνία γιατί ξέρουν πως μπορούν να παίζουν με τον χρόνο στο δικαστήριο; Ότι από σπόντα δεν επέβαλαν επιπρόσθετη φορολογία στις τράπεζες ή πως η ψηφιοποίηση των δημόσιων διαδικασιών (άρα και η διαφάνεια) είναι σε εμβρυακό επίπεδο; Και θα τα πούμε αυτά ενώ αναζητούμε επενδύσεις στην τεχνολογία; Σε αντίθεση με επενδυτές που είχαμε συνηθίσει μέχρι τώρα, δηλαδή επιχειρήσεις με περιορισμένες επιλογές, οι επενδυτές από Αμερική μπορούν να πάνε σχεδόν παντού. Ψάχνουν κανονικές χώρες και κανονικές αποδόσεις και όχι υψηλού ρίσκου παγίδες. Αν μάλιστα μειώσει τις φορολογίες στις ΗΠΑ, όπως έχει υποσχεθεί ο νέος Πρόεδρος ή αυξήσει δασμούς και εμπόδια, πώς θα γίνει η χώρα ελκυστική σε αμερικανικές επενδύσεις;
Μόνο μέσα από όσους είναι ήδη εδώ μπορούν να έρθουν και άλλες επενδύσεις από τις ΗΠΑ. Από τις μικρές επενδύσεις όπως του Σταύρου Παπασταύρου στην Ομόνοια Λευκωσίας (μην γελιέστε από το όνομα, πρόκειται για καθαρά αμερικανική επένδυση με προτεσταντική ηθική) έως τις μεγάλες εταιρείες ενέργειας όπως η Chevron και η ExxonMobil που θέλουν να αξιοποιήσουν τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που ανακάλυψαν στην κυπριακή ΑΟΖ. Με αυτούς πρέπει να μάθουμε να κάνουμε business πριν καταφέρουμε να προσελκύσουμε επενδυτές ικανούς να καλύψουν το κενό που άφησαν οι Ρώσοι ολιγάρχες.
Με άλλα λόγια, δεν καλούμαστε μόνο να προσαρμοστούμε στην εποχή Τραμπ και στον απομονωτισμό της Αμερικής που θα δυσκολέψει τη ροή επενδύσεων από τις ΗΠΑ, θα πρέπει να διορθώσουμε και τις δικές μας συστημικές αδυναμίες. Είτε αυτό αφορά την ισονομία και τη διαφάνεια, είτε αυτό αφορά τις τεχνοκρατικές διαδικασίες και την παραγωγικότητα. Μαζί με αυτά, θα πρέπει να απαντήσουμε και στα θέματα της εικόνας της χώρας. Το μομέντουμ είναι καλό, ακόμη και με Τραμπ. Οι επενδυτές, όπως και οι πολίτες της χώρας, θα θέλουν να δουν πράξεις. Με αυτές θα έχουμε όντως πιθανότητες επιτυχίας.
