Σε ράγες υλοποίησης τοποθετείται ο επανασχεδιασμός των έργων στην Α΄Φάση του οδικού δικτύου στον Ακάμα, μετά την ολοκλήρωση και ανακοίνωση της σχετικής Έκθεσης από το Τμήμα Περιβάλλοντος, όπου καταγράφεται το πλαίσιο στο οποίο θα πρέπει να κινηθούν στη συνέχεια οι εργασίες. Μεταξύ άλλων, αποφασίστηκε η κατάργηση της πλειοψηφίας των τοίχων αντιστήριξης, η υποβάθμιση/βελτίωση της μηκοτομής του δρόμου μέχρι τον Άσπρο Ποταμό και η αφαίρεση ολόκληρου του μήκους του λαστίχου υδροδότησης και καλωδίου.
Στην Έκθεση τονίζεται η δέσμευση του Τμήματος Δασών, ως υπεύθυνου υλοποίησης του έργου, για κατάλληλη τροποποίηση των κατασκευαστικών σχεδίων, ώστε ακολούθως να τα υποβάλει εκ νέου για έγκριση στην Περιβαλλοντική Αρχή. Ακολούθως το Τμήμα Δασών θα προκηρύξει διαγωνισμό για ολοκλήρωση της νέας Α΄φάσης βελτίωσης του οδικού δικτύου που, μεταξύ άλλων, δεν θα περιλαμβάνει το τμήμα Άβακας – Λίπατη, και θα υποβάλει το χρονοδιάγραμμα των έργων.
Υπενθυμίζεται ότι τα έργα ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο 2022 και αναστάλθηκαν τον Οκτώβριο του 2023, μετά τον σάλο που δημιουργήθηκε για παράβαση από πλευράς Τμήματος Δασών (υπεύθυνος υλοποίησης του έργου) νομικά δεσμευτικών όρων για τη Φάση Α’ του έργου βελτίωσης του κύριου οδικού δικτύου του ΕΔΠ Ακάμα. Το Υπουργικό Συμβούλιο σε συνεδρία στις 20 Δεκεμβρίου 2023 αποφάσισε, μεταξύ άλλων, όπως γίνει επανεξέταση των έργων της Φάσης Α του οδικού δικτύου.
Θετική αποτίμηση από περιβαλλοντικές οργανώσεις
Λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις του Τμήματος Δασών και του μελετητή του, τις απόψεις των αρμόδιων Φορέων και τις συστάσεις Τμημάτων όπως του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης και Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, καθώς και τις θέσεις που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της συζήτησης του θέματος στην Ad-hoc επιτροπή στις 16 Απριλίου 2025, το Τμήμα Περιβάλλοντος διά της τελευταίας Έκθεσης έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μπορεί να επιτευχθεί πλήρης συμμόρφωση με τους σχετικούς όρους που έχει θέσει το ίδιο ως περιβαλλοντική Αρχή καθώς και με τις σχετικές αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου. Την ίδια ώρα από πλευράς περιβαλλοντικών οργανώσεων, οι οποίες ανέδειξαν τις ατασθαλίες στα έργα που έγιναν, εκφράστηκε στον «Π» η θετική τους αποτίμηση, καθώς βλέπουν ικανοποίηση στα βασικά αιτήματά τους.
Συγκεκριμένα, το Τμήμα Περιβάλλοντος αποφάσισε όπως εφαρμοστούν οι εξής όροι:
Όρος 1: Να επιλυθεί άμεσα το θέμα εισροής όμβριων υδάτων που προέρχονται από τις οικιστικές αναπτύξεις του Δήμου Πέγειας και τη δημιουργία του δρόμου που οδηγεί στην είσοδο του Εθνικού Δασικού Πάρκου στον Άσπρο Ποταμό.
Για διαχείριση του προβλήματος έχει ζητηθεί και έχει υποβληθεί σχετική μελέτη από το Δήμο Ακάμα τον Μάρτιο 2025, η οποία και αξιολογήθηκε από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, με κατάληξη την εφαρμογή της εξής λύσης: τα όμβρια να οδηγούνται μέχρι και τον Άσπρο Ποταμό κατά μήκος του υφιστάμενου οδικού δικτύου. Στο σημείο εξόδου του οχετού στον ποταμό θα πρέπει να κατασκευαστεί κατάλληλη αντιδιαβρωτική προστασία η οποία θα πρέπει να μελετηθεί στο επόμενο στάδιο της μελέτης. Όλες οι εργασίες υλοποίησης θα τυγχάνουν επόπτευσης από τα αρμόδια Τμήματα (ΤΔ, ΤΠ, ΤΑΥ).
Όρος 2: Σε συνέχεια του όρου 1 να επιδιορθωθούν οι ζημιές και διαβρώσεις που δημιουργήθηκαν στην αρχή του έργου λόγω της εισροής όμβριων υδάτων. Ο Μηχανικός σε συνεργασία με το Μελετητή και τον Εργολάβο του Έργου να υποβάλει προς κρίση από τον Εργοδότη τουλάχιστον δύο εναλλακτικές προτάσεις.
Το Τμήμα Δασών ενημέρωσε ότι οι ζημιές από την διάβρωση έχουν επιδιορθωθεί προσωρινά. Ωστόσο σημείωσε ότι η οριστική επίλυση του εν λόγω θέματος θα δοθεί με την εφαρμογή των συγκεκριμένων μέτρων που περιλαμβάνονται στη μελέτη του σχεδιασμού του έργου όπως έχει εκπονηθεί, η οποία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει τοποθέτηση σκληρού οδοστρώματος στο σημείο.
Όρος 3: Κατάργηση όλων των Τοίχων Αντιστήριξης και υποβάθμιση/βελτίωση της μηκοτομής του δρόμου μέχρι τον Άσπρο Ποταμό. Ο Μελετητής του Έργου να μελετήσει και να υποβάλει στον Εργοδότη προς εξέταση ασφαλείς εναλλακτικές λύσεις σταθεροποίησης των πρανών και ασφαλούς διακίνησης πεζών και οχημάτων. Σε περίπτωση διαφωνίας κατάργησης οποιοδήποτε τοίχων να τεκμηριώσει επαρκώς τους λόγους της διαφωνίας του. Το θέμα θα επανέλθει για ενημέρωση και συζήτηση στην Ad-hoc Επιτροπή.
Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι, αντιθέτως, σύμφωνα με το Τμήμα Δασών και τη σχετική έκθεση του μελετητή του, δεν υπάρχουν περιθώρια υποβάθμισης/ βελτίωσης της μηκοτομής του δρόμου. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, αναφέρονται τα ακόλουθα:
- Οποιαδήποτε κατάργηση θα επιφέρει επιβάρυνση του φυσικού περιβάλλοντος στην περιοχή.
- Η οποιαδήποτε κατεδάφιση τοίχων αντιστήριξης ή κατάργησής τους θα προκαλέσει προβλήματα αποσταθεροποίησης και κατάρρευσης των πρανών
- Τίθεται θέμα ασφάλειας των χρηστών.
Ωστόσο, σύμφωνα με την Έκθεση του Τμήματος Περιβάλλοντος, το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης (αρμόδιο Τμήμα για το θέμα ασφάλειας σταθεροποίησης των πρανών) έχει υποδείξει μόνο ορισμένα τοιχία ως απαραίτητα για την σταθεροποίηση των πρανών και την ασφαλή διακίνηση του κοινού τα οποία ενδείκνυται να παραμείνουν. Στην περίπτωση αυτή (ύπαρξη συγκεκριμένων Τοίχων Αντιστήριξης) η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας σημείωσε την ανάγκη όπως εφαρμοστούν περάσματα πανίδας (wildlife curbs) σε συγκεκριμένα σημεία επί των τοιχίων που θα παραμείνουν.
Μεταξύ άλλων, το Τμήμα Περιβάλλοντος τονίζει ότι αναπόφευκτα και για λόγους ασφάλειας ενδείκνυται να υπάρχουν ορισμένα τοιχία, ως οι σχετικές εισηγήσεις του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης.
Όρος 4: Όλοι οι τοίχοι στην περιοχή των ψαμμιτικών σχηματισμών στην Τοξεύτρα να κατεδαφιστούν. Ο Μελετητής να υποβάλει στο Εργοδότη νέα μελέτη για την τοποθέτηση κατάλληλου και περιβαλλοντικά αποδεκτού παραπετάσματος για τη παρεμπόδιση της στάθμευσης οχημάτων και διακίνησης πεζών πλησίον και μέσα στους σπηλαιοειδεις ψαμμιτικούς σχηματισμούς της περιοχής καθώς και για την προστασία των επισκεπτών από τυχόν πτώσεις βραχομαζών.
Όρος 5: Να μην κατασκευαστούν νέα τοιχία στο υπόλοιπο των οδεύσεων εκτός από περιπτώσεις όπου κατόπιν της ενδεδειγμένης τεκμηρίωσης από τον Μελετητή κριθεί από τον Εργοδότη ότι είναι απαραίτητοι για λόγους προστασίας των διακινούμενων οχημάτων και επισκεπτών.
«Δεδομένου ότι οι σχεδιασμοί δεν προβλέπουν να κατασκευαστούν άλλα τοιχία μέχρι τη Λάρα καθώς και ότι για τον δρόμο Τοξεύτρα - Άβακας είναι αναγκαίο για λόγους προστασίας των διακινούμενων οχημάτων και επισκεπτών, όπως τεκμηριώνεται από το αρμόδιο Τμήμα (Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης), να κατασκευαστούν μόνο δύο τοίχοι αντιστήριξης (με συγκεκριμένο μήκος και ύψος) κρίνεται ότι ικανοποιείται πλήρως ο εν λόγω όρος», διαπιστώνει για αυτό το ζήτημα το Τμήμα Περιβάλλοντος.
Όρος 6: Όλες οι υπερεκσκαφές για την αντιμετώπιση χαμηλού CBR να καταργηθούν και ο Μελετητής να υποβάλει στον Εργοδότη προδιαγραφές για εξυγίανση/σταθεροποίηση του υπεδάφους με ασβέστη ή άλλο κατάλληλο πρόσμικτο.
Όρος 7: Όλες οι εκσκαφές σε βραχώδες υπέδαφος για τη τοποθέτηση του οδοστρώματος να μη ξεπερνούν το βάθος των 25cm και ο Μελετητής του Έργου να εξετάσει την πιθανότητα βελτίωσης της μηκοτομής του δρόμου με στόχο την μείωση του βάθους της αναγκαίας εκσκαφής στο ελάχιστο. Να τεκμηριωθεί επαρκώς το αποτέλεσμα της εξέτασης αυτής σε περίπτωση διαφωνίας.
Όρος 8: Ο Μελετητής του Έργου να μελετήσει και υποβάλει προς τον Εργοδότη για έγκριση νέα διατομή με μειωμένες διαστάσεις όπου το ύψος του ρείθρου να μη ξεπερνά τα 20cm.
Όρος 9: Στα σημεία που παραμένουν τοιχία μετά την εφαρμογή των όρων 3 και 4 να κατασκευαστούν ανοίγματα για δημιουργία περασμάτων της πανίδας της περιοχής με υποδείξεις της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας.
Όρος 10: Ολόκληρο το μήκος του λάστιχου υδροδότησης και καλωδίου να αφαιρεθούν με περιβαλλοντικά αποδεκτό τρόπο και να μεταφερθούν εκτός του ΕΔΠ Ακάμα.
Στη συνέχεια να αποκατασταθεί οποιαδήποτε δυνητική επίπτωση στο περιβάλλον. Να εξευρεθούν εναλλακτικές λύσεις υδροδότησης για τις ανάγκες πυρόσβεσης.
Όρος 11: Να γίνει αποκατάσταση οποιοδήποτε οικοτόπων από το Τμήμα Δασών που έχουν επηρεαστεί όταν θα ολοκληρωθούν οι κατασκευαστικές εργασίες.
Όρος 12: Θα εξεταστεί η κατάργηση όλων των Τοίχων Αντιστήριξης στο τμήμα του δρόμου Τοξεύτρας – Άβακα.
Σε περίπτωση διαφωνίας κατάργησης οποιωνδήποτε τοίχων, ο Μελετητής του έργου να τεκμηριώσει επαρκώς τους λόγους της διαφωνίας του. Το θέμα θα επανέλθει για ενημέρωση και συζήτηση στην Ad-hoc Επιτροπή.
Όρος 13: Να εφαρμοστεί η σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, όπου το μεγαλύτερο μέρος του δρόμου της Λίπατης αφαιρείται από το τρέχον κατασκευαστικό Συμβόλαιο για επανεξέταση της προτεινόμενης λύσης και αντιμετώπιση των σοβαρών γεωτεχνικών προβλημάτων που έχουν προκύψει.
Εδώ το Τμήμα Περιβάλλοντος διαπιστώνει ότι το Τμήμα Δασών ήδη συμμορφώθηκε με τον συγκεκριμένο όρο.
Όρος 14: Τα υδραυλικά έργα με ιδιαίτερη έμφαση αυτά στην περιοχή του Άβακα να εξεταστούν από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων για αλλαγές σχετικά με τη λειτουργικότητά τους σε σχέση με τη διακίνηση των χελιών.
Να προταθούν τα απαραίτητα μέτρα στο διάστημα 15 ημερών από την έκδοση της παρούσας Έκθεσης και να επανέλθουν για ενημέρωση και συζήτηση στην Ad-hoc Επιτροπή.
Όρος 15: Τα τροποποιημένα τελικά Σχέδια να υποβληθούν στην Περιβαλλοντική Αρχή.
Όρος 16: Να υποβληθεί από το Τμήμα Δασών το χρονοδιάγραμμα των έργων μετά την ολοκλήρωση των τροποποιήσεων των Σχεδίων και κατάθεσή τους στην Περιβαλλοντική Αρχή.
Όρος 17: Ο όρος 6.2 της Έκθεσης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης 2021 να συμπληρωθεί ως εξής: Να επισπευσθεί το κλείσιμο των δρόμων και των αυθαίρετων προσβάσεων που δεν εμπίπτουν στους δρόμους που θα χρησιμοποιούνται με βάση το Σχέδιο ΕΔΠ Ακάμα.
Το Τμήμα Δασών σημείωσε ότι όλες οι αυθαίρετες προσβάσεις εκτός των σχεδιασμών του πάρκου θα κλείσουν το συντομότερο δυνατό. Αυτό αποτελεί μέρος του έργου το οποίο θα ολοκληρωθεί με το πέρας των εργασιών, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της κατασκευής. Στην παρούσα φάση εφαρμόζονται προσωρινές λύσεις κλεισίματος των προσβάσεων (π.χ. πάσσαλοι, αναχώματα, αυλάκια κλπ).
Όρος 18: Ο όρος 6.9 της ΕΕΟΑ 2021 αντικαθίσταται ως εξής: Ολοκλήρωση της διαδικασίας έκδοσης των Διαταγμάτων Προστασίας και διαχείρισης των περιοχών του Δικτύου Natura 2000 για την ΕΖΔ “Χερσόνησος Ακάμα” και ΖΕΠ “Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμα” μέχρι τον Οκτώβριο 2024.
Όρος 19: Ο όρος 6.9 της ΕΕΟΑ 2021 συμπληρώνεται ως εξής: Να επισπευσθεί η διαδικασία έκδοσης νομοθετικού πλαισίου και κανόνων λειτουργίας του ΕΔΠ Ακάμα.
Το Τμήμα Δασών σημείωσε ότι οι κανόνες λειτουργίας υποβλήθηκαν στην Νομική Υπηρεσία για τον ενδεδειγμένο νομοτεχνικό έλεγχο, ο οποίος έχει ολοκληρωθεί. Η διαδικασία έκδοσής τους θα προχωρήσει άμεσα με την υπογραφή τους από την Αρμόδια Αρχή (Υπουργός ΓΑΑ&Π), αφού αποφασιστεί το καθεστώς λειτουργίας του ΕΔΠ.
Παρακολούθηση των έργων σε ημερήσια βάση
Σύμφωνα με την Έκθεση, θα συσταθεί, με ευθύνη του Τμήματος Περιβάλλοντος, κατάλληλος μηχανισμός παρακολούθησης των περιβαλλοντικών όρων. Ειδικότερα, μετά από έγκριση από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, θα διοριστεί περιβαλλοντικός ελεγκτής, ο οποίος σε ημερήσια βάση θα βρίσκεται επιτόπου και θα καταθέτει στην περιβαλλοντική αρχή έκθεση γεγονότων που θα συνοδεύεται και από φωτογραφικό υλικό. Η παρακολούθηση από το Τμήμα Περιβάλλοντος θα περιοριστεί στην εφαρμογή των περιβαλλοντικών όρων, και όχι επί του όλου έργου.
