Παραδοχές αδυναμιών, αλλά και προσπάθεια αποποίησης ευθυνών, όπως για τους προληπτικούς καθαρισμούς στους οποίους οφείλουν να προβαίνουν τα κοινοτικά συμβούλια, καταγράφηκαν την Παρασκευή στη δεύτερη κοινή συνεδρίαση των Επιτροπών Εσωτερικών, Γεωργίας και Περιβάλλοντος της Βουλής για την καταστροφική πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό, με στόχο την ετοιμασία σχετικής έκθεσης.
Σε μία πολύωρη διαδικασία, κατά την οποία δεν απουσίαζαν οι εντάσεις, οι διαξιφισμοί, αλλά και οι προσπάθειες δημιουργίας εντυπώσεων από πλευράς ορισμένων βουλευτών, καθώς αναλώνονταν σε αδικαιολόγητες μακρηγορήσεις εις βάρος της ουσίας της συζήτησης, επιχειρήθηκε να δοθούν εκείνες οι απαντήσεις που δεν έδωσε –αν και αναμενόταν- το πόρισμα των Αμερικανών εμπειρογνωμόνων της ATF, δηλαδή για τις αστοχίες του κρατικού μηχανισμού πρόληψης και διαχείρισης πυρκαγιών, πέρα από τα αίτια. Ωστόσο, και πάλι ελάχιστο έδαφος κερδήθηκε, με τις προσδοκίες να μεταφέρονται στην τρίτη συνεδρίαση στη Βουλή για το θέμα.
Υπεραμύνθηκε τα «περί εμπρησμού» ο Λογγίνος
Μία ημέρα μετά τη γνωστοποίηση της έκθεσης των Αμερικανών εμπειρογνωμόνων της ATF, η οποία αποδίδει το ξέσπασμα της πυρκαγιάς σε δύο αποτσίγαρα, δεν θα μπορούσαν να απουσιάσουν από τη συνεδρίαση οι αναφορές στα συμπεράσματά τους. Ο αρχιπύραρχος της Πυροσβεστικής, Νίκος Λογγίνος, με έντονος ύφος υπερασπίστηκε τις δηλώσεις που έκανε τις πρώτες μέρες μετά την πυρκαγιά περί εμπρησμού. Σε παρατήρηση της προέδρου της Βουλής, Αννίτας Δημητρίου, ότι ενώ οι Αμερικάνοι εμπειρογνώμονες λένε ότι δεν πρόκειται περί εμπρησμού, ο ίδιος λέει ότι είναι, ανέφερε ότι ο ίδιος δεν θα αμφισβητήσει το πόρισμα των Αμερικανών, επιμένοντας ότι μπορεί να είναι εμπρησμός, διότι σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, το πρόσωπο το οποίο αφήνει αναμμένο τσιγάρο είναι ένοχος αδικήματος εμπρησμού.
Επίσης σημείωσε ότι την επόμενη μέρα της πυρκαγιάς (24 Ιουλίου), στις 07.52 το πρωί, ο ίδιος έβγαλε φωτογραφίες με 20 αποτσίγαρα, μεταξύ των οποίων ήταν και τα δύο αποτσίγαρα που φωτογράφισαν οι Αμερικάνοι. Τότε η πρόεδρος της Βουλής ρώτησε εάν θα μπορούσε να ετοιμάσει η Πυροσβεστική το πόρισμα των ΗΠΑ, θέτοντας θέμα αχρείαστης πρόσκλησής τους. Σύμφωνα με τον αρχιπύραρχο, οι Αμερικάνοι ασχολήθηκαν με άλλα θέματα που δεν είναι αρμοδιότητα έρευνας της Πυροσβεστικής, όπως η ταχύτητα της πυρκαγιάς. Τόνισε ότι η Πυροσβεστική ασχολήθηκε στην έρευνά της αποκλειστικά με την αιτία έναρξης της πυρκαγιάς. Εξάλλου, ο κ. Λογγίνος είπε ότι έχει διορίσει τριμελή επιτροπή για διερεύνηση των αιτιών της πυρκαγιάς, προκαλώντας την αντίδραση της προέδρου της Βουλής, η οποία διερωτήθηκε «γιατί φέραμε τους Αμερικανούς αφού κάνετε δική σας έρευνα;»
Επιχειρήθηκε να δοθούν εκείνες οι απαντήσεις που δεν έδωσε –αν και αναμενόταν- το πόρισμα των Αμερικανών εμπειρογνωμόνων της ATF, δηλαδή για τις αστοχίες του κρατικού μηχανισμού πρόληψης και διαχείρισης πυρκαγιών, πέρα από τα αίτια. Πλέον οι προσδοκίες μεταφέρονται στην τρίτη συνεδρίαση στη Βουλή για το θέμα
Έμμεσες ευθύνες στους δύο νεκρούς
Για τον θάνατο του ζεύγους ηλικιωμένων, στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν από τις φλόγες που πλησίαζαν τη Συλίκου, ο Αρχηγός Αστυνομίας, Θεμιστός Αρναούτης, απέδωσε έμμεσες ευθύνες στα δύο θύματα. Όπως είπε, το ζεύγος είχε ενημερωθεί ότι ο δρόμος ήταν επικίνδυνος, αλλά αγνόησε τις οδηγίες. Συγκεκριμένα, είπε ότι το ζεύγος αναχώρησε από τη Συλίκου στις 19:55, ενημερώθηκαν να πάνε από τον δρόμο της Τριμίκλινης προς τον Άγιο Μάμα και το αγνόησαν. Πρόσθεσε ότι εισήλθαν στον δρόμο προς την Άλασσα ενώ ο δρόμος Άλασσας - Τριμίκλινης έκλεισε στις 20:05. Σημείωσε ότι η εν λόγω μαρτυρία θα κατατεθεί στη θανατική ανάκριση.
«Οι αναφορές του Αρχηγού Αστυνομίας για τους νεκρούς, ότι ενημερώθηκαν για την επικινδυνότητα του συγκεκριμένου δρόμου αλλά το αγνόησαν, δίνουν την εικόνα ότι είναι κατηγορούμενοι για τον θάνατό τους», σχολίασε σε έντονο ύφος σε άλλο σημείο της συνεδρίασης ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Λουκαΐδης. «Εγώ είπα ότι θα γίνει θανατική ανάκριση, δεν θα πω κάτι άλλο», απάντησε ο Αρχηγός της Αστυνομίας.
Δεν προκύπτει κατηγορία
Επίσης, ο κ. Αρναούτης επανέλαβε αυτό που ανέφερε στην προηγούμενη συνεδρίαση της Βουλής για το θέμα, ότι με βάση 13 πληροφορίες που διερευνήθηκαν, δεν προκύπτει κατηγορία εναντίον προσώπου για εμπρησμό. Σημείωσε ότι είναι στο τέλος της διερεύνησης για τα αίτια της πυρκαγιάς και στα πλαίσια των ερευνών παρέλαβαν και τα δύο αποτσίγαρα που εντόπισαν οι Αμερικανοί εμπειρογνώμονες.
Κριτική από κοινοτάρχες
Οι υπουργοί που ήταν παρόντες (Εσωτερικών, Γεωργίας, Δικαιοσύνης και Καινοτομίας) έγιναν δέκτες επικρίσεων από κοινοτάρχες των κοινοτήτων που επηρεάστηκαν από την πυρκαγιά. Από την Ένωση Κοινοτήτων Λεμεσού, ο πρόεδρος Λευτέρης Περικλή, ήταν ιδιαίτερα έντονος. Αναφέρθηκε σε έλλειψη συντονισμού μεταξύ των αρμοδίων τις ώρες τις πυρκαγιάς, την ίδια ώρα που τέσσερα υπουργεία είναι εμπλεκόμενα.
«Ποιος δίνει το πρόσταγμα στο συντονιστικό κέντρο; Πώς λειτουργούν προληπτικά; Έρχονται εθελοντές πυροσβέστες στη Λεμεσό, μα δεν γνωρίζουν τις περιοχές. Λέτε ότι ο κοινοτάρχης δεν καθαρίζει το χωριό. Γιατί στην πυρκαγιά οι κρατικές υπηρεσίες μπαίνουν σε ιδιωτικές υπηρεσίες και σε περίοδο μη κρίσης όχι;», διερωτήθηκε.
Η κοινοτάρχης Μαλλιάς, Μαριλένα Αθηνή, διερωτήθηκε γιατί η Πυροσβεστική δεν πήγε να δει τους δρόμους, να ξέρει από πού να περάσει σε περίπτωση ανάγκης.
«Μετράμε έναν μήνα από την πυρκαγιά, είχαμε αναζωπύρωση στην Κισσούσα, ήρθε το πυροσβεστικό και δεν ήξερε από πού θα περάσει και έπρεπε να τους υποδείξουμε τον δρόμο», είπε.
Ο Ματθαίος Πρωτοπαπάς, κοινοτάρχης Βουνίου, είπε ότι «έχουμε στενά δρομάκια, ακόμα να έρθουν να μας πουν το πλάνο σε περίπτωση που ξεσπάσει άλλη πυρκαγιά». Εκπρόσωπος του κοινοτικού συμβουλίου Άλασσας κατήγγειλε ότι το Υπουργείο Εσωτερικών απέρριψε το αίτημά τους για πυροσβεστικό όχημα. Τόσο ο Κυριάκος Κυριάκου (κοινοτάρχης Κοιλανίου) όσο και ο Μιχάλης Μοσφίλης (κοινοτάρχης Βάσας Κοιλανίου) ρώτησαν τους υπουργούς γιατί χάθηκαν τα αμπέλια από την περιοχή τα προηγούμενα χρόνια. Επειδή αποτελούν ανάχωμα στις πυρκαγιές, ζήτησαν προγράμματα προώθησης φύτευσης νέων αμπελώνων.
Ανάγκη για νέο υφυπουργείο
«Τον τομέα της πρόληψης των πυρκαγιών τον αφήσαμε πάρα πολύ πίσω. Είμαστε μια μικρή χώρα, οπότε η διαχείριση της πρόληψης και καταστολής των πυρκαγιών είναι πολύ εύκολη», είπε στην τοποθέτησή του ο πρώην διευθυντής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, Μάρκος Τράγκολας. «Άρα, πρέπει να παρθούν αποφάσεις. Πρέπει να δημιουργηθεί Υφυπουργείο Πολιτικής Προστασίας, όπου υπόλογος θα είναι ο υφυπουργός, ο οποίος θα φέρει την πολιτική ευθύνη. Όμως σήμερα στην Κύπρο οι αρμοδιότητες είναι κατακερματισμένες, τις οποίες πρέπει να μαζέψουμε», τόνισε.
«Και στις ασκήσεις θέλουμε βελτίωση, γιατί πρέπει να εμπλακεί και το κοινό, να γνωρίζει σε κρίσεις πώς θα δράσει. Όταν υπάρχει κατακερματισμός αρμοδιοτήτων, υπάρχει πρόβλημα συντονισμού στα αρχικά στάδια. Τα πτητικά μέσα πυρόσβεσης δόθηκαν στην Εθνική Φρουρά για τη διαχείρισή τους. Λέω καλώς, όμως η διαχείρισή τους έχει μεγάλη σημασία. Στην πυρκαγιά της Μαλλιάς υπήρχαν δύο πτητικά περιπολιών. Όταν έφυγαν για την πυρκαγιά στην Ανάγεια έπρεπε την ίδια ώρα να δώσουν μήνυμα στη βάση για κατεύθυνση στην Ανάγυια ώστε αμέσως να σηκωθούν άλλα. Θα μπορούσαμε να πετύχουμε το πρώτο χτύπημα», είπε.
Διαβεβαιώσεις αρχηγού ΕΦ για διορθώσεις
Απαντώντας σε επικρίσεις για τα πτητικά μέσα αεροπυρόσβεσης, τα οποία υπάγονται στην πολεμική αεροπορία, και την ώρα άφιξής τους στο σημείο που ξέσπασε η πυρκαγιά, ο αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, αντιστράτηγος Γεώργιος Τσιτσικώστας, είπε ότι το θέμα του συντονισμού δεν λύθηκε ποτέ από κανένα. Όχι μόνο για φυσικές καταστροφές, αλλά και για το εθνικό μας θέμα, πρόσθεσε. «Για να φτάσουμε στη θερινή περίοδο έχουμε σχέδια, τα οποία δοκιμάστηκαν. Η μονάδα πτητικών μέσων αεροπυρόσβεσης δοκιμάστηκε με άσκηση», τόνισε.
Συγχρόνως ανέφερε ότι η φωτιά ήταν τέτοια που δεν μπορούσαν να κάνουν ρίψεις οι πιλότοι, καθώς δεν έβλεπαν λόγω του μεγέθους του καπνού.
Όσον αφορά τα λεπτά ετοιμότητας και τον χρόνο ανταπόκρισης των πτητικών τη μέρα που ξέσπασε η πυρκαγιά στη Μαλλιά, είπε ότι είναι διαφορετικά. «Τα αεροσκάφη στα πέντε λεπτά είχαν ανοικτό κινητήρα για να φύγουν. Είναι καταγεγραμμένο. Τι δεν έγινε; Δεν έγιναν κάποια πράγματα που ανέφερε ο κ. Τράγκολας. Σε κάθε άσκηση πάντα βρίσκουμε κάτι να διορθώσουμε. Και θα γίνει και αυτό», είπε.
Αναγνώριση αδυναμιών από Ιωάννου
Από τις τοποθετήσεις των τεσσάρων παρόντων υπουργών ξεχώρισε η παραδοχή αδυναμιών από πλευράς Κωνσταντίνου Ιωάννου. «Πρόθεσή μας είναι να κάνουμε τις αλλαγές που απαιτούνται για να βελτιώσουμε τον μηχανισμό», είπε. Προς αυτή την κατεύθυνση σημείωσε ότι από πλευράς Υπουργείου έχει αποσταλεί επιστολή στο Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας αναφορικά με το κενό που εντοπίστηκε εξαιτίας της μη ύπαρξης καθορισμένης διαδικασίας εκκένωσης κατασκηνωτικών χώρων. Στόχος είναι να τροποποιηθεί η διαδικασία, ώστε να ενημερώνεται εκ των προτέρων η Δύναμη Πολιτικής Άμυνας από τους διοργανωτές των κατασκηνώσεων για τις ημερομηνίες, τον αριθμό των συμμετεχόντων και το σχέδιο ασφάλειας και υγείας. Επιπλέον, ζητήθηκε όπως γίνονται διευθετήσεις για εξασφάλιση οχημάτων για μεταφορά των κατασκηνωτών σε έκτακτη περίπτωση εκκένωσης.
Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο της διαδικασίας αναθεώρησης του σχεδίου «Πολύβιος», απεστάλη εκ νέου επιστολή στα κοινοτικά συμβούλια με τις βασικότερες πρόνοιες του σχεδίου και τον ρόλο τους σε καταστάσεις εκκένωσης. Επίσης, άρχισε ήδη δεύτερος κύκλος επιτόπιων εκπαιδεύσεων και ενημερώσεων των μελών των κοινοτικών συμβουλίων από την Πολιτική Άμυνα για το σχέδιο «Πολύβιος», τη διαδικασία ενεργοποίησής του, τα σημεία συγκέντρωσης των κατοίκων, τη διαδρομή εκκένωσης, κ.ο.κ. Ακόμα, κατόπιν συνεννόησης με τα κοινοτικά συμβούλια, ο υπουργός είπε ότι θα παραχωρηθεί ποσό περίπου €2,1 εκατ. σε κοινότητες παγκύπρια για καθαρισμό της γεωργικής γης που εγκαταλήφθηκε και περιοχών περιμετρικά των χωριών για σκοπούς πυροπροστασίας. Επιπλέον, παραχωρούνται αυτή την περίοδο ασύρματα κινητά σε κάθε κοινότητα, ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη επικοινωνία με τους κοινοτάρχες και τα μέλη του κοινοτικού συμβουλίου αν χρειαστεί.
