Στο στόχαστρο του ισραηλινού στρατού έχουν μπει οι ιρανικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου, οι οποίες φαίνεται να αποτελούν των «εφιάλτη» του Τελ Αβίβ, καθώς μπορούν δυνητικά να δημιουργήσουν πυρηνικά όπλα.
Πρόκειται για τις εγκαταστάσεις Νατάνζ και το Φόρντο, οι οποίες είναι σημαντικά οχυρωμένες και σε μεγάλο βαθμό υπόγειες, ενώ το Ισφαχάν που επίσης δέχθηκε ισραηλινό πλήγμα παρέχει τις απαραίτητες πρώτες ύλες.
Τι ακριβώς όμως είναι ο εμπλουτισμός ουρανίου και γιατί εγείρει ανησυχίες;
Για την κατανόηση αυτής της διαδικασίας, πρέπει να γνωρίζει κανείς τι είναι τα ισότοπα του ουρανίου και η διάσπαση του ατόμου σε μια πυρηνική αντίδραση σχάσης.
Τι είναι ένα ισότοπο;
Η ύλη αποτελείται από άτομα, τα οποία με τη σειρά τους αποτελούνται από πρωτόνια, νετρόνια και ηλεκτρόνια.
Ο αριθμός των πρωτονίων είναι αυτός που δίνει στα άτομα τις χημικές τους ιδιότητες, ξεχωρίζοντας τα διάφορα χημικά στοιχεία.
Τα άτομα έχουν ίσο αριθμό πρωτονίων και ηλεκτρονίων. Για παράδειγμα, το ουράνιο έχει 92 πρωτόνια, ενώ ο άνθρακας έξι.
Ωστόσο, το ίδιο στοιχείο μπορεί να έχει διαφορετικό αριθμό νετρονίων, σχηματίζοντας εκδοχές του στοιχείου που ονομάζονται ισότοπα.
Η διαφορά μεταξύ ουρανίου-238 και ουρανίου-235
Όταν εξορυγνύεται ουράνιο από το έδαφος, το 99,27% αυτού είναι ουράνιο-238, το οποίο έχει 92 πρωτόνια και 146 νετρόνια. Μόνο το 0,72% είναι ουράνιο-235 με 92 πρωτόνια και 143 νετρόνια (το υπόλοιπο 0,01% είναι άλλα ισότοπα).
Για τους αντιδραστήρες πυρηνικής ενέργειας ή τα όπλα, πρέπει να αλλάξουν οι αναλογίες των ισοτόπων.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι από τα δύο κύρια ισότοπα ουρανίου, μόνο το ουράνιο-235 μπορεί να υποστηρίξει μια αλυσιδωτή αντίδραση σχάσης: ένα νετρόνιο προκαλεί τη σχάση ενός ατόμου, η οποία παράγει ενέργεια και μερικά ακόμη νετρόνια, που προκαλούν περισσότερες σχάσεις.
Πώς απελευθερώνεται τεράστια ποσότητα ενέργειας
Αυτή η αλυσιδωτή αντίδραση απελευθερώνει τεράστια ποσότητα ενέργειας. Σε ένα πυρηνικό όπλο, ο στόχος είναι να συμβεί αυτή η αλυσιδωτή αντίδραση σε κλάσμα του δευτερολέπτου, παράγοντας μια πυρηνική έκρηξη.
Σε ένα πυρηνικό εργοστάσιο για μη στρατιωτική, ειρηνική χρήση, αυτή η αλυσιδωτή αντίδραση είναι ελεγχόμενη. Οι πυρηνικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειας παράγουν σήμερα το 9% της παγκόσμιας ενέργειας.
Μια άλλη ζωτικής σημασίας ειρηνική χρήση των πυρηνικών αντιδράσεων είναι η παραγωγή ισοτόπων που χρησιμοποιούνται στην πυρηνική ιατρική για τη διάγνωση και τη θεραπεία διαφόρων ασθενειών.
Τι είναι λοιπόν ο εμπλουτισμός ουρανίου;
Ο «εμπλουτισμός» ουρανίου, λοιπόν, είναι η εξόρυξη του φυσικού στοιχείου και η αύξηση του ποσοστού του ουρανίου-235, ενώ ταυτόχρονα αφαιρείται το ουράνιο-238.
Αυτή η διαδικασία εμπλουτισμός γίνεται σήμερα με τη μέθοδο της φυγοκέντρησης (διαδικασία διαχωρισμού μειγμάτων κατά την οποία γίνεται χρήση της φυγοκέντρου δύναμης).
Η φυγοκέντρηση ουρανίου είναι ο τρόπος απόκτησης του ουράνιο-238 που είναι περίπου 1% βαρύτερο από το ουράνιο-235. Παίρνουν ουράνιο (σε μορφή αερίου) και χρησιμοποιούν τα μηχανήματα φυγοκέντρησης για να το περιστρέψουν με 50.000 έως 70.000 στροφές ανά λεπτό.
Το βαρύτερο ουράνιο-238 μετακινείται στις άκρες της φυγόκεντρου, αφήνοντας το ουράνιο-235 στη μέση. Η διαδικασία περιστροφής γίνεται ξανά και ξανά, αυξάνοντας το ποσοστό του ουρανίου-235.
Οι περισσότεροι πυρηνικοί αντιδραστήρες χρησιμοποιούν «χαμηλά εμπλουτισμένο ουράνιο», το οποίο έχει εμπλουτιστεί σε ποσοστό μεταξύ 3% και 5%. Αυτό σημαίνει ότι το 3-5% του συνολικού ουρανίου στο δείγμα είναι ουράνιο-235. Αυτό είναι αρκετό για να διατηρηθεί μια αλυσιδωτή αντίδραση και να παραχθεί ηλεκτρική ενέργεια.
Τι επίπεδο εμπλουτισμού χρειάζονται τα πυρηνικά όπλα;
Για να επιτευχθεί μια εκρηκτική αλυσιδωτή αντίδραση, το ουράνιο-235 πρέπει να συμπυκνωθεί σημαντικά περισσότερο από τα επίπεδα που χρησιμοποιούμε στους πυρηνικούς αντιδραστήρες για την παραγωγή ενέργειας ή φαρμάκων.
Τεχνικά, ένα πυρηνικό όπλο μπορεί να κατασκευαστεί με μόλις 20% ουράνιο-235 (γνωστό ως «εξαιρετικά εμπλουτισμένο ουράνιο»), αλλά όσο περισσότερο εμπλουτίζεται το ουράνιο, τόσο μικρότερο και ελαφρύτερο μπορεί να είναι το όπλο. Οι χώρες με πυρηνικά όπλα τείνουν να χρησιμοποιούν περίπου 90% εμπλουτισμένο ουράνιο.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), το Ιράν έχει εμπλουτίσει μεγάλες ποσότητες ουρανίου στο 60%. Στην πραγματικότητα είναι ευκολότερο να πάει κανείς από τον εμπλουτισμό του 60% στο 90% παρά να φτάσει στο αρχικό 60%. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχει όλο και λιγότερο ουράνιο-238 για να απαλλαγεί κανείς από αυτό.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Ιράν θεωρείται ότι μπορεί να παράγει πυρηνικά όπλα και για τον οποίο η τεχνολογία της φυγοκέντρησης για τον εμπλουτισμό κρατείται μυστική.
Να σημειωθεί ότι, η ίδια ακριβώς τεχνολογία φυγοκέντρησης που παράγει καύσιμα για πολιτικούς αντιδραστήρες μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή πυρηνικών όπλων.
Οι επιθεωρητές του ΔΟΑΕ παρακολουθούν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις παγκοσμίως για να διασφαλίσουν ότι οι χώρες τηρούν τους κανόνες που ορίζονται στην παγκόσμια συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων.
Το Ιράν υποστηρίζει ότι εμπλουτίζει ουράνιο μόνο για ειρηνικούς σκοπούς, στα τέλη της περασμένης εβδομάδας το ΙΑΕΑ έκρινε ότι το Ιράν παραβιάζει τις υποσχέσεις του.
Πηγή: cnn.gr
