Οι ηγέτες των 27 κρατών μελών της ΕΕ έστειλαν χθες μήνυμα στην Άγκυρα ενόψει της συνέχειας: υπάρχει πρόθεση για ενδυνάμωση της συνεργασίας, ωστόσο αυτή θα πρέπει να συνοδεύεται από συγκεκριμένες πράξεις και συνέπεια στην αποκλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο από πλευράς Τουρκίας. Παράλληλα, μέσα από τα Συμπεράσματα που υιοθετήθηκαν, πηγάζει το στοιχείο πως ένα από τα αγκάθια στις ευρωτουρκικές σχέσεις παραμένει το Κυπριακό. Η Λευκωσία είχε σαφή εικόνα για το θετικό κλίμα που διαμορφωνόταν μέρες τώρα σε σχέση με την Τουρκία, μετά από επαφές που είχαν γίνει το τελευταίο διάστημα, ως εκ τούτου εστίασε την προσοχή της στο να διασφαλίσει πως η Άγκυρα δεν θα τύγχανε ευνοϊκής μεταχείρισης σε άλλα ζητήματα πέραν του προσφυγικού. Παράλληλα ήθελε να υπάρξουν σημαντικές αναφορές για το Κυπριακό, τα Βαρώσια και τις υποχρεώσεις της Τουρκίας, στοιχείο που σε κάποιο βαθμό το πέτυχε.
- ζήτησε να υποβληθεί χωρίς καθυστέρηση πρόταση από πλευράς Κομισιόν για τη συνέχιση της χρηματοδότησης των Σύρων προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής στην Τουρκία, την Ιορδανία, τον Λίβανο και σε άλλα μέρη της περιοχής. Αρκεί να μην υπάρξει εργαλειοποίηση του συγκεκριμένου ζητήματος από πλευράς Τουρκίας για άλλους σκοπούς
- χαιρέτισε την αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο
- έκανε λόγο για σταδιακή, αναλογική και αναστρέψιμη θετική δέσμευση με την Τουρκία
- υπενθύμισε ότι η ΕΕ παραμένει πλήρως δεσμευμένη για τη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ιδίως τα 550, 789 και 1251. Έμφαση δόθηκε στην περιοχή Βαρωσίων και τη μορφή λύσης του Κυπριακού που δεν μπορεί να εκφεύγει του πλαισίου του ΟΗΕ. Θα συνεχίσει να διαδραματίζει ενεργό ρόλο στη διαδικασία, όπως υποστήριξαν οι 27
- υπενθύμισε το στρατηγικό ενδιαφέρον της ΕΕ για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη ενός συνεταιρισμού και αμοιβαίας ευεργετικής σχέσης με την Τουρκία
- παράλληλα σημείωσε και την έναρξη εργασιών σε τεχνικό επίπεδο για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης ΕΕ - Τουρκίας (υπενθυμίζοντας την ανάγκη αντιμετώπισης των τρεχουσών δυσκολιών στην εφαρμογή της τελωνειακής ένωσης), διασφαλίζοντας την αποτελεσματική εφαρμογή της σε όλα τα κράτη μέλη (βλ. Κύπρος)
- σημείωσε επίσης τις προπαρασκευαστικές εργασίες για διαλόγους υψηλού επιπέδου με την Τουρκία για θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, όπως η μετανάστευση, η δημόσια υγεία, το κλίμα, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και περιφερειακά ζητήματα
- επεσήμανε επίσης τη σημασία των θεμάτων που άπτονται σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο κράτος δικαίου εντός Τουρκίας
Σήμερα με Γκουτέρες
Στις 10:30 το πρωί έχει προγραμματιστεί η συνάντηση Αναστασιάδη-Γκουτέρες, η οποία, εκτός απροόπτου, θα έχει διάρκεια 30-40 λεπτών. Βασικό θέμα συζήτησης θα είναι η επόμενη μέρα στο Κυπριακό, με δεδομένο ότι δεν διαφαίνεται διαφοροποίηση στις θέσεις που εκφράζονται από τ/κ και τουρκικής πλευράς. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Αντόνιο Γκουτέρες δεν έχει ακόμα ενημερωθεί για το περιεχόμενο των επαφών Λουτ στο νησί κατά την πρόσφατη επίσκεψή της. Η Λευκωσία ευελπιστεί πως στο πλαίσιο της συνάντησης θα υπάρξει διάθεση από πλευράς του γ.γ. του ΟΗΕ να προχωρήσει η διαδικασία, ενώ ως θετικό σενάριο θα θεωρηθεί αυτό του να υπάρξει αναφορά από πλευράς Γκουτέρες για κοινή συνάντηση με τους Αναστασιάδη-Τατάρ ακόμα και τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη ή κάπου αλλού. Το Προεδρικό θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικές τις προηγούμενες τριμερείς συναντήσεις που έγιναν, τόσο το 2019 στο Βερολίνο όσο και προηγουμένως το 2017, και κρίνει πως μια τέτοια εξέλιξη θα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Την ίδια στιγμή, ο Ερσίν Τατάρ, ο οποίος επίσης θα έχει συνάντηση με τον Γκουτέρες στις Βρυξέλλες σήμερα, παρουσιάζεται έτοιμος για μια δεύτερη άτυπη συνάντηση, ενώ τονίζει πως σε κάθε συνάντηση «κερδίζεται λίγο έδαφος ακόμα». Για την τ/κ πλευρά, οι παράμετροι του ΟΗΕ που αναφέρονται σε ομοσπονδία «δημιουργούν κάποιες δυσκολίες» και προς αυτή την κατεύθυνση θα επιχειρήσει να δείξει στον γ.γ. του ΟΗΕ «με ποιον τρόπο μπορεί να τετραγωνίσει τον κύκλο», αναφερόμενος στις δικές του προτάσεις, που ως προϋπόθεση έχουν την αναγνώριση της κυριαρχίας του ψευδοκράτους, προτού καν ξεκινήσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις. Η ε/κ πλευρά υιοθετεί μια πιο διαλλακτική προσέγγιση ενόψει της σημερινής συνάντησης, καθώς στο τραπέζι υπάρχουν ήδη εναλλακτικές προτάσεις από πλευράς Προεδρικού για το επόμενο βήμα. Μεταξύ άλλων θα καλέσει την τ/κ πλευρά να αποδεχτεί τη συμφωνημένη βάση λύσης του Κυπριακού, να μπουν οι πλευρές σε μια ουσιαστική διαπραγμάτευση για μια λύση ΔΔΟ με πολιτική ισότητα και στο πλαίσιο αυτό να συζητηθεί το κάθε ζήτημα (εδαφικές αναπροσαρμογές, ασφάλεια, εγγυήσεις κ.ο.κ). Η Λευκωσία θεωρεί πως δεν μπορεί να ζητείται ως προαπαιτούμενο η κυριαρχία του ψευδοκράτος χωρίς καν να συζητούνται ουσιώδεις πτυχές του κυπριακού προβλήματος στις οποίες η τ/κ πλευρά έχει να δώσει.
Οι εναλλακτικές
- Πρώτη εναλλακτική την οποία προτάσσει η ε/κ πλευρά είναι πως παρουσιάζεται έτοιμη για επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων στο ήδη συμφωνημένο πλαίσιο και μορφή λύσης (στη λογική που αναπτύξαμε πιο πάνω).
Δεύτερη εναλλακτική, αυτή της δεδηλωμένης ετοιμότητας για κοινή συνάντηση με Τατάρ και Γκουτέρες αν κριθεί αναγκαίο.
Τρίτη εναλλακτική, η συζήτηση επί των ΜΟΕ που έχουν ήδη κατατεθεί ως προοπτική οικοδόμησης διαύλου επικοινωνίας και συνεννόησης μεταξύ των δύο πλευρών (με δεδομένο πως στο μεσοδιάστημα θα πρέπει να σταματήσουν οι όποιες ενέργειες στα Βαρώσια)
Παράλληλα όμως η Λευκωσία αναμένεται να θέσει και κομβικής σημασίας ζητήματα ενόψει και της επίσκεψης Ερντογάν στα κατεχόμενα στις 20 Ιουλίου:
- θα ζητήσει από τον γ.γ. του ΟΗΕ να μην επιτρέψει να επέλθουν νέα τετελεσμένα στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, στην ΑΟΖ, ή ακόμα και σε ό,τι αφορά την παρουσία της Άγκυρας στο νησί
- θέλει να είναι σαφές ποια ήταν η στάση της κάθε πλευράς στη Γενεύη και πως η τουρκική πλευρά κατέθεσε προτάσεις που ήταν εκτός των παραμέτρων του ΟΗΕ
