Υπουργός Ενέργειας στον «Π»: Υπάρχουν προοπτικές στην ανάπτυξη της κυπριακής ΑΟΖ

 

Η υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Νατάσα Πηλείδου, στην εφ' όλης της ύλης συνέντευξή της στον «Π», περιγράφει τα επόμενα βήματα στο ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου, αλλά και τη λειτουργία μιας εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Σύμφωνα με την κ. Πηλείδου, ExxonMobil και Qatar Petroleum βρίσκονται στην τελική ευθεία της προετοιμασίας, για τις γεωτρήσεις που θα ξεκινήσουν τέλη Νοεμβρίου με αρχές Δεκεμβρίου, στο Τεμάχιο 10 της ΑΟΖ της Κύπρου.

«Ήδη βρίσκονται στη χώρα μας οι εμπειρογνώμονες που θα λάβουν μέρος στις εργασίες της γεώτρησης αξιολόγησης της ανακάλυψης 'Γλαύκος', ενώ είμαστε σε συνεχή επαφή με την εταιρεία για τις διαδικασίες που θα ακολουθηθούν, τόσο σε σχέση με την τήρηση των μέτρων κατά της πανδημίας, όσο και σε σχέση με το πλάνο, τον προϋπολογισμό, τα χρονοδιαγράμματα κλπ. Αρχές του 2022 αναμένουμε ότι θα ακολουθήσουν οι γεωτρήσεις της κοινοπραξίας ENI-Total», σημειώνει η υπουργός.

Ταυτόχρονα, η κ. Πηλείδου σημειώνει ότι το ενεργειακό πρόγραμμα θα συνεχιστεί και με νέες αδειοδοτήσεις.

«Υπάρχουν προοπτικές στην ανάπτυξη της κυπριακής ΑΟΖ, τόσο από εμπορικής άποψης όσο κι από γεωλογικής, δεδομένου ότι το νότιο τμήμα της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι στην ουσία ανεξερεύνητο».

Τα θέματα της ενέργειας έχουν υποχωρήσει στην επικαιρότητα. Σε ποιο σημείο βρίσκεται σήμερα το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου;

Επιτρέψτε μου να επισημάνω πως ο τομέας της ενέργειας εμπεριέχει ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών, αλλά και ότι, ως Υπουργείο, προωθούμε κομβικής σημασίας έργα και στρατηγικές, που έχουν ως απώτερο στόχο τη μετάβαση σε πιο καθαρές πηγές ενέργειας, με άμεσες και έμμεσες επιδράσεις, σε όλους τους τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας.

Όλα αυτά προσπαθούμε να τα επικοινωνούμε με τους πολίτες της Κύπρου, καθώς έχουν άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινότητά τους, από τον αέρα που αναπνέουν μέχρι τον οικογενειακό τους προϋπολογισμό, αλλά και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της χώρας μας.

Τα θέματα φυσικού αερίου και δη των γεωτρήσεων αποτελούν έναν πυλώνα της πολυδιάστατης πολιτικής μας στα ενεργειακά ζητήματα και, για εμάς, σημασία έχει η υλοποίηση των προγραμμάτων μας, χωρίς τυμπανοκρουσίες, και όχι, κατ’ ανάγκη, η δημοσιοποίηση των διαδικασιών προς επίτευξή τους. Τα μέτρα τα οποία λήφθηκαν κατά την πανδημία σαφώς και μας έφεραν πίσω χρονικά, όπως ακριβώς συνέβη και για αντίστοιχα έργα παγκοσμίως.

Ωστόσο, όπως πολλές φορές έχουμε πει, αυτό που μετρά ήταν και παραμένει η διαβεβαίωση των αδειούχων μας ότι, πανδημίας επιτρέποντος, θα συνέχιζαν να εργάζονται για την υλοποίηση των προγραμμάτων τους και των δεσμεύσεών τους έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δέσμευση στην οποία έχουν παραμείνει πιστοί καθώς μπαίνουμε πλέον στην τελική ευθεία προετοιμασιών για τις γεωτρήσεις που θα ξεκινήσουν τέλη Νοεμβρίου με αρχές Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους.

Τα αμέσως επόμενα βήματα, λοιπόν, αφορούν στην έναρξη του γεωτρητικού προγράμματος της κοινοπραξίας ExxonMobil και Qatar Petroleum, στο Τεμάχιο 10 της ΑΟΖ της Κύπρου. Ήδη βρίσκονται στη χώρα μας οι εμπειρογνώμονες που θα λάβουν μέρος στις εργασίες της γεώτρησης αξιολόγησης της ανακάλυψης «Γλαύκος», ενώ είμαστε σε συνεχή επαφή με την εταιρεία για τις διαδικασίες που θα ακολουθηθούν, τόσο σε σχέση με την τήρηση των μέτρων κατά της πανδημίας, όσο και σε σχέση με το πλάνο, τον προϋπολογισμό, τα χρονοδιαγράμματα κλπ. Αρχές του 2022 αναμένουμε ότι θα ακολουθήσουν οι γεωτρήσεις της κοινοπραξίας ENI-Total.

Υπάρχει η προοπτική νέων αδειοδοτήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ; Το φυσικό αέριο είναι ένα καύσιμο που αφορά το παρελθόν;

Ναι, υπάρχουν τέτοιες προοπτικές, καθώς το φυσικό αέριο είναι το καύσιμο γέφυρα που θα οδηγήσει την παγκόσμια κοινότητα στη μετάβαση σε μία πράσινη οικονομία ουδέτερων εκπομπών άνθρακα, και ως εκ τούτου, το υπουργείο και η υπηρεσία υδρογονανθράκων λαμβάνουν τις απαραίτητες ενέργειες για αξιοποίηση των ευκαιριών που παρουσιάζονται.

Το φυσικό αέριο, στην πορεία μέχρι το 2050, εμφανίζεται ως ένας από τους πρωταγωνιστές στο ενεργειακό μείγμα, μαζί με τις ΑΠΕ, λόγω των αποθεμάτων που υπάρχουν παγκοσμίως, αλλά και λόγω των περιβαλλοντικών του πλεονεκτημάτων έναντι άλλων συμβατικών καυσίμων.

Συνεπώς, υπάρχουν προοπτικές στην ανάπτυξη της κυπριακής ΑΟΖ, τόσο από εμπορικής άποψης όσο κι από γεωλογικής, δεδομένου και ότι το νότιο τμήμα της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι στην ουσία ανεξερεύνητο. Επανερχόμενη στο πρώτο σας ερώτημα, θέλω να πω ότι εργαζόμαστε αθόρυβα, εντατικά και πάνω απ' όλα με σύνεση, αποβλέποντας στη βέλτιστη και βιώσιμη αξιοποίηση των υδρογονανθράκων της Κύπρου για να έχουμε τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη για το δημόσιο συμφέρον.

Ενέργεια και Κλίμα

Οι ευρωπαϊκές υποχρεώσεις μάς ωθούν στην υλοποίηση ενός φιλόδοξου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, με στόχο τη μετάβαση σε μία οικονομία χαμηλών ρύπων, μέχρι το 2050. Πώς θα φτάσουμε σε αυτό το στόχο;

Με πρόγραμμα, στόχευση, συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και επιμονή στην υλοποίηση των δεσμεύσεων που έχουμε αναλάβει στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού οδικού χάρτη για μείωση των εκπομπών το 2030 και, φυσικά, των ακόμα πιο φιλόδοξων στόχων που πρέπει να θέσουμε για το 2050. Αυτές οι δεσμεύσεις συμπεριλαμβάνουν τόσο νομοθετικές αλλαγές για τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου, όσο και προγράμματα χρηματοδότησης, καθώς και υλοποίηση έργων που θα οδηγήσουν στην περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ, την εξοικονόμηση ενέργειας, την αναβάθμιση του δικτύου και την ενεργειακή διασύνδεση της Κύπρου με την υπόλοιπη Ευρώπη.

Αυτή την περίοδο ξεκινήσαμε, όλα τα συναρμόδια υπουργεία που έχουμε ρόλο στην υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου, να επεξεργαζόμαστε πρόσθετες πολιτικές και μέτρα προς την κατεύθυνση της κλιματικής ουδετερότητας, στη βάση των νέων αυστηρότερων στόχων και κανόνων που ανακοίνωσε πριν από ένα μήνα η Κομισιόν, για μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου από 40% στο 55% το 2030.

Ως Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, και ως ένας από τους βασικούς βραχίονες υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου, πραγματοποιήσαμε πρόσφατα διαβούλευση κατά την οποία παρουσιάσαμε το πλάνο δράσης για την επίτευξη των ενεργειακών μας στόχων, το οποίο καθοδηγείται από την πολυδιάστατη Ενεργειακή Στρατηγική σε έξι άξονες που έχουμε καταρτίσει.

Η εν λόγω στρατηγική στοχεύει στην ταχεία μετάβαση σε μία πράσινη οικονομία που θα προσφέρει ευκαιρίες βιώσιμης διαβίωσης στους πολίτες, προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης στις επιχειρήσεις και εξωστρέφεια στη χώρα.

Ο πράσινος ενεργειακός μετασχηματισμός αποτελεί μέγιστη προτεραιότητα της κυβέρνησης καθότι, όπως γνωρίζετε, αποτελεί έναν από τους πέντε άξονες πολιτικής του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το 41% των συνολικών κονδυλίων του οποίου, ήτοι €501 εκατ., διοχετεύονται στην πράσινη μετάβαση.

Συνοψίζοντας την ενεργειακή στρατηγική του υπουργείου σας, τι θα λέγατε;

Καταρχάς, στοχεύει στην ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού και στην άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου. Δεύτερος πυλώνας της στρατηγικής μας είναι η λειτουργία της ανταγωνιστικής εσωτερικής αγοράς ηλεκτρισμού και η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου.

Η ενίσχυση του ρόλου των καταναλωτών στην αγορά ενέργειας και η μείωση του κόστους ενέργειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις είναι, επίσης, ένα στοίχημα που έχουμε να κερδίσουμε.

Με βάση την κοστολόγηση του υφιστάμενου, μη αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου, για την Ενέργεια και το Κλίμα, οι συνολικές χρηματοδοτικές ανάγκες ανέρχονται στα €16 δις, εκ των οποίων τα €4 δις από Εθνικούς και Ευρωπαϊκούς πόρους και τα €12 δις από ιδιωτικές επενδύσεις και πιθανές μελλοντικές χρηματοδοτήσεις.

Σημαντικός, λοιπόν, πυλώνας της στρατηγικής μας είναι η παροχή κινήτρων για ενθάρρυνση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ώστε να κάνουν τις απαραίτητες πράσινες επενδύσεις, αλλά και για προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων στον τομέα των φωτοβολταϊκών και στην αποθήκευση ενέργειας.

Οικονομικά κίνητρα θα δοθούν και για προώθηση έργων ενεργειακής απόδοσης και ΑΠΕ, στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Επενδύουμε, επίσης, σε έρευνα και νέες τεχνολογίες, όπως τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας που θα μας επιτρέψουν να εντάξουμε περισσότερες ΑΠΕ στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, η ψηφιοποίηση του ενεργειακού τομέα και η χρήση του υδρογόνου.

Ταυτόχρονα, προωθούμε σημαντικές μεταρρυθμίσεις και νέες νομοθεσίες, όπως η δημιουργία one stop centre για διευκόλυνση και καθοδήγηση επενδυτών μεγάλων έργων ΑΠΕ.

Θα έλεγα ότι απώτερος στόχος μας είναι η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας, με τη σταδιακή υιοθέτηση πράσινων και περιβαλλοντικά πιο φιλικών προτύπων ανάπτυξης από τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τον δημόσιο τομέα, αλλά και με την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της χώρας.

Έργα πράσινης οικονομίας

Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα πράσινης οικονομίας που θα χρηματοδοτηθούν μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Η Κύπρος το αύριο»;

Στην υλοποίηση της ενεργειακής μας στρατηγικής δεν διαχωρίζουμε την πηγή χρηματοδότησης των έργων. Την περίοδο 2021-2027 έχουμε στη διάθεσή μας από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), τα Διαρθρωτικά Ταμεία, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και άλλους ευρωπαϊκούς πόρους κοντά στα €550 εκατ., εκ των οποίων το 61% θα αξιοποιηθεί στην πράσινη οικονομία και το 38% στην ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας. Ακόμα και για τα τελευταία, μεγάλο μέρος θα διατεθεί στην πράσινη ανάπτυξη.

Για την ενεργειακή αναβάθμιση έχουμε έγκριση για χορηγίες ύψους €40 εκατ. ευρώ από το ΜΑΑ σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δήμους και κοινότητες, €20 εκατ. από το ΜΑΑ συν €70 εκατ. από τα Διαρθρωτικά Ταμεία για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και άλλα €8 εκατ. για σχέδια χορηγιών για ενεργειακή απόδοση νέων κτηρίων.

Για την εγκατάσταση 400,000 έξυπνων μετρητών από τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής την περίοδο 2022-2025 θα δοθούν χορηγίες ύψους €35 εκατ., ενώ για την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας έχουμε €40 εκατ. από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.

Να υπενθυμίσω ότι ένα από τα μεγάλα έργα που τρέχουν είναι η ανέγερση των υποδομών για εισαγωγή του υγροποιημένου φυσικού αερίου, με ένα συνολικό κόστος €289 εκατ., έχοντας ήδη εξασφαλιστεί χορηγία €101 εκατ. από την ΕΕ.

Το φυσικό αέριο θα χρησιμοποιηθεί για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής και ως μεταβατικό καύσιμο θα συμβάλει στη μείωση των εκπομπών ρύπων και στην είσοδο παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από τον ιδιωτικό τομέα. Συνεπώς, θα φέρει νέες επενδύσεις και θα ωθήσει στη μείωση της τιμής του ηλεκτρισμού, λόγω κυρίως του ανταγωνισμού και της μείωσης του κόστους που αφορά στην αγορά δικαιωμάτων εκπομπών στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής.

H προώθηση του έργου αυτού έχει ήδη συμβάλει στην αύξηση των πράσινων επενδύσεων, αφού η ΑΗΚ έχει προχωρήσει στην υλοποίηση έργων στις Μονάδες Παραγωγής του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού Βασιλικού, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί το φυσικό αέριο ως καύσιμο.

Άλλο ένα έργο, το οποίο ανακοινώσαμε πρόσφατα, αφορά στα σχέδια στήριξης επιχειρήσεων για τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία. Το υπουργείο μας προετοιμάζεται να προκηρύξει, εντός του 2022, σχέδιο κινήτρων ύψους €13 εκατ., το οποίο θα δίνει την ευκαιρία στις βιομηχανίες να επενδύσουν σε έργα και πρακτικές που οδηγούν στην κυκλικότητα.

Προωθείται επίσης -υπό όρους και προϋποθέσεις- με χρηματοδότηση από το ΜΑΑ ύψους €100 εκατ., η κατασκευή του έργου Κοινού Ενδιαφέροντος EuroAsia Interconnector, του διαδρόμου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από Ανατολική Μεσόγειο προς Ευρώπη, το οποίο θα αποταθεί για χρηματοδότηση και στο Ταμείο «Συνδέοντας την Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το έργο αυτό θα συμβάλει στην άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου.

Η εσωτερική αγορά ενέργειας

Όπως είπατε προηγουμένως, η υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα είναι ένα απαιτητικό εγχείρημα. Ποιες είναι οι σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις και οι νέες νομοθεσίες που θα προωθηθούν;

Καμπή στην υλοποίηση των σχεδιασμών μας είναι η ανάπτυξη ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά ενέργειας. Σημαντική εξέλιξη ήταν η εφαρμογή, από την 1η Ιανουαρίου 2021, της μεταβατικής αγοράς ηλεκτρισμού, στην οποία ήδη έχουν ενταχθεί δυο νέοι προμηθευτές ηλεκτρισμού πέραν από την ΑΗΚ, οι οποίοι βασίζονται εξ ολοκλήρου σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Προκειμένου να ολοκληρωθεί το άνοιγμα της αγοράς, αναμένουμε ότι σύντομα θα εγκριθεί από τη Βουλή το εναρμονιστικό νομοσχέδιο που άπτεται της ρύθμισης της αγοράς ηλεκτρισμού. Με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα, υπάρχει ενδιαφέρον από πέντε ιδιωτικές εταιρείες για παραγωγή ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο. Μία άλλη σημαντική εξέλιξη θα είναι η διαμόρφωση από τη ΡΑΕΚ του νέου ρυθμιστικού πλαισίου για κεντρικά συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, κάτι που ήδη βρίσκεται σε πολύ καλό δρόμο.

Η προώθηση και έγκριση αυτού του πλαισίου θα μας επιτρέψει να καταρτίσουμε σχέδια στήριξης για τη δημιουργία έργων αποθήκευσης ενέργειας, προσχέδια των οποίων ήδη έχουν αρχίσει να ετοιμάζονται με την καθοδήγηση της ΡΑΕΚ. Προχωρούμε, επίσης, στη δημιουργία πλαισίου για Ανανεώσιμες Ενεργειακές Κοινότητες που, μεταξύ άλλων, θα συντείνει στην προώθηση των μικροδικτύων.

Εξάλλου, το Υπουργείο Μεταφορών προετοιμάζει, σε συνεργασία μαζί μας, το πλαίσιο για τα σημεία φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Σημαντικό έργο θεωρούμε και την προώθηση της ψηφιακής πλατφόρμας για διευκόλυνση και καθοδήγηση επενδυτών, για υλοποίηση έργων ΑΠΕ και για ενεργειακή ανακαίνιση κτηρίων, κάτι σαν one stop centre για ενθάρρυνση των έργων ΑΠΕ.

Ο Έφορος Εταιρειών

Ψηλά στην ατζέντα είναι η ψηφιοποίηση. Τι σημαίνει αυτό για το υπουργείο σας και τα τμήματά του, όπως ο Έφορος Εταιρειών;  Πότε θα είναι πραγματικά εφικτή η απευθείας ίδρυση επιχείρησης;

Η ψηφιακή μετάβαση είναι ένας από τους άξονες πολιτικής του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κυβέρνησης και, μάλιστα, αντιστοιχεί στο 23% του συνολικού προϋπολογισμού του Σχεδίου.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός θα συμβάλει στην προώθηση ενός νέου, εξωστρεφούς, ανταγωνιστικού οικονομικού μοντέλου. Ως υπουργείο, σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, βρισκόμαστε στη διαδικασία ολοκλήρωσης ενός σημαντικού έργου, το οποίο ψηφιοποιεί τη διαδικασία αξιολόγησης των αιτήσεων που δεχόμαστε στα πλαίσια των σχεδίων χορηγιών.

Ήδη από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο είχε ξεκινήσει η ηλεκτρονική υποβολή των αιτήσεων. Οι αυτοματοποιημένες διαδικασίες αξιολόγησης μειώνουν τη γραφειοκρατία και το διοικητικό κόστος για όλους τους εμπλεκομένους, ενισχύουν τη διαφάνεια, αφαιρούν στοιχεία υποκειμενικότητας και επιταχύνουν σημαντικά τη διαδικασία.

Η παρακολούθηση της υλοποίησης των έργων και η επαλήθευση στοιχείων και πληρωμών, θα γίνεται, επίσης, πλέον ηλεκτρονικά, κάτι που μας επιτρέπει να ολοκληρώνουμε πιο γρήγορα τις προκηρύξεις και να βγαίνουμε σε νέες, ώστε να έχουμε και μεγαλύτερη απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.

Παράλληλα, προωθούμε και άλλα έργα, όπως η ψηφιοποίηση των βιομηχανικών περιοχών που θα μας βοηθήσει στην καλύτερη διαχείριση της περιουσίας του κράτους και στην καλύτερη προσφορά υπηρεσίας προς την αγορά, π.χ. με τις διαδικτυακές πληρωμές τελών.

Όσον αφορά στο Τμήμα Εφόρου Εταιρειών, βρίσκεται σε εξέλιξη η προσπάθεια αναδιοργάνωσης και εκσυγχρονισμού. Έχουν γίνει ήδη πολύ σημαντικές διοικητικές αλλαγές, απλουστεύσεις στον τρόπο υποβολής, ελέγχου και διεκπεραίωσης των αιτήσεων, ενώ τον Ιούλιο προχωρήσαμε με την αντικατάσταση του εξοπλισμού στον Έφορο και ξεκινήσαμε την αναβάθμιση των λογισμικών συστημάτων.

Φυσικά, πλήρης εκσυγχρονισμός θα επέλθει το 2024, όταν θα εφαρμοστεί το νέο σύστημα πληροφορικής, το οποίο θα υποστηρίζει τη ροή των επιχειρησιακών διαδικασιών, θα εξασφαλίζει διαλειτουργικότητα και διασύνδεση με άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες, φορείς και οργανισμούς, θα βασίζεται στην αυτοματοποίηση ελέγχων/διαδικασιών και θα προωθεί την ηλεκτρονική καταχώρηση εγγράφων για δημιουργία περιβάλλοντος χωρίς χαρτί.

Το Τμήμα Αφερεγγυότητας

Στο θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, διεθνείς οργανισμοί, ΕΚΤ, ΔΝΤ, ΕΕ, μιλούν για την ανάγκη μιας αποτελεσματικής διαδικασίας αφερεγγυότητας. Πώς ανταποκρίνεστε σε αυτή την απαίτηση;

Με τον αντίκτυπο της πανδημίας στην οικονομία, η ανάγκη διασφάλισης της αποτελεσματικότητας ολόκληρου του νομικού πλαισίου που διέπει τις διαδικασίες αφερεγγυότητας είναι πιο επιτακτική από ποτέ.

Το στοίχημα είναι να προάγουμε την έγκαιρη προειδοποίηση και τη λήψη μέτρων για φυσικά και νομικά πρόσωπα, έτσι ώστε να αποφεύγεται η πτώχευση και η εκκαθάριση.

Το Τμήμα Αφερεγγυότητας έχει δημιουργήσει απλά και εύκολα εργαλεία που στόχο έχουν να βοηθήσουν τον χρεώστη να αξιολογήσει τις επιλογές του, ανάλογα με την οικονομική του κατάσταση. Τα εργαλεία αυτά είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του Τμήματος.

Την ίδια ώρα, ως υπουργείο εργαζόμαστε εντατικά για την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για την πλήρη εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την αφερεγγυότητα, ακριβώς για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε καλύτερα στην απαίτηση για παροχή της δεύτερης ευκαιρίας στους πολίτες και στις επιχειρήσεις.

Μεταξύ άλλων, προωθούμε την πλήρη αυτοματοποίηση των διαδικασιών του Τμήματος Αφερεγγυότητας, αξιολογούμε την προοπτική για δημιουργία εξειδικευμένου δικαστηρίου για θέματα αφερεγγυότητας, ενώ έχει συσταθεί και ομάδα εργασίας για τη δημιουργία εξωδικαστικού μηχανισμού αναδιάρθρωσης.

Προστασία καταναλωτών

Στην προστασία του καταναλωτή το θεσμικό πλαίσιο έχει ενισχυθεί. Στην πράξη, ποια είναι η απόδοση των νέων εργαλείων; Να σας εμπιστευτεί ο καταναλωτής;

Ανέκαθεν η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή κατέβαλλε τη μεγαλύτερη δυνατή προσπάθεια για να φέρει εις πέρας τον ρόλο της, που αφορά στην προστασία της ασφάλειας και των οικονομικών συμφερόντων των καταναλωτών και τη διασφάλιση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά. Πολλές φορές, η προσπάθεια αυτή προσέκρουε στο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο δεν έδινε τα εργαλεία στην υπηρεσία ώστε να είναι αποτελεσματική. Με τη νέα ενοποιημένη και απλοποιημένη νομοθεσία, πολλά από τα προβλήματα αυτά έχουν λυθεί. Έχουν ενισχυθεί οι αρμοδιότητες και εξουσίες της υπηρεσίας, συμπεριλαμβανομένων της επιβολής διοικητικών προστίμων και της δυνατότητας καταχώρησης αιτήσεων στο δικαστήριο για έκδοση απαγορευτικών διαταγμάτων, ενώ, επιπρόσθετα, διασφαλίζεται η δυνατότητα σε καταναλωτές να εγείρουν αγωγή ενώπιον αρμόδιου δικαστηρίου για αποκατάσταση και καταβολή αποζημίωσης.

Οι ευκαιρίες χρηματοδότησης


Το ενδιαφέρον επιχειρήσεων και νοικοκυριών για τα σχέδια επιχορηγήσεων αποδείχθηκε ισχυρό. Τι να αναμένουμε τους επόμενους μήνες;

Πράγματι, η αγορά, η οποία πλήγηκε από τις συνέπειες της πανδημίας, έδειξε ότι χρειαζόταν ενέσεις στήριξης για την επανεκκίνησή της. Τα σχέδια που προκηρύξαμε ήταν ακόμη πιο γενναιόδωρα απ’ ότι τα προηγούμενα, παραχωρώντας ποσοστά χορηγίας που κυμαίνονταν από 60-70% και για τις ευάλωτες ομάδες μέχρι και 80%.

Μέχρι στιγμής, εντός του 2021 προκηρύξαμε, στο πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου, σχέδια χορηγιών συνολικού ύψους €126 εκατ. και μέχρι το τέλος του έτους-αρχές του 2022, ο συνολικός προϋπολογισμός των σχεδίων μας θα αυξηθεί στα €170 εκατ. ευρώ. Μέσα σε τρεις μήνες από την προκήρυξή του, το σχέδιο ενεργειακής αναβάθμισης οικιών δέχθηκε 2,152 αιτήσεις και λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος που υπήρξε αυξήσαμε τον προϋπολογισμό από €30 εκατ. ευρώ σε €35 εκατ.

Το σχέδιο ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με προϋπολογισμό €50 εκατ., του οποίου η προθεσμία υποβολής αιτήσεων λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου 2021, δέχθηκε πέραν των 300 αιτήσεων μέχρι στιγμής, το σχέδιο για επενδύσεις στις οινοποιητικές επιχειρήσεις με προϋπολογισμό €2,7 εκατ. δέχθηκε 33 αιτήσεις, ενώ το σχέδιο νέας επιχειρηματικής δραστηριότητας, για χορηγίες ύψους €30 εκατ. και ημερομηνία λήξης την 30η Δεκεμβρίου, δέχθηκε 109 αιτήσεις.

Επιπρόσθετα, προς το τέλος του χρόνου θα ανακοινώσουμε τους οδηγούς δύο νέων σχεδίων. Το πρώτο αφορά στο σχέδιο μεταποίησης γεωργικών προϊόντων με προϋπολογισμό €25 εκατ. Το δεύτερο είναι το σχέδιο ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων, με συνολικό προϋπολογισμό €30 εκατ. ευρώ, ποσό πενταπλάσιο απ' ό,τι την προηγούμενη προγραμματική.

Η εν λόγω 1η προκήρυξη θα είναι για €20 εκατ., ενώ σε δύο περίπου χρόνια θα ακολουθήσει 2η προκήρυξη, με επιπλέον ποσό €10 εκατ. Το σχέδιο θα περιλαμβάνει επενδύσεις σε εξοπλισμό, λογισμικά και ψηφιακό εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων.

Θεωρούμε ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί όρο επιβίωσης και ευκαιρία ανάπτυξης για τις σύγχρονες οικονομίες και τις επιχειρήσεις και, στον βαθμό που μας αναλογεί, θέλουμε να δώσουμε, ως υπουργείο, αυτή τη δυνατότητα στις κυπριακές επιχειρήσεις.

Εντός του 2022, επιθυμία μας είναι να προκηρύξουμε το σχέδιο για την ενεργειακή αναβάθμιση μικρομεσαίων επιχειρήσεων και να βγούμε στη νέα προκήρυξη για αντίστοιχο σχέδιο για τις κατοικίες, για τα υπόλοιπα €35 εκατ. του συνολικού προϋπολογισμού.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μέσω του Ειδικού Ταμείου ΑΠΕ & ΕΞΕ προκηρύσσονται κάθε χρόνο σχέδια χορηγιών ύψους €7 - €8 εκατ. ευρώ, για μεμονωμένες ενεργειακές αναβαθμίσεις και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Για φέτος, το συγκεκριμένο σχέδιο συνεχίζει να τρέχει και οι ενδιαφερόμενοι πολίτες μπορούν να υποβάλουν αίτηση.


Η πρόσβαση σε χρηματοδότηση αποτελεί μια διαχρονική αδυναμία για την κυπριακή επιχειρηματικότητα και συνιστά μια πρόκληση λόγω της πανδημίας. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Ακριβώς αυτή την αδυναμία έρχεται να καλύψει, εν μέρει, η συνεισφορά των Ταμείων της ΕΕ, η οποία μεταφράζεται όχι μόνο σε σχέδια στήριξης της επιχειρηματικότητας, αλλά και σε άλλου είδους προγράμματα και χρηματοδοτικά εργαλεία που προσφέρουν επιχειρηματικά δάνεια, μικροχρηματοδοτήσεις, εγγυήσεις, επιχειρηματικά κεφάλαια και συμβουλευτικές υπηρεσίες.

Απ’ εκεί και πέρα, αντιλαμβανόμενοι την ανάγκη χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν δεχτεί πλήγμα από την πανδημία, έχουμε ξεκινήσει έναν εποικοδομητικό διάλογο με τα χρηματοδοτικά πιστωτικά ιδρύματα, σε μία προσπάθεια να συμβάλουμε στην αύξηση πρόσβασης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών στον τραπεζικό δανεισμό.

Να σημειώσω εδώ ότι, ενόψει της 2ης Εβδομάδας Βιομηχανίας που θα διοργανωθεί τον Σεπτέμβριο, θα συνεχίσουμε αυτή τη συζήτηση με τα χρηματοδοτικά ιδρύματα, στο πλαίσιο ενός εργαστηρίου με τίτλο «Χρηματοδοτικές ευκαιρίες στη βιομηχανία και στο επιχειρείν», στο οποίο θα παραστούν βιομήχανοι και εκπρόσωποι των τραπεζών, ακριβώς για να αναζητήσουμε τους μηχανισμούς που διευκολύνουν και υποστηρίζουν τον δανεισμό των επιχειρήσεων.