Τα fake news για τον θάνατο 12χρονου αναδεικνύουν την ανεπάρκεια του Ποινικού Κώδικα

 

 

Ξανά στο προσκήνιο το θέμα… επάρκειας του Ποινικού Κώδικα στην Κύπρο. Αυτή τη φορά αφορμή ή αιτία, η διασπορά της ψευδούς είδησης μέσω διαδικτύου περί υποτιθέμενου θανάτου 12χρονου κατόπιν εμβολιασμού του κατά του κορωνοϊού.

Όπως προκύπτει μέχρι στιγμής, η Υποδιεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Αστυνομίας Κύπρου που ανέλαβε τη διερεύνηση της υπόθεσης κάνει εξετάσεις στη βάση του πεπαλαιωμένου άρθρου 50 του Ποινικού Κώδικα. Το εν λόγω άρθρο δεν έχει, ασφαλώς, καμία πρόνοια για διασπορά fake news μέσω διαδικτύου, ούτε και φαίνεται να αποτρέπει τους επιτήδειους από τη διασπορά «κατασκευασμένων» ειδήσεων με στόχο να αποκομίσουν κάποιο όφελος ή να επηρεάσουν καταστάσεις.

Την ίδια στιγμή, ευρωπαϊκές χώρες έχουν προχωρήσει σε… εκσυγχρονισμό του Ποινικού Κώδικα με βάση και τις νέες συνθήκες που επικρατούν στις ζωές των πολιτών. Το διαδίκτυο μπήκε για τα καλά στη ζωή μας και η χρήση του με αρνητικό τρόπο είναι σημαντικοί παράγοντες για κάποια κράτη. Τα οποία κράτη, μάλιστα, έχουν μεριμνήσει ώστε να υπάρχουν αποτρεπτικές ποινές.

Το άρθρο 50…

Από προχθές, όταν η Αστυνομία άρχισε διερεύνηση της υπόθεσης, άτομα που παρακολουθούν το αστυνομικό ρεπορτάζ εξέφρασαν ερωτήματα για το επίμαχο άρθρο στο οποίο θα στηρίζονταν οι εξεταστές για να εντοπίσουν ενδεχόμενη παρανομία.

Όπως εγκύρως πληροφορηθήκαμε, ο εμπνευστής ή οι εμπνευστές της επίμαχης «είδησης» τέθηκαν υπό το μικροσκόπιο της Αστυνομίας στη βάση του πεπαλαιωμένου άρθρου 50, την ίδια στιγμή που σε άλλες χώρες ο Ποινικός Κώδικας έχει εναρμονιστεί με τις συνθήκες του σήμερα.

Δεν έχει καμία αναφορά σε διαδίκτυο, ενώ η προβλεπόμενη ποινή από τον νόμο σε περίπτωση καταδίκης κάποιου, είναι τα δύο έτη φυλάκισης, είτε πρόστιμο ύψους 2.652 ευρώ (ή και οι δύο ποινές μαζί).

Το παρουσιάζουμε αυτούσιο: «Δημοσίευση ψευδών ειδήσεων, κλπ. - 50.-(1) Όποιος με οποιοδήποτε τρόπο δημοσιεύει σε οποιαδήποτε μορφή ψευδείς ειδήσεις ή πληροφορίες που δύνανται να κλονίσουν τη δημόσια τάξη ή την εμπιστοσύνη του κοινού προς το κράτος ή τα όργανα του ή να προκαλέσουν φόβο ή ανησυχία στο κοινό ή να παραβλάψουν με οποιοδήποτε τρόπο την κοινή ειρήνη και ευταξία, είναι ένοχος πλημμελήματος και τιμωρείται με φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα δύο χρόνια ή με χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις χίλιες πεντακόσιες λίρες ή και με τις δυο αυτές ποινές: Νοείται ότι αποτελεί υπεράσπιση για τον κατηγορούμενο, αν αποδείξει με τέτοιο τρόπο που να ικανοποιεί το δικαστήριο ότι η δημοσίευση έγινε με καλή πίστη και στηρίχτηκε σε γεγονότα που δικαιολογούν τέτοια δημοσίευση. Για τους σκοπούς του εδαφίου αυτού, οι διατάξεις των παραγράφων (α) και (β) του άρθρου 201, όσον αφορά την καλή πίστη εφαρμόζονται. (2) Καμιά δίωξη με βάση το άρθρο αυτό δεν προχωρεί χωρίς τη γραπτή συγκατάθεση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας».

Στην Ελλάδα

Όπως διαπιστώνεται από μια μικρή έρευνα, ο νέος Ποινικός Κώδικας στην Ελλάδα, όπως κωδικοποιήθηκε με τον Νόμο 4619/2019, με ημερομηνία ισχύος την 1η Ιουλίου 2019, έχει συγκεκριμένες πρόνοιες για διασπορά ειδήσεων μέσω διαδικτύου. Στο άρθρο 191, μάλιστα, προβλέπεται σοβαρότερη ποινή για τον κατηγορούμενο που ενδεχομένως θα καταδικαστεί. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται, ένα πρόσωπο που θα κριθεί ένοχο, θα είναι αντιμέτωπο και με ποινή τριετούς φυλάκισης.

Μάλιστα, από νομικούς κύκλους στην Ελλάδα, το «191» -και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις- συνδέεται με το άρθρο 285 του Ποινικού Κώδικα περί παραβίασης των μέτρων αποφυγής της διάδοσης του κορψνοϊού. Συγκεκριμένα, αναφέρεται: «3. Αν η παραβίαση είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο άλλου επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών και αν προκλήθηκε ο θάνατος μεγάλου αριθμού ανθρώπων, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει ισόβια κάθειρξη».

Στο ίδιο μήκος...

Μιλήσαμε με καταρτισμένα πρόσωπα στην Κύπρο σε σχέση με το ζήτημα. Τα όσα μας είπαν κινούνταν στο ίδιο μήκος κύματος κι ανέφεραν ότι το έργο των ανακριτών της Αστυνομίας Κύπρου θα ήταν πολύ πιο αποδοτικό αν δεν ήταν υποχρεωμένοι να μελετούν με προσοχή τον Ποινικό Κώδικα αναζητώντας ενδεχόμενες ευθύνες για αδικήματα που έχουν να κάνουν με διαδίκτυο…

Αποφάσεις δικαστηρίων

Όλα αυτά, ασφαλώς, δεν σημαίνουν ότι άρθρο 50 του Ποινικού Κώδικα αποκλείει τη δίωξη κάποιου προσώπου. Ούτε και αποτρέπεται η καταδίκη κατηγορούμενων. Είναι χαρακτηριστικό ότι υπάρχουν αποφάσεις κυπριακών δικαστηρίων, τα οποία θεωρούν ότι η λέξη «δημοσίευση» εμπερικλείει και τη δημοσίευση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το facebook.

Η Επίτροπος

Εδώ να θυμίσουμε ότι η επίτροπος Νομοθεσίας κ. Λουίζα Ζαννέτου, από τον Σεπτέμβριο του 2020 είχε κάνει σύσταση για αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα. Τότε είχε αναφερθεί σε αναχρονιστικές πρόνοιες, αλλά και ανάγκη αύξησης ποινών. Είχε εισηγηθεί, μάλιστα, τη σύσταση νομοπαρασκευαστικής επιτροπής. Το θέμα, δυστυχώς, δεν προχώρησε...

Εξάλλου, περί τα μέσα του περασμένου Ιουνίου, ο δικηγόρος Ηλίας Στεφάνου, μιλώντας στο Τρίτο Πρόγραμμα του ΡΙΚ για το ποινικό δίκαιο στην Κύπρο, είχε διατυπώσει, μεταξύ άλλων, την ακόλουθη θέση: «Δεν έχει ασχοληθεί κανένας τα τελευταία 60 χρόνια. Ζητούμε από τον αστυνομικό να λάβει αποφάσεις σε χρόνο μηδέν»…