Ξεκίνησαν κάποιες δημοσκοπήσεις με ονόματα, ετοιμάζονται επιτελεία και προγραμματικές θέσεις, ενώ τουλάχιστον δύο γνωστές προσωπικότητες είναι έτοιμες να εξαγγείλουν υποψηφιότητα για τις προεδρικές εκλογές του 2023. Στον ΔΗΣΥ, ο Αβέρωφ Νεοφύτου προβληματίζεται, το ΑΚΕΛ και τα υπόλοιπα κόμματα βρίσκονται σε περίσκεψη. Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι στις προεδρικές του 2023 έφτασε η ώρα ενός ανεξάρτητου υποψηφίου για να πάρει τη χώρα μπροστά.
Με βάση πάντα τη συμβατική κυπριακή ανάλυση, υπάρχουν δύο κατηγορίες υποψηφίων. Αυτοί που αναζητούν στήριξη από την Κεντροδεξιά και αυτοί που θέλουν την ψήφο των Κεντροαριστερών. Όλοι, βέβαια, την ίδια στιγμή αναγνωρίζουν ότι αυτό που είναι πολύ πιθανό να καταργήσει τις όποιες ιδεολογικές και κομματικές γραμμές υπάρχουν αυτή τη στιγμή, είναι η ατζέντα των προεδρικών.
Τα προβλήματα και η ανάγκη επίλυσής τους είναι κοινά. Υπάρχει στη χώρα μας διαφθορά, οικονομική κρίση, ανάγκη αντιμετώπισης των προβλημάτων των νέων, υπάρχει το τεράστιο θέμα της κλιματικής αλλαγής, και πάντα βέβαια το άλυτο Κυπριακό. Την ίδια στιγμή, η απαξίωση των πολιτικών και των κομμάτων βρίσκεται στο ζενίθ, αφού 9 στους 10 Κύπριους τους θεωρούν αναξιόπιστους.
Με λίγα λόγια, το 2023 υπάρχουν πολλές πιθανότητες να ακουστούν τα μηνύματα ανεξάρτητων υποψηφίων (αν έχουν βέβαια κάτι να πουν) παρά τα στερεότυπα μηνύματα των κομμάτων, σύμφωνα με σωρεία πολιτικών αναλυτών στη χώρα μας.
Ποιοι κατέρχονται υποψήφιοι;
Αυτοί που σίγουρα κατέρχονται μέχρι στιγμής υποψήφιοι είναι οι νομικοί Αχιλλέας Δημητριάδης και Μάριος Ηλιάδης, οι οποίοι κατά πάσα πιθανότητα τον Σεπτέμβριο θα δημοσιοποιήσουν τις αποφάσεις τους. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, το σίγουρο είναι ότι οι κύριοι Ηλιάδης και Δημητριάδης θα εξαγγείλουν την υποψηφιότητά τους, αυτό δε που εκκρεμεί είναι η ακριβής ημερομηνία.
Ο Αχιλλέας Δημητριάδης, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Καθημερινή», και με σύνθημα τη λειτουργία ενός τίμιου κράτους, ανακοίνωσε ότι θα διεκδικήσει ως ανεξάρτητος υποψήφιος την προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας το 2023. Το 2018, όταν ο Μάικ Σπανός απέσυρε την υποψηφιότητά του με το ΑΚΕΛ, το όνομά του βρέθηκε στον μικρό κατάλογο ενώπιον του Πολιτικού Γραφείου του κόμματος για το χρίσμα. Στην ψηφοφορία που ακολούθησε, έχασε με δύο ψήφους από τον Σταύρο Μαλά.
Ο Μάριος Ηλιάδης πιστεύει ότι ήγγικεν η ώρα και ότι η υποψηφιότητά του θα πάει μέχρι το τέλος. Παρά τα 77 του χρόνια, πιστεύει ότι έχει να δώσει πολλά, προτάσσοντας τον έως τώρα αψεγάδιαστο πολιτικό του βίο. Όσο για την ηλικία του, μας παραπέμπει στον Τζο Μπάιντεν. Ο κ. Ηλιάδης είναι παλιός γνώριμος των προεδρικών εκλογών, αφού το όνομά του ακουγόταν σε κάθε προεδρική αναμέτρηση τα τελευταία χρόνια. Πιο κοντά στο χρίσμα του υποψηφίου βρέθηκε το 1998, όταν με πρόταση της ΕΔΕΚ ανακοινώθηκε η υποψηφιότητά του, αρχικά και με τη σύμφωνο γνώμη και του ΑΚΕΛ. Τελικά το ΑΚΕΛ έκανε δεύτερες σκέψεις, υποστηρίζοντας την υποψηφιότητα Γιώργου Ιακώβου που προτάθηκε από το ΔΗΚΟ ως ανθυποψήφιος του Γλαύκου Κληρίδη.
Και οι δύο υποψήφιοι, διά της ανεξάρτητης υποψηφιότητάς τους, εκ των πραγμάτων αναζητούν ψηφοφόρους από τον χώρο της Κεντροαριστεράς. Έχουν ωστόσο και οι δύο αρκετές διασυνδέσεις με άτομα της λεγόμενης »πεφωτισμένης Δεξιάς», αφού ως δικηγόροι κινούνται κατά κύριο λόγο σε αστικό περιβάλλον. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, μέχρι στιγμής έχουν καταρτίσει τις επικοινωνιακές τους ομάδες. Συγκεκριμένα, ξεκίνησαν συνεργασίες με επικοινωνιολόγους, εταιρείες δημοσκοπήσεων και έχουν καταρτίσει ομάδα για προώθηση του μηνύματός τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Την ίδια στιγμή ετοιμάζουν την πολιτική ομάδα στήριξης και παραγωγής πολιτικού λόγου, αφού θέλουν το μήνυμά τους να είναι σαφές και κατανοητό από κάθε πολίτη. Πίσω από το ρίσκο μιας πρόωρης εξαγγελίας κρύβεται και μια εύλογη πολιτική σκοπιμότητα. Αν η κοινωνία αγκαλιάσει τα μηνύματα, επιβραβεύοντας τους δύο υποψηφίους με την αποδοχή της, αυτό θα αποτρέψει άλλους υποψηφίους να κατέλθουν.
Στον χώρο του ΔΗΣΥ
Μετά την απόφαση του Νίκου Αναστασιάδη να μην επαναδιεκδικήσει τρίτη προεδρία, θεσμικά ο δρόμος εντός του ΔΗΣΥ ανοίγει διάπλατα για τον Αβέρωφ Νεοφύτου. Το καταστατικό του κόμματος φέρει τον ηγέτη του κόμματος ως υποψήφιο στις προεδρικές, εκτός κι αν δεν το επιθυμεί. Σαφέστατα και ο Αβέρωφ Νεοφύτου το επιθυμεί, ωστόσο προσμετρά κάθε δυνατή παράμετρο μιας δικής του υποψηφιότητας. Αυτή θα εξαρτηθεί από τα ποσοστά αποδοχής του και επίσης από τους πιθανούς αντιπάλους που θα έχει απέναντί του. Τα ερωτήματα πολλά: Θα υπάρξει ένας κοινός ανεξάρτητος υποψήφιος που θα στηρίξει η Κεντροαριστερά; Ο υποψήφιος αυτός θα είναι κεντροδεξιός, οπότε θα έχει ερείσματα και στον χώρο της δικής του παράταξης ή κεντροαριστερός;
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου, αν αποφασίσει να μπει στην κούρσα των προεδρικών, σίγουρα συσπειρώνει ένα ποσοστό γύρω στο 30% του δικού του κόμματος και (σε περίπτωση κεντροαριστερού υποψηφίου) στον δεύτερο γύρο σίγουρα το 7% του ΕΛΑΜ.
Την ίδια στιγμή, εντός της Κεντροδεξιάς ο ΥΠΕΞ Νίκος Χριστοδουλίδης δεν έκρυψε ποτέ τις φιλοδοξίες του για την προεδρία. Γνωρίζει βεβαίως ότι για να το κάνει χρειάζεται να πάρει το χρίσμα από τον Αβέρωφ και τον ΔΗΣΥ, διότι δεν είναι αποδεκτός από την ιεραρχία του κόμματος. Χρειάζεται εν ολίγοις τον Αβέρωφ Νεοφύτου, με τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ ωστόσο, να μην κρύβει τη δυσαρέσκειά του για τις κινήσεις του υπουργού, ο οποίος εδώ και μήνες κάνει προεκλογική κάτω από τη μύτη του κόμματός του.
Το πιθανότερο, αν ο Αβέρωφ Νεοφύτου κρίνει ότι δεν θα είναι υποψήφιος, είναι να αναζητήσει μια κορυφαία προσωπικότητα εντός του χώρου του, η οποία θα είναι επίσης αποδεκτή και από άλλα κόμματα, οπότε τα βλέμματα όλων στρέφονται στον Ιωάννη Κασουλίδη. Δεν είναι πάντως καθόλου σίγουρο ότι ο πρώην ΥΠΕΞ θα ενδιαφερθεί, παρότι σωρεία στελεχών του το ζητούν επίμονα.
Το ΑΚΕΛ και οι άλλοι
Στο ΑΚΕΛ πηγαινοέρχονται ονόματα υποψηφίων, από τη στιγμή που φαίνεται ότι το κόμμα δεν θα οδηγηθεί στις προεδρικές με δικό του υποψήφιο. Στους διαδρόμους του κόμματος κυκλοφορεί το όνομα του Αχιλλέα Δημητριάδη, θα μπορούσε κανείς να πει και έντονα. Συζητήθηκαν επίσης το όνομα του νυν πρύτανη του Πανεπιστημίου Κύπρου Τάσου Χριστοφίδη, με τον ακαδημαϊκό πάντως να μην είναι καθόλου ζεστός, αλλά και μια σειρά άλλων προσώπων και κάποιων επιχειρηματιών που είναι συμπαθείς στον χώρο της Αριστεράς. Το μοντέλο Γιώργου Βασιλείου, πάντα θα πλανάται πάνω από το ΑΚΕΛ ως μια επιτυχημένη πολιτική πρακτική. Τίποτα δεν έχει αποκρυσταλλωθεί πάντως μέχρι στιγμής.
Στο ΔΗΚΟ, ο προβληματισμός είναι αν θα κατέλθει για δεύτερη φορά υποψήφιος ο πρόεδρος του Κόμματος Νικόλας Παπαδόπουλος ή αν θα εξευρεθεί σε πρώτη φάση ένας κοινός υποψήφιος με την ΕΔΕΚ (το μήνυμα εστάλη διά της ψηφοφορίας για την προεδρία της Βουλής). Το ενδεχόμενο υποψηφιότητας του γενικού ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη με το ΔΗΚΟ απομακρύνεται, σύμφωνα με πληροφορίες μας.
Στον χώρο του Κέντρου υπάρχει και η πιθανότητα μιας υποψηφιότητας του Μάριου Καρογιάν. Κατάφερε να βάλει το κόμμα του στη Βουλή και για το ΑΚΕΛ είναι ένας προβλεπτός πολιτικός. Την ίδια στιγμή διατηρεί ερείσματα στη Δεξιά λόγω της διπλής στήριξης προς τον Νίκο Αναστασιάδη το 2013 και 2018. Η υποψηφιότητα Καρογιάν, εν ολίγοις, δεν φοβίζει κανέναν.
Αξιόλογες υποψηφιότητες
Πέραν αυτών, στο πολιτικό παζάρι της Κύπρου κυκλοφορούν ακόμα μερικά ονόματα που σκέφτονται, προβληματίζονται και κάνουν διερευνητικές επαφές με κόμματα και άλλες ομάδες, ώστε να πάρουν τις τελικές τους αποφάσεις. Δύο πιθανές υποψηφιότητες ξεχωρίζουν: Πρόκειται για τον τέως επίτροπο της Κύπρου στην Κομισίον Χρίστο Στυλιανίδη και τον Ε/Κ διαπραγματευτή στο Κυπριακό Ανδρέα Μαυρογιάννη. Ούτε ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, ούτε ο Χρίστος Στυλιανίδης έχουν προβεί σε οποιεσδήποτε κινήσεις ενόψει προεδρικών, αν και το όνομά τους συζητείται έντονα σε όλα τα πολιτικά πηγαδάκια της χώρας. Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, σε συνέντευξή του στον «Πολίτη» δεν έκρυψε το ενδιαφέρον του για τις προεδρικές, αλλά, ώς εκεί. Ο Χρίστος Στυλιανίδης κυριολεκτικά δέχεται εκατοντάδες τηλεφωνήματα εβδομαδιαίως για το θέμα αυτό, ενώ πολλές ποιοτικές μετρήσεις (όπως και για τον κ. Μαυρογιάννη) δείχνουν να υπερπληρούν τα προσόντα που ο κόσμος θέλει για τον νέο Πρόεδρο. Να έχει δηλαδή ευρωπαϊκό προφίλ, να είναι αδιάφθορος και ικανός να ηγηθεί μιας χώρας για να την αλλάξει. Μια υποψηφιότητα με τα ίδια χαρακτηριστικά, που επίσης συζητείται, είναι αυτή του πρώην υπουργού Υγείας Γιώργου Παμπορίδη.
Τα προφίλ των δύο σίγουρων υποψηφίων
Παραθέτουμε στη συνέχεια δύο σύντομα βιογραφικά σημειώματα του Μάριου Ηλιάδη και του Αχιλλέα Δημητριάδη, οι οποίοι ανοίγουν τον χορό των προεδρικών εκλογών του 2023.
- Μάριος Ηλιάδης
Δικηγόρος, ο οποίος διετέλεσε υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων της Κυπριακής Δημοκρατίας από τον Μάρτιο του 1978 μέχρι τον Μάρτιο του 1980. Γεννήθηκε στη Λεμεσό στις 15 Αυγούστου1944. Αποφοίτησε από το Λανίτειο Γυμνάσιο Λεμεσού το 1962 και στη συνέχεια πήγε στην Αγγλία όπου σπούδασε νομικά στο Gray's Inn του Λονδίνου. Το 1964 αποφοίτησε με τον τίτλο του Barrister - at - Law. Πήγε ύστερα στην Αθήνα όπου παρακολούθησε επίσης νομικά και αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του εκεί πανεπιστημίου το 1969. Επέστρεψε στην Κύπρο και υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία. Από το 1971 ασκούσε το επάγγελμα του δικηγόρου στη Λεμεσό.
Τον Ιούλιο του 1977 διορίστηκε μέλος του Πειθαρχικού Συμβουλίου που συστάθηκε βάσει του Νόμου Περί Εκδικάσεως Πειθαρχικών Παραπτωμάτων που σχετίζονταν με το πραξικόπημα του Ιούλιο του 1974.
Διορίστηκε υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων στην κυβέρνηση του Προέδρου Σπύρου Κυπριανού στις 9.3.1978. Στο αξίωμα αυτό υπηρέτησε μέχρι τις 20.3.1980.
Μετά την αποχώρησή του από το υπουργικό αξίωμα, ο Μάριος Ηλιάδης διορίστηκε πρόεδρος των Κυπριακών Διυλιστηρίων, που είναι ημικρατικός οργανισμός. Από τη θέση του αυτή παραιτήθηκε τον Φεβρουάριο του 1983 για λόγους ηθικής τάξεως, επειδή στις προεδρικές εκλογές στις 13.2.1983 είχε ενεργό συμμετοχή υπέρ της υποψηφιότητας ανθυποψηφίου του Προέδρου Κυπριανού. Έκτοτε, ασκεί το δικηγορικό επάγγελμα στη Λευκωσία. Ο Μάριος Ηλιάδης διορίστηκε στα τέλη του 1990 ως πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου, θέση την οποία υπηρέτησε μέχρι και το 1994.
- Αχιλλέας Δημητριάδης
Νομικός και πολιτικός. Γεννήθηκε στη Λευκωσία και είναι γιος του επί σειρά ετών δημάρχου Λευκωσίας Λέλλου Δημητριάδη και της 'Ολγας Δημητριάδου.
Αποφοίτησε το 1984 από το Πανεπιστήµιο του Southampton στην Αγγλία µε LL.B, το 1985 ανακηρύχθηκε Barrister at Law και το 1987 έλαβε µεταπτυχιακό στο Διεθνές Δίκαιο LL.M από το Πανεπιστήµιο Georgetown στη Washington των ΗΠΑ. Έκανε πρακτική εξάσκηση το 1985 στη Νοµική Υπηρεσία της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες και το 1988 στο ΕΔΑΔ στο Στρασβούργο. Είναι νυµφευµένος µε την Υβόννη Ασπρίδου και έχουν δύο υιούς, τον Αλέξανδρο και τον Πάρη.
Ο Αχιλλέας Δηµητριάδης εξασκεί το επάγγελµα του δικηγόρου από το 1988, στο Δικηγορικό Γραφείο Λέλλος Π Δηµητριάδης ΔΕΠΕ, όπου είναι συνέταιρος. Ειδικεύεται σε θέµατα ανθρωπίνων δικαιωµάτων και πνευµατικής ιδιοκτησίας. Χειρίζεται υποθέσεις ανθρωπίνων δικαιωµάτων ενώπιον των Κυπριακών Δικαστηρίων, του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωµάτων (ΕΔΑΔ), της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωµάτων των Ηνωµένων Εθνών, καθώς και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενώπιον του ΕΔΑΔ το 1989 διεξήγαγε επιτυχώς την πρώτη ατοµική προσφυγή εναντίον της Κύπρου, Μοδινός ν Κύπρου, και την πρώτη ατοµική προσφυγή εναντίον της Τουρκίας, Τιτίνα Λοϊζίδου ν Τουρκίας.
Χειρίστηκε υποθέσεις αναφορικά µε απάνθρωπη µεταχείριση, θέµατα περιουσιών, συνταξιοδοτικά ωφελήµατα, δίκαιης δίκης και ελευθερίας της έκφρασης εναντίον της Κύπρου, καθώς επίσης και θέµατα περιουσιών, αγνοουµένων και βασανιστήρια εναντίον της Τουρκίας. Συµµετέχει ενεργά στην προώθηση και εφαρµογή της νοµολογίας για διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και έδωσε διαλέξεις και συνέβαλε σε διάφορα συγγράµµατα για τα ανθρώπινα δικαιώµατα. Μεταξύ 2002 - 2006 ήταν µέλος του Ανεξάρτητου Δικτύου Ειδικών για Ανθρώπινα Δικαιώµατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από το 2015 είναι Πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωµάτων του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου. Είναι επίσης ιδρυτικό µέλος του Truth Now NGO και από το 2007 προωθεί την ιδέα µιας Κυπριακής Επιτροπής Αλήθειας.
Ο Αχιλλέας Δημητριάδης ασχολήθηκε ενεργά με τη νομική πτυχή της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου με αντικείμενο τη διασφάλιση της ιδιοκτησίας των Βαρωσιωτών, ιδιαίτερα μετά την απόφαση της Άγκυρας να ανοίξει την πόλη και να την παραδώσει υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση.
Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Καθημερινή» εξέφρασε το ενδιαφέρον του, με σύνθημα τη λειτουργία ενός τίμιου κράτους, να διεκδικήσει ως ανεξάρτητος υποψήφιος την προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας το 2023.
