Σύμφωνα με τη Γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας για το θέμα της «Λειτουργίας ιδιωτικών νοσηλευτηρίων ενταγμένων στο ΓεΣΥ», ημερομηνίας 9 Αυγούστου 2021, φαίνεται να είναι στον αέρα οι συμβάσεις -γίνεται αναφορά σε «ισχυριζόμενες συμβάσεις»- που έχουν συναφθεί μεταξύ Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) και των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων, αφού στη εν λόγω Γνωμάτευση αναφέρεται ότι η Νομική Υπηρεσία δεν έχει λάβει γνώση γι' αυτές. Προβληματικές είναι και οι συμβάσεις γιατρών εκτός Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ) που προσφέρουν υπηρεσίες σε εγκαταστάσεις νοσηλευτηρίων που είναι συμβεβλημένα με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ). Συγκεκριμένα, η Νομική Υπηρεσία επισημαίνει ότι δεν είναι νόμιμη η παροχή υπηρεσιών από γιατρούς εκτός ΓεΣΥ σε νοσηλευτήρια που είναι στο Σύστημα. Διότι «[..] η ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας σε δικαιούχο από συμβεβλημένο νοσηλευτήριο για υπηρεσίες εντός ΓεΣΥ, θα πρέπει να παρέχεται μόνο μέσω του Συστήματος», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στη Γνωμάτευση. Ωστόσο, διευκρινίζεται ότι «μη συμβεβλημένος ιατρός που στεγάζεται απλώς σε συμβεβλημένο νοσηλευτήριο, χωρίς όμως να παρέχει ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας, δεν φαίνεται να ρυθμίζεται ρητά από τον Νόμο και τους Κανονισμούς» και άρα δεν φαίνεται να απαγορεύεται από το υφιστάμενο νομικό καθεστώς. Σημειώνεται ότι τα ζητήματα που προκύπτουν από τη Γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας μπορούν να επιλυθούν με δύο τρόπους: Ή με νομοθετική ρύθμιση ή με αλλαγή των προβληματικών συμβάσεων.
Αυτούσια η Γνωμάτευση
Αναφέρομαι στην επιστολή σας [..] ημερομηνίας 14.9.2020, με την οποία ζητείτε νομική γνωμάτευση στα πιο κάτω ερωτήματα:
Α. 1. Ποια η βαρύτητα του Μνημονίου Συναντίληψης που υπογράφηκε από τον υπουργό Υγείας, τον ΟΑΥ και τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων στις 3 Φεβρουάριου 2020 έναντι του περί Γενικού Συστήματος Υγείας Νόμου του 2001;
- Είναι νόμιμη η δυνατότητα που έχει δοθεί, σε νοσηλευτήρια που έχουν συμβληθεί με τον ΟΑΥ για να προσφέρουν υπηρεσίες εντός ΓεΣΥ, ταυτόχρονα να προσφέρουν υπηρεσίες και δη τις ίδιες υπηρεσίες εκτός ΓεΣΥ και να αμείβονται ιδιωτικά;
- Είναι νόμιμη η δυνατότητα που παρέχεται σε ιατρούς που δεν συμμετέχουν στο ΓεΣΥ να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται εντός συμβεβλημένου με τον ΟΑΥ νοσηλευτηρίου;
- Είναι νόμιμη η μη ύπαρξη σαφών κανονισμών για την εξάσκηση ιδιωτικής ιατρικής και ιατρικής εντός ΓεΣΥ στο ίδιο νοσηλευτήριο και ειδικά η μη σαφής κατανομή αριθμού κλινών των νοσηλευτηρίων μεταξύ ασθενών που εξυπηρετούνται μέσω του ΓεΣΥ και αυτών που εξυπηρετούνται εκτός του συστήματος υγείας;
- Είναι γενικά νόμιμες οι συμβάσεις που έχουν υπογράφει από τα ενταγμένα στο ΓεΣΥ ιδιωτικά νοσηλευτήρια και μάλιστα με διαφορετική μεταχείριση το κάθε νοσηλευτήριο όπως έχει εκφραστεί στα ΜΜΕ και όπως καταμαρτυρήθηκε από τον γενικό ελεγκτή;
Απαντήσεις
Σε απάντηση των ανωτέρω παραθέτω τα ακόλουθα:
Β. 1. Εν πρώτοις σημειώνεται ότι σε σχέση με τα πιο πάνω ερωτήματα δεν έχουμε λάβει γνώση των ισχυριζόμενων συμβάσεων που έχουν συναφθεί μεταξύ του οργανισμού και των νοσηλευτηρίων. Αναφορικά με το Μνημόνιο Συναντίληψης έχουμε λάβει γνώση αυτού από το Υπουργείο Υγείας.
- Ως αρχή του δικαίου των συμβάσεων, μια σύμβαση, είτε ιδιωτικού είτε δημόσιου δίκαιου, ή ένα μνημόνιο συναντίληψης, στην έκταση που αυτό δημιουργεί δεσμευτικές υποχρεώσεις, δεν είναι δυνατόν να περιέχουν πρόνοιες αντίθετες με τον νόμο. Σε μια τέτοια περίπτωση η πρόνοια αυτή θεωρείται παράνομη και οδηγεί σε ακύρωση ολόκληρη τη σύμβαση ή μέρος αυτής. Έχοντας υπόψη και τη νομική αρχή που προβλέπει για ακύρωση μόνο συγκεκριμένης πρόνοιας και όχι ολόκληρης της σύμβασης, δεν θα προχωρήσουμε σε περαιτέρω ανάλυση, τι εφαρμόζεται στην περίπτωση των συγκεκριμένων εγγράφων, αφού δεν είμαστε σε θέση να πράξουμε τούτο από τη στιγμή που δεν έχουμε λάβει γνώση του περιεχομένου των συμβάσεων.
Άρθρο Περί Συβάσεων
Σύμφωνα με το άρθρο 10 του περί Συμβάσεων Νόμου Κεφ. 149-
« 10.-(1) Συμβάσεις είναι όλες οι συμφωνίες οι οποίες- καταρτίζονται με την ελεύθερη συναίνεση μερών ικανών προς το συμβάλλεσθαι, για νόμιμη αντιπαροχή και σκοπό, οι οποίες δεν χαρακτηρίζονται ρητά από τον Νόμο αυτό ως άκυρες - τηρουμένων των διατάξεων του Νόμου αυτού; οι συμβάσεις δύνανται να καταρτίζονται γραπτά, ή προφορικά, ή μερικώς γραπτά και μερικώς προφορικά, ή δύνανται να συνάγονται από τη συμπεριφορά των μερών.
(2) Καμία από τις διατάξεις που περιλαμβάνονται στον Νόμο αυτό δεν επηρεάζει Νόμο που ισχύει στη Δημοκρατία και ο οποίος δεν καταργείται ρητά από τον Νόμο αυτό, με τον οποίο απαιτείται όπως οποιαδήποτε σύμβαση καταρτιστεί γραπτώς ή στην παρουσία μαρτύρων, ή την ισχύ οποιουδήποτε Νόμου που αφορά την καταχώριση εγγράφων.
Ενώ στο άρθρο 23 του ιδίου Νόμου διαλαμβάνεται ότι:-
« 23. Η αντιπαροχή ή ο σκοπός της συμφωνίας είναι νόμιμος εκτός αν-
(α) είναι απαγορευμένος από νόμο— ή
(β)..................»
Σε καθεμιά από τις περιπτώσεις αυτές, η αντιπαροχή ή ο σκοπός της συμφωνίας θεωρείται παράνομος. Κάθε συμφωνία της οποίας ο σκοπός ή αντιπαροχή είναι παράνομος, είναι άκυρη». Συναφώς, και συμφώνως με τις ως άνω νομοθετικές διατάξεις που διέπουν το δίκαιο των συμβάσεων, σε απάντηση του ερωτήματός σας ως προς τη βαρύτητα του Μνημονίου Συναντίληψης ή και των συμβάσεων που έχει συνάψει ο ΟΑΥ με ιδιωτικά νοσηλευτήρια, έναντι του περί Γενικού Συστήματος Υγείας Νόμου του 2001 (στο εξής ο 'Νόμος') είναι πρόδηλο ότι υπερέχει ο Νόμος.
- Σε απάντηση του ερωτήματός σας ως προς τη νομιμότητα της δυνατότητας που έχει δοθεί σε νοσηλευτήρια που έχουν συμβληθεί με τον ΟΑΥ για να προσφέρουν υπηρεσίες εντός ΓεΣΥ, ταυτόχρονα να προσφέρουν υπηρεσίες και δη ίδιες υπηρεσίες εκτός ΓεΣΥ και να αμείβονται ιδιωτικά, παραπέμπεστε στις διατάξεις του εδάφιου (6) του άρθρου 31 του Νόμου το οποίο προβλέπει ότι νοσηλευτήρια δεν επιτρέπεται να αμείβονται από δικαιούχους για υπηρεσίες φροντίδας υγείας που καλυπτονται από τον Οργανισμό στο πλαίσιο του Συστήματος, εκτός από τις περιπτώσεις που καθορίζονται στο άρθρο 2()Α.». Ως εκ τούτου, η ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας σε δικαιούχο (βλ άρθρο 22 του Νόμου) από συμβεβλημένο νοσηλευτήριο για υπηρεσίες εντός ΓεΣΥ, θα πρέπει να παρέχεται μόνο μέσω του Συστήματος.
- Σε απάντηση του ερωτήματός σας ως προς την νομιμότητα της δυνατότητας που παρέχεται σε ιατρούς που δεν συμμετέχουν στο ΓεΣΥ να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται εντός συμβεβλημένου με τον ΟΑΥ νοσηλευτηρίου, αναφέρονται τα ακόλουθα:
i. Ως αναφέρεται ανωτέρω, μέσω του άρθρου 31(5) του Νόμου εισάγεται περιορισμός ο οποίος απαγορεύει πληρωμή του συμβεβλημένου νοσηλευτηρίου από τον δικαιούχο, εξαιρουμένων των περιπτώσεων της συμπληρωμής και της συνεισφοράς, οι οποίες όμως δεν καταβάλλονται στην περίπτωση της ενδονοσοκομειακής φροντίδας υγείας.
ii. Όταν ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας σε δικαιούχο καλύπτεται από τον Οργανισμό στο πλαίσιο του Συστήματος, το συμβεβλημένο νοσηλευτήριο δεν επιτρέπεται να αμείβεται για την παροχή της φροντίδας αυτής από τον δικαιούχο καθ' οιονδήποτε τρόπο. Ως εκ τούτου, η ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας από συμβεβλημένο νοσηλευτήριο θα πρέπει να παρέχεται μέσω του Συστήματος διά συμβεβλημένου με το Σύστημα ιατρού μόνον.
iii. Σε περίπτωση που η ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας παρέχεται σε δικαιούχο από συμβεβλημένο νοσηλευτήριο διά μη συμβεβλημένου ιατρού, εξυπακούεται ότι το συμβεβλημένο νοσηλευτήριο θα αμείβεται από τον δικαιούχο, ενέργεια που παραβιάζει τις διατάξεις του άρθρου 31 (5) του Νόμου, και συνεπώς μη επιτρεπτή.
iv.Η περίπτωση όμως που μη συμβεβλημένος ιατρός στεγάζεται απλώς σε συμβεβλημένο νοσηλευτήριο, χωρίς όμως να παρέχει ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας, δεν φαίνεται να ρυθμίζεται ρητά από τον Νόμο και τους Κανονισμούς και συναφώς να μην απαγορεύεται από το υφιστάμενο νομικό καθεστώς.
- Όσον αφορά το ερώτημά σας που σχετίζεται με την έκδοση κανονισμών για τη ρύθμιση της άσκησης ιατρικής σε συμβεβλημένο νοσηλευτήριο, επισημαίνεται ότι η θεσμοθέτηση κανονισμών για ζητήματα για τα οποία υπάρχει σαφής εξουσιοδοτική διάταξη στον Νόμο για την καλύτερη και εύρυθμη λειτουργία του Συστήματος επαφίεται στη διοίκηση. Εν προκειμένω όμως, όπως έχει ήδη αναφερθεί ανωτέρω, η εξάσκηση ιδιωτικής ιατρικής και ιατρικής εντός ΓεΣΥ στο ίδιο νοσηλευτήριο για παροχή ιατρικής φροντίδας εντός του Συστήματος και η συνεπακόλουθη κατανομή αριθμού κλινών των νοσηλευτηρίων μεταξύ ασθενών που εξυπηρετούνται μέσω του ΓεΣΥ και αυτών που εξυπηρετούνται εκτός του Συστήματος, δεν είναι επιτρεπτή από τον Νόμο. Ενόψει τούτου, εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι η έκδοση Κανονισμών με τέτοιες ρυθμίσεις θα προσέκρουε στις διατάξεις του Νόμου και συγκεκριμένα του άρθρου 31 (5).
- Αναφορικά με τη νομιμότητα των συμβάσεων που έχουν υπογραφεί μεταξύ του Οργανισμού και ενταγμένων στο ΓεΣΥ ιδιωτικών νοσηλευτηρίων, με διαφορετική, ως αναφέρετε στην επιστολή σας, μεταχείριση για το κάθε νοσηλευτήριο, όπως έχει εκφραστεί στα ΜΜΕ και όπως σημειώθηκε από τον γενικό ελεγκτή, παραπέμπεστε στην παρ. 2, ανωτέρω.
- Τέλος, σημειώνουμε ότι, στο Προοίμιο του Νόμου, ως ένας εκ των σκοπών του ΓΕΣΥ ρητά διαλαμβάνεται η ισότιμη μεταχείριση των νοσηλευτηρίων ως παροχέων υπηρεσιών φροντίδας υγείας. Συνεπώς, η ισότιμη μεταχείριση των νοσηλευτηρίων ως παροχέων υπηρεσιών φροντίδας υγείας σαφώς αποτελεί νομική υποχρέωση του ΟΑΥ.
