Οι παραβάσεις που φέρεται να διέπραξε 16χρονος το βράδυ του Σαββάτου (28/08) στο Κίτι της επαρχίας Λάρνακας, θα τύχουν χειρισμού με βάση τον νέο νόμο που προβλέπει εγκαθίδρυση ποινικής δικαιοσύνης φιλικής προς τα παιδιά.
Ο έφηβος, σύμφωνα με δελτίο Τύπου της Αστυνομίας, οδηγούσε παράνομα διπλοκάμπινο όχημα, που έφερε πινακίδες εγγραφής με την ένδειξη «Δοκιμή - Test».
Όταν μέλη του Αστυνομικού Σταθμού Κιτίου τον ανέκοψαν για έλεγχο στη λεωφόρο Μακαρίου της εν λόγω κοινότητας, σύμφωνα πάντα με την επίσημη ενημέρωση, διαπιστώθηκε πως δεν είχε οποιαδήποτε έγγραφα που να πιστοποιούν την ταυτότητά του. Πέραν τούτου, έδωσε ψευδή στοιχεία στα μέλη του σώματος.
Ο νεαρός μεταφέρθηκε στον Αστυνομικό Σταθμό Κιτίου για συνέχιση των εξετάσεων. Όπως γίνεται αντιληπτό, είναι ύποπτος για τις προαναφερθείσες τροχαίες παραβάσεις αλλά και για το αδίκημα της πλαστοπροσωπίας.
Ερωτήματα…
Βάσει των υφιστάμενων δεδομένων, η περίπτωση του 16χρονου εμπίπτει στο πλαίσιο του νόμου που ψηφίστηκε από τη Βουλή -55(Ι)/2021- τον περασμένο Απρίλιο και προβλέπει την εγκαθίδρυση συστήματος ποινικής δικαιοσύνης φιλικής προς τα παιδιά («Ο περί Παιδιών σε Σύγκρουση με τον Νόμο Νόμος του 2021 {Ν. 55(I)/2021}»).
Ωστόσο, υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα για την πρακτική εφαρμογή του. Όπως πληροφορούμαστε, από άτομα τα οποία είναι σχετικά με τον αστυνομικό κλάδο εκφράζονται σοβαρές αμφιβολίες κατά πόσον θα τεθεί σε απόλυτη ισχύ. Μάλιστα, μέχρι στιγμής έχει σταλθεί αριθμός επιστολών από αρμόδιο τμήμα της Αστυνομίας προς τη Νομική Υπηρεσία, μέσω των οποίων ζητούνται διασαφηνίσεις σε σχέση με τη νομοθεσία.
Βεβιασμένα…
Ο σκεπτικισμός με τον νόμο του 2021 που ήδη είναι σε ισχύ προκύπτει και από το γεγονός ότι προωθήθηκε βεβιασμένα στη Βουλή, χωρίς να προσαρμοστεί στα δεδομένα της Κύπρου και να λαμβάνονται οι υποδομές της Αστυνομίας Κύπρου.
Ο εναρμονισμός με τη σχετική νομοθεσία που ισχύει για τις χώρες μέλη της ΕΕ έπρεπε να αρχίσει από το 2016. Κατά το συγκεκριμένο έτος, στάλθηκε σχετική ευρωπαϊκή οδηγία.
Όμως, δεν έγινε καμία ενέργεια την επόμενη τριετία, με αποτέλεσμα το 2019 να σταλθεί προειδοποίηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση για κυρώσεις, λόγω μη συμμόρφωσης στην οδηγία.
Από εκείνη τη στιγμή άρχισαν κινήσεις από την κυπριακή Πολιτεία με στόχο την όσο το δυνατόν συντομότερη προώθησή του στη Βουλή για ψήφιση και εφαρμογή.
Ασάφεια με επιμελητές
Σύμφωνα με τα όσα ψήφισε η απελθούσα Βουλή τον περασμένο Απρίλιο, σοβαρό ρόλο στον χειρισμό ανήλικων παραβατών θα διαδραματίζουν οι επιμελητές. Ποιοι είναι αυτοί; Αν και στη νομοθεσία δεν ξεκαθαριζόταν ποια πρόσωπα θα ασκούν αυτά τα καθήκοντα, μετά από ενέργειες της τέως υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξης, Έμιλυς Γιολίτη, ο ρόλος ανατέθηκε σε μέλη της Αστυνομίας.
Μέχρι και σήμερα, ωστόσο, εκφράζονται αμφιβολίες από αστυνομικούς κύκλους και όχι μόνο, κατά πόσον ο ρόλος των επιμελητών έπρεπε να αναληφθεί από μέλη της Δύναμης. Αρκεί και μόνο να δούμε τον ορισμό που δίδεται στον νόμο: «{…} 'επιμελητής' σημαίνει πρόσωπο που υπάγεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, εκπαιδευμένο σε θέματα δικαιωμάτων του παιδιού, το οποίο ενεργεί ως σύνδεσμος της Αστυνομίας με δημόσιες αρχές που είναι επιφορτισμένες με αρμοδιότητες ή υποχρεώσεις δυνάμει των διατάξεων του παρόντος νόμου ή/και με τους ασκούντες τη γονική μέριμνα του παιδιού».
Παρ' όλα αυτά ήδη μέλη της Αστυνομίας Κύπρου έχουν τύχει ταχύρρυθμης εκπαίδευσης, παρακολουθώντας σειρά μαθημάτων πέντε και τριών ημερών, αντίστοιχα, προκειμένου να αποκτήσουν κατάρτιση σε κάποιο βαθμό και να αναλάβουν αυτό τον ρόλο.
Περί υποδομών
Πηγές με τις οποίες επικοινώνησε ο «Π» κι έχουν καλή γνώση του ζητήματος, έκαναν λόγο για απουσία υποδομών.
Μας αναφέρθηκε χαρακτηριστικά: «Στον νόμο προβλέπεται να υπάρχουν ειδικοί χώροι που θα κρατούνται οι ανήλικοι, μεταξύ 14 και 18 ετών. Ακόμη πρέπει να γίνεται οπτικογραφημένη κατάθεση από ανήλικο, στην παρουσία κηδεμόνων και δικηγόρου. Με βάση τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις σε αστυνομικούς σταθμούς, δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές. Ένας δικηγόρος νεαρού παραβάτη, θα εντοπίσει πολλές ενδεχόμενες ελλείψεις στις διαδικασίες που προνοούνται από τον νόμο και θα μπορεί εύκολα να 'ρίξει' μια υπόθεση».
Εδώ να σημειώσουμε ότι ο «χώρος κράτησης παιδιών», σύμφωνα με την ερμηνεία που δίδεται στη νομοθεσία, «σημαίνει ειδικό χώρο κράτησης εκτός φυλακών, ο οποίος ορίζεται από τον υπουργό, είναι ειδικά προσαρμοσμένος για την κράτηση παιδιών και διασφαλίζει την άσκηση των δικαιωμάτων των παιδιών». Το ερώτημα προκύπτει αβίαστα: Υπάρχει τέτοιος χώρος;
Αποδικαστικοποίηση
Για την υπόθεση του 16χρονου, που προέκυψε το περασμένο Σάββατο (28/08), θα σχηματιστεί φάκελος από τον αστυνομικό σταθμό και θα προωθηθεί στην οικεία αστυνομική διεύθυνση.
Σύμφωνα με τον νόμο, ο εκάστοτε αστυνομικός διευθυντής έχει την εξουσία να αποφασίσει πώς θα τύχει χειρισμού η υπόθεση. Μπορεί να κάνει «επίσημη προειδοποίηση» ή «ανεπίσημη προειδοποίηση» στον έφηβο παραβάτη, αν και εφόσον κριθεί πως τα αδικήματα δεν είναι σοβαρά.
Σε περίπτωση προώθησης του φακέλου στη Νομική Υπηρεσία κι απόφαση της τελευταίας να αποδικαστικοποιηθεί η υπόθεση, τότε ο χειρισμός της θα επανέλθει στην αστυνομική διεύθυνση, η οποία θα ορίσει επιμελητή προκειμένου να κάνει έκθεση για τον έφηβο και να αποφασιστεί πώς θα τύχει περαιτέρω χειρισμού η περίπτωσή του.
Αν ο γενικός εισαγγελέας κρίνει ότι πρέπει να διωχθεί το νεαρό πρόσωπο («παιδί που βρίσκεται σε σύγκρουση με το νόμο», σύμφωνα με τη νέα ορολογία που υιοθετείται), τότε η εκδίκαση της υπόθεσης θα γίνει από Δικαστήριο Ανηλίκων που θα συγκροτηθεί γι' αυτό τον σκοπό. Αν για το αδίκημα προβλέπεται μέγιστη ποινή φυλάκισης που υπερβαίνει τα πέντε έτη, τότε το Δικαστήριο Παιδιών θα συγκροτείται από τρεις δικαστές, που θα ορίζονται από το Ανώτατο.
Προνοούνται διάφορες ποινές για τους ανήλικους:
- απαλλαγή ή απαλλαγή υπό όρους,
- επιβολή προστίμου ή/και καταβολή αποζημίωσης στο θύμα,
- διάταγμα με το οποίο να υποχρεώνει τον γονέα ή κηδεμόνα να καταβάλει αποζημίωση,
- διάταγμα γονικής επιτήρησης,
- διάταγμα επιβολής κοινοτικής επιτήρησης,
- διάταγμα κράτησης σε χώρο κράτησης παιδιών, αν έχουν συμπληρώσει το 16ο έτος και αυτή αποτελεί την έσχατη ποινή.
