Η Στέφη Δράκου (υπ. Δικαιοσύνης) στον «Π» για τις βάρκες της ντροπής: Παραμένουν στη θάλασσα όσο χρειάζεται

 

Η υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Στέφη Δράκου, απάντησε το ερωτηματολόγιο του «Π» αναφορικά με τις βάρκες της ντροπής, όπως είχε δεσμευθεί την Παρασκευή 29/10/2021. Υπενθυμίζεται ότι το ρεπορτάζ -που δημοσιεύθηκε σε τέσσερα μέρη, Κυριακή (31/10/21) με Τετάρτη (3/11/21)- αφορούσε τη μεταχείριση των σαπιοκάικων με πρόσφυγες και άτυπους μετανάστες που φθάνουν στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Αναμφισβήτητα, το Μεταναστευτικό/Προσφυγικό είναι ένα πολύ σοβαρό και δυσεπίλυτο ζήτημα, το οποίο εξελίχθηκε/εξελίσσεται σε μεγάλο πρόβλημα (και) για τον τόπο μας, ωστόσο, άλλο είναι αυτό και άλλο οι τακτικές που εφαρμόζουμε σε βάρος εξαθλιωμένων ανθρώπων. «Το φαινόμενο της παράτυπης μετανάστευσης είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στη γεωγραφική θέση της Κύπρου, ένεκα της εγγύτητάς της με χώρες της Μέσης Ανατολής στις οποίες επικρατεί πολιτική αστάθεια και εμπόλεμες διαμάχες», σημειώνει η υπουργός Δικαιοσύνης, προσθέτοντας ότι «οι θαλάσσιες μεταναστευτικές ροές τους τελευταίους μήνες έχουν αυξηθεί ανησυχητικά, και μεγάλος αριθμός παράτυπων μεταναστών και προσφύγων εισρέει σχεδόν καθημερινά στο νησί μας, διά θαλάσσης ή και διά της ξηράς μέσω των κατεχομένων». Οι διελεύσεις παράτυπων μεταναστών και προσφύγων μέσω της Πράσινης Γραμμής αυξήθηκαν σε πολύ ανησυχητικό βαθμό, αφού μόνο για τον μήνα Οκτώβριο, πέραν των 1.900 προσώπων εισήλθαν στις ελεύθερες περιοχές διαμέσου της Πράσινης Γραμμής, συμπληρώνει η κ. Δράκου.

Πολυδιάστατο πρόβλημα

Ερμηνεύοντας τα πιο πάνω δεδομένα και τα γεγονότα που έχουμε ενώπιόν μας, συνεχίζει η υπουργος, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το μεταναστευτικό έχει εργαλειοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό από την Τουρκία, με μόνο σκοπό να καταστούν οι μετανάστες μοχλός πίεσης προς την Ευρώπη για επίτευξη των πολιτικών της συμφερόντων και εξυπηρέτηση των σκοπιμοτήτων της, τόσο σε σχέση με την Κύπρο, αλλά και με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Ας μην ξεχνάμε τους παρόμοιους χειρισμούς της Τουρκίας στα γεγονότα του Έβρου το 2020. Το πρόβλημα είναι πολυδιάστατο και σοβαρό, και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί προκειμένου να τύχει κατάλληλου χειρισμού. Διαλαμβάνει το ανθρώπινο στοιχείο που εύλογα προβάλλεται από τα ΜΜΕ, αλλά έχει και πολλές άλλες διαστάσεις, πολύ σημαντικές, που δεν πρέπει να παραγνωρίζονται», σημειώνει η κ. Δράκου, επισημαίνοντας ταυτόχρονα και τα εξής: «Θα πρέπει δε να προσεγγίζεται και να τυγχάνει χειρισμού ανάλογα με το αν πρόκειται για περίπτωση πρόσφυγα, άτομο δηλαδή που διαφεύγει ένοπλες συρράξεις, διώξεις και επικίνδυνες καταστάσεις που τον αναγκάζουν να φύγει από τη χώρα του αναζητώντας ασφάλεια σε γειτονικές χώρες, ή περίπτωση οικονομικού μετανάστη που επιλέγει άλλη χώρα, όχι γιατί κινδυνεύει η ζωή του, αλλά για οικονομικούς λόγους».

Αρμοδιότητα ΥΠΕΣ

Ποια εμπλοκή έχει το Υπουργείο Δικαιοσύνης με αυτό το θέμα;

Αρχικά να σημειώσω ότι η μετανάστευση εμπίπτει στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Εσωτερικών και πως, σύμφωνα με τη νομοθεσία, Ανώτερος Λειτουργός Μετανάστευσης είναι ο υπουργός Εσωτερικών. Επιπρόσθετα, ο διοικητής της κάθε επαρχίας (έπαρχος), είναι o διευθυντής του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης για την επαρχία του και μπορεί να εκχωρεί τις εξουσίες /καθήκοντα που του παρέχει ο Νόμoς σε oπoιoδήπoτε άλλo πρόσωπo ή πρόσωπα, είτε ovoμαστικά είτε με τo όvoμα τoυ αξιώματός τoυς. Συνεπώς, τα εν λόγω εξουσιοδοτημένα μέλη της Αστυνομίας, όταν ασκούν τις εξουσίες που τους έχουν εκχωρηθεί από τον έπαρχο της κάθε επαρχίας, ενεργούν κατ’ ουσίαν ως λειτουργοί μετανάστευσης. Τα θέματα ασύλου αποτελούν επίσης αρμοδιότητα του Υπουργείου Εσωτερικών, όπως και η Υπηρεσία Ασύλου. Παράλληλα, ανάλογα με την περίπτωση εμπλέκονται πολλές άλλες κρατικές υπηρεσίες και ο χειρισμός που ακολουθείται κάθε άλλο παρά τυχαίος είναι. Σημειώνεται ότι για την αντιμετώπιση της μαζικής εισροής ατόμων που χρήζουν προστασίας στη Δημοκρατία, το Υπουργείο Εσωτερικών έχει εκδώσει, με βάση τον περί Προσφύγων Νόμο και Κανονισμών, και τις διεθνείς συμβάσεις και πρωτόκολλα που υπέγραψε η Δημοκρατία, το σχετικό Ειδικό Εθνικό Σχέδιο «Ναυκράτης», στο οποίο συμμετέχουν όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Εσωτερικών, του Υπουργείου Υγείας, η Αστυνομία και η Πυροσβεστική, η Εθνική Φρουρά, οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας κ.ά. Επιπρόσθετα με τα πιο πάνω, η Λιμενική και Ναυτική Αστυνομία στα πλαίσια της αποστολής της:

(α) Επιτηρεί τις ακτές και τα χωρικά ύδατα της Δημοκρατίας

(β) Ενεργεί για την πρόληψη, καταστολή και εξιχνίαση του εγκλήματος, ιδιαίτερα της διακίνησης ναρκωτικών, παράτυπης μετανάστευσης, λαθρεμπορίου, τρομοκρατίας και οποιασδήποτε άλλης παράνομης ενέργειας

(γ) Παρέχει βοήθεια προς το κοινό, και

(δ) Συμμετέχει σε επιχειρήσεις Έρευνας και Διάσωσης.

Η Αστυνομία, ως το κατ’ εξοχήν όργανο επιβολής του νόμου στην Δημοκρατία, διερευνά κάθε ποινικό αδίκημα. Σε αυτό το πλαίσιο εφαρμόζει το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αφορά την εξάρθρωση των παράνομων δικτύων διακινητών, τη διάσωση προσώπων που πιθανόν να κινδυνεύουν στη θάλασσα, και την υποδοχή των προσφύγων. Ειδικότερα, όταν άγνωστης ταυτότητας πλοιάριο εντοπιστεί να προσεγγίζει τις ακτές της Δημοκρατίας, διενεργεί εξετάσεις και ανακρίσεις ώστε να διαπιστωθεί η ταυτότητα και η εθνικότητα των επιβαινόντων, ο σκοπός άφιξής τους στη Δημοκρατία και σε περίπτωση παράτυπων μεταναστών/αιτητών ασύλου, για τον εντοπισμό και προσαγωγή ενώπιον της δικαιοσύνης υπόπτων που εμπλέκονται σε κυκλώματα διακίνησης παράτυπων μεταναστών/εμπορίας προσώπων, που συνήθως είναι το πλήρωμα των πλοιαρίων και ο καπετάνιος.

Το ΚΣΕΔ του ΥΠΑΜ

Πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις για το ποιας διαχείρισης θα τύχει μια βάρκα γεμάτη πρόσφυγες/παράτυπους μετανάστες που κατευθύνεται στην Κύπρο; Ποιος δίνει τις σχετικές οδηγίες; Ποιος αποφασίζει πότε μια βάρκα είναι σε φάση Έρευνας και Διάσωσης και πρέπει να επέμβει το ΚΣΕΔ;

Πρωταρχικό μέλημα της πολιτείας είναι η ασφάλεια και η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Συνεπώς, όταν εντοπιστεί ένα πλοιάριο να προσεγγίζει τις ακτές της Δημοκρατίας, ενημερώνεται άμεσα το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης της Δημοκρατίας (ΚΣΕΔ) του Υπουργείου Άμυνας (ΥΠΑΜ) το οποίο, αφού αξιολογήσει τα δεδομένα κάθε περίπτωσης, εάν διαπιστώσει ότι πρόκειται για περιστατικό έρευνας και διάσωσης, ενεργοποιούνται τα Ειδικά Εθνικά Σχέδια Έρευνας και Διάσωσης «Νέαρχος» ή «Τεύκρος». Σε μια τέτοια περίπτωση, όλες οι εμπλεκόμενες Υπηρεσίες του κράτους τίθενται υπό τις οδηγίες του ΚΣΕΔ. Τα Σχέδια αυτά ευρίσκονται αναρτημένα στην ιστοσελίδα του ΚΣΕΔ στο διαδίκτυο. Η αποστολή του ΚΣΕΔ είναι να συντονίζει, ελέγχει και κατευθύνει τις επιχειρήσεις Έρευνας – Διάσωσης με σκοπό τον εντοπισμό και τη διάσωση, στον ελάχιστο δυνατό χρόνο, ατόμων των οποίων η ζωή βρίσκεται σε κίνδυνο συνεπεία αεροπορικών η ναυτικών ατυχημάτων μέσα στην περιοχή ευθύνης του, που ταυτίζεται με το FIR Λευκωσίας. Σε αντίθετη περίπτωση, εκεί που δεν εγείρεται ζήτημα Έρευνας – Διάσωσης, οι οδηγίες δίνονται από τον υπουργό Εσωτερικών ως τον ανώτερο λειτουργό Μετανάστευσης της Δημοκρατίας όπως ορίζει η νομοθεσία. Όταν τελικά αφιχθεί η βάρκα σε περιοχές που ελέγχονται από τη Δημοκρατία, γίνονται όλες οι δέουσες ενέργειες για έλεγχο και ταυτοποίηση των επιβαινόντων, και ταυτόχρονα διεξάγονται εξετάσεις για τον εντοπισμό και προσαγωγή των διακινητών ενώπιον της δικαιοσύνης.

Ποιος έχει τον τελευταίο λόγο σε σχέση με τη διαχείριση μιας βάρκας με πρόσφυγες/παράτυπους μετανάστες; To Υπουργείο Δικαιοσύνης ή το Υπουργείο Εσωτερικών; Από το ρεπορτάζ βγαίνει ότι παρεμβαίνει/επεμβαίνει ο υπουργός Εσωτερικών στα ταράφια του υπουργείου σας. Ισχύει;

Το μεταναστευτικό πρόβλημα έχει πολλαπλές διαστάσεις και γι' αυτό, για την αντιμετώπισή του, χρειάζεται η συμβολή διάφορων κρατικών υπηρεσιών. Η προσπάθεια που καταβάλλεται είναι να αξιοποιούνται πλήρως οι δυνατότητες τών εν λόγω υπηρεσιών μέσα στα πλαίσια μιας απαραίτητης συνεργασίας, ώστε να τύχει ορθού χειρισμού υπό τον συντονισμό του Υπουργείου Εσωτερικών.

Διαβεβαιώσεις Αρχηγού

Ποιος αποφασίζει και με ποια κριτήρια ότι πρέπει να μένουν οι πρόσφυγες/παράτυποι μετανάστες μέσα στα ακυβέρνητα σαπιοκάραβά τους (δεν έχουν μηχανές, τις πετάνε στη θάλασσα ή δεν έχουν καύσιμα) για 2, 3, 4, 5 μέρες, μέσα στο κρύο τον χειμώνα και την αφόρητη ζέστη το καλοκαίρι; Χωρίς σκέπαστρα και κάποτε χωρίς τουαλέτα, 40 και 50 και περισσότερα άτομα σε 8 – 10 μέτρα βάρκες, με βρέφη και μωρά μέσα;

Δυστυχώς, παρατηρούμε σε πολλές των περιπτώσεων τους διακινητές να μεταφέρουν τους μετανάστες μέσα σε απάνθρωπες συνθήκες. Με τον εντοπισμό όμως των βαρκών, όπως με διαβεβαιώνει ο Αρχηγός Αστυνομίας, οι επιβαίνοντες στις βάρκες δεν παραμένουν σε αυτές για περισσότερο χρόνο απ’ ό,τι χρειάζεται. Σε κάθε περίπτωση παρέχεται κάθε ανθρωπιστική βοήθεια και όλα τα χρειώδη, και ιατρική περίθαλψη στο νοσοκομείο, εκεί και όπου χρειαστεί και άμεσα, με πτητικό μέσο ή με σκάφος της Λιμενικής και Ναυτικής Αστυνομίας. Αντιλαμβανόμαστε πλήρως την ανθρωπιστική διάσταση του μεταναστευτικού προβλήματος και καταβάλλονται προσπάθειες για να διασφαλιστεί η υγεία και η ασφάλεια των μεταναστών. Ωστόσο, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλες οι διαστάσεις του προβλήματος και ο χειρισμός των περιστατικών να γίνεται πάντοτε σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και με πλήρη σεβασμό στις Ευρωπαϊκές Οδηγίες, βάσει των οποίων γίνεται και ο ειδικός χειρισμός που απαιτείται για κάθε περίπτωση. Κλείνοντας, θα ήθελα να επαναλάβω πως το Μεταναστευτικό είναι ένα πολύπλευρο σημαντικό πρόβλημα που απασχολεί έντονα, όχι μόνο τη χώρα μας, αλλά και όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Συνεπώς, θα πρέπει ο καθένας μας από τη δική του πλευρά να αντιμετωπίζει εποικοδομητικά όλες τις διαστάσεις του προβλήματος.

kateliadi@politis-news.com