Με την κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος τον περασμένο Νοέμβριο σταμάτησαν και οι κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις σε αλλοδαπούς που παραχωρούνταν με συνοπτικές διαδικασίες αρκεί να είχαν μεγάλο… πορτοφόλι. Με εξαίρεση τη νομοθεσία που βρίσκεται σε ισχύ και προβλέπει την παραχώρηση κυπριακής υπηκοότητας μόνο σε πολύ εξαιρετικές περιπτώσεις σε πρόσωπα που παρέχουν υψίστου επιπέδου υπηρεσίες προς τη Δημοκρατία, όπως είναι για παράδειγμα η παραχώρηση υπηκοότητας σε αθλητές για να μπορούν να αγωνίζονται με τις Εθνικές ομάδες της Κύπρου, πλέον για να εξασφαλίσει κάποιος αλλοδαπός την κυπριακή υπηκοότητα όσο πλούσιος και αν είναι θα πρέπει να ακολουθήσει την... κανονική οδό, όπου μεταξύ άλλων προβλέπεται νόμιμη διαμονή στην Κύπρο για τουλάχιστον επτά συναπτά έτη. Παράλληλα, θα πρέπει να πληροί μια σειρά από κριτήρια τα οποία το Υπουργικό Συμβούλιο αναθεώρησε σε συνεδρία του στις 21/1/2021 καθιστώντας ακόμη πιο αυστηρά τα προσόντα που θα πρέπει να διαθέτει ένας ξένος υπήκοος προκειμένου να πολιτογραφηθεί Κύπριος πολίτης. Πρόσθετα, τα κριτήρια έγιναν πιο σαφή ενισχύοντας έτσι τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες που προβαίνουν σε δέουσα έρευνα ώστε να αιτιολογούν επαρκώς τις αποφάσεις τους.
Οι αλλαγές κρίθηκαν επιβεβλημένες καθώς οι προϋποθέσεις που ισχύουν σήμερα εκτός από τα χρόνια παραμονής στη Δημοκρατία είναι αρκετά αόριστες ή δεν υπάρχει ασφαλής τρόπος να ελεγχθούν, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κάποιος συστηματικός τρόπος με τον οποίο να εξετάζονται οι αιτήσεις για πολιτογράφηση. Επιπλέον, παρόλο που ο Νόμος παρέχει στον εκάστοτε υπουργό Εσωτερικών ευρεία διακριτική εξουσία να αποφασίζει επί των πολιτογραφήσεων, παρατηρήθηκε ότι το Διοικητικό Δικαστήριο έχει ακυρώσει αποφάσεις του υπουργού Εσωτερικών ακόμα και σε περιπτώσεις που η αίτηση για πολιτογράφηση δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις της νομοθεσίας καθώς ο μεγάλος βαθμός υποκειμενικότητας και πολλαπλών ερμηνειών που αφήνει να υπεισέλθει ο αόριστος τρόπος με τον οποίο είναι διατυπωμένες οι προϋποθέσεις σήμερα δυνατόν να οδηγήσει σε καταχώριση προσφυγών και σε ακύρωση των απορριπτικών αποφάσεων του Υπουργείου Εσωτερικών.
Χθες κατατέθηκε στη Βουλή από το Υπουργείο Εσωτερικών για ψήφιση το νομοσχέδιο που αναθεωρεί τα προσόντα που θα πρέπει να διαθέτει ένας ξένος υπήκοος προκειμένου να πολιτογραφηθεί Κύπριος πολίτης. Το Υπουργικό Συμβούλιο εξουσιοδότησε τον κ. Νουρή να κάνει στο εν λόγω νομοσχέδιο οποιεσδήποτε τροποποιήσεις κρίνει σκόπιμες κατά το στάδιο της επεξεργασίας και συζήτησής του στη Βουλή, προ της ψήφισής του, άνευ επαναφοράς του στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση.
Όπως επισημαίνει το Υπουργείο Εσωτερικών στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, η προτεινόμενη νομοθεσία επιχειρεί να αποφέρει ένα συστηματικό τρόπο με τον οποίο θα εξετάζονται οι αιτήσεις για πολιτογράφηση, συγκεκριμενοποιώντας τα προσόντα και καθιστώντας τα σαφή, θέτοντας παράλληλα και αντικειμενικά κριτήρια προς αξιολόγηση αυτών. Τα προσόντα στην υφιστάμενη νομοθεσία είναι γενικά και λιγότερο αυστηρά από αυτά που απαιτούνται για την απόκτηση άλλων καθεστώτων μόνιμης παραμονής που προνοούνται στον περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμο, οπότε παρατηρείται το οξύμωρο φαινόμενο να πληρούν τα κριτήρια για πολιτογράφηση άτομα που δεν πληρούν τα κριτήρια για απόκτηση άδειας μόνιμης παραμονής. Περαιτέρω, τα προσόντα στην υφιστάμενη νομοθεσία δεν βοηθούν στην επαρκή αιτιολόγηση και στην ομοιόμορφη λήψη αποφάσεων, εκτιμά το υπουργείο.
Επιπλέον, τροποποιείται ο βασικός νόμος με στόχο την εισαγωγή πρόνοιας ώστε ο υπουργός να μπορεί να εξουσιοδοτεί οποιονδήποτε λειτουργό για να υπογράφει το πιστοποιητικό πολιτογράφησης. Το αλλοδαπό πρόσωπο που εξασφαλίζει το εν λόγω πιστοποιητικό μπορεί να δώσει την επίσημη διαβεβαίωση πίστης στη Δημοκρατία εντός της προθεσμίας και με τον τρόπο που προβλέπεται από τον Νόμο και να καταστεί αυτόματα πολίτης/πολίτισσα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Τι θα ισχύει
Το νομοσχέδιο αντικαθιστά τον πίνακα του νόμου στον οποίο καταγράφονται τα προσόντα για πολιτογράφηση με νέο πίνακα σύμφωνα με τον οποίο τα προσόντα για πολιτογράφηση αλλοδαπού προσώπου που αιτείται την κυπριακή υπηκοότητα θα είναι σωρευτικά τα ακόλουθα:
- Νόμιμη διαμονή στη Δημοκρατία για όλο το χρονικό διάστημα των αμέσως προηγούμενων 12 μηνών από την ημερομηνία της αίτησης.
- Κατά τη διάρκεια των αμέσως προηγούμενων 10 ετών από το πιο πάνω αναφερόμενο δωδεκάμηνο χρονικό διάστημα διέμενε νόμιμα στη Δημοκρατία για χρονικά διαστήματα που αθροισμένα να μην είναι λιγότερα των επτά ετών. Στον υπολογισμό της περιόδου διαμονής δεν θα λαμβάνεται υπόψη η περίοδος κατά την οποία το αλλοδαπό πρόσωπο διέμενε στην Κύπρο με το καθεστώς διεθνούς προστασίας ή ως κάτοχος συμπληρωματικής προστασίας ή ως κάτοχος προσωρινής προστασίας ή ως κάτοχος άδειας φοιτητή.
- Να είναι καλού χαρακτήρα. Στοιχεία που τείνουν να καταδείξουν τον καλό χαρακτήρα θα είναι, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: δεν έχει επιδείξει με έργα ή με λόγια έλλειψη νομιμοφροσύνης ή δυσμένεια προς τη Δημοκρατία, δεν καταζητείται διεθνώς, δεν έχει καταδικαστεί σε ποινή φυλάκισης για οποιοδήποτε αδίκημα, δεν εκκρεμεί εις βάρος του οποιαδήποτε ποινική υπόθεση, δεν έχει εισέλθει από παράνομο σημείο εισόδου ή διαμείνει στη Δημοκρατία παράνομα και δεν αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια της Δημοκρατίας. Κατά την αξιολόγηση του χαρακτήρα θα λαμβάνεται υπόψη και ο χαρακτήρας του/της συζύγου του αλλοδαπού.
- Να έχει επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας επιπέδου Β1 όπως καθορίζεται στο κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς για τις γλώσσες του Συμβουλίου της Ευρώπης.
- Να έχει επαρκή γνώση βασικών στοιχείων της σύγχρονης πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας της Δημοκρατίας. Η διαδικασία και ο τρόπος αξιολόγησης των βασικών αυτών γνώσεων θα διαπιστώνονται από τριμελή επιτροπή αξιολόγησης η οποία θα απαρτίζεται από εκπροσώπους των Υπουργείων Παιδείας, Εσωτερικών και Δικαιοσύνης.
- Να διαθέτει κατάλληλο κατάλυμα και σταθερούς και τακτικούς οικονομικούς πόρους επαρκείς για τη συντήρησή του και των εξαρτώμενων μελών της οικογένειάς του χωρίς να απαιτείται προσφυγή στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας της Δημοκρατίας. Για τον σκοπό αυτόν θα λαμβάνονται, μεταξύ άλλων, υπόψη το εισόδημα από προσοδοφόρα πλήρη απασχόληση ή και το εισόδημα από άλλες πηγές σταθερού και νόμιμου χαρακτήρα, αν είναι ή υπήρξε μακροχρόνια άνεργος κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Δημοκρατία κι αν έχει προσφύγει κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Δημοκρατία στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας.
Μόνο σε ειδικές περιστάσεις
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται εάν κρίνει ορθό υπό τις ειδικές περιστάσεις της εκάστοτε συγκεκριμένης περίπτωσης:
- Να επιτρέψει συνεχόμενο χρονικό διάστημα 12 μηνών το οποίο έληξε όχι περισσότερο των έξι μηνών πριν από την ημερομηνία της αίτησης να λογισθεί ως να είχε αμέσως προηγηθεί της προαναφερόμενης ημερομηνίας.
- Να επιτρέψει σε περίπτωση προσώπου κυπριακής καταγωγής η διαμονή σε ξένη χώρα πριν από τις 16 Αυγούστου 1960 να λογισθεί ως να ήταν διαμονή στη Δημοκρατία.
- Να επιτρέψει η διαμονή στην πρώην αποικία της Κύπρου ή υπηρεσία στην κυβέρνησή της πριν από τις 16 Αυγούστου 1960 να λογισθεί ως να ήταν διαμονή στη Δημοκρατία ή υπηρεσία σ' αυτήν.
- Να επιτρέψει να πολιτογραφηθεί πρόσωπο κυπριακής καταγωγής το οποίο αποκήρυξε την κυπριακή υπηκοότητα.
