Πνέει τα λοίσθια το Κυπριακό και χάνεται η Αμμόχωστος – Η Λευκωσία επιδιώκει βελτιώσεις στις εκθέσεις του γ.γ. του ΟΗΕ

 

Διάχυτη είναι πλέον η ανησυχία που εκφράζεται από πλευράς Λευκωσίας σε σχέση με τις πιθανές εξελίξεις οι οποίες έχουν να κάνουν με την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, ιδιαίτερα ενόψει και των εξαγγελιών Ερντογάν που αναμένονται κατά την επίσκεψή του στα κατεχόμενα στις 20 Ιουλίου. Απόψε άλλωστε θα βρεθεί στα κατεχόμενα ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος θα έχει αύριο συνάντηση με τον Ερσίν Τατάρ, με βασικό θέμα συζήτησης το Κυπριακό αλλά και τις κινήσεις για την Αμμόχωστο. Ο Τ/Κ ηγέτης προανήγγειλε ήδη αρκετά ανοίγματα σε πολλούς τομείς, κατά την επίσκεψη Ερντογάν στις 20 Ιουλίου (δρόμοι, τουρισμός, τριτοβάθμια εκπαίδευση, Βαρώσια, ηλεκτρονική διακυβέρνηση). Πρόκειται για τομείς που καταγράφονται στο «πρωτόκολλο Άγκυρας-'τδβκ'». Ο Τατάρ διαμηνύει επίσης πως αν δεν προχωρήσουν τα πράγματα στο Κυπριακό, αμέσως τότε θα πιέσουν «φίλες» χώρες της Τουρκίας για αναγνώριση του ψευδοκράτους, κάτι που όπως είπε δεν μπορεί να εγγυηθεί πως θα επιτευχθεί όμως εύκολα.

Ο συντονισμός κινήσεων, δράσεων και επαφών μπαίνει πλέον σε πρώτη προτεραιότητα, καθώς πέραν των όσων έχουν ήδη γίνει σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο χρειάζεται συνεχής παρακολούθηση ενεργειών και δηλώσεων. Ενδεικτικές της ανησυχίας της Λευκωσίας είναι οι χθεσινές δηλώσεις του Ανδρέα Μαυρογιάννη, ο οποίος τόνισε ότι «ανησυχώ πάρα πολύ ότι αν δεν γίνει κάτι χτες πολύ σύντομα θα είναι πάρα πολύ αργά και για την Αμμόχωστο και για την κατεχόμενή μας περιοχή, και για τη λύση του Κυπριακού». Χαρακτήρισε, δε, δραματικό αυτό που συμβαίνει με την Αμμόχωστο και επεσήμανε ότι «είναι ίσως η τελική φάση της πλήρους καταστροφής των προοπτικών και της λύσης και της επανένωσης του τόπου».

Κυριαρχική ισότητα vs δύο κράτη

Σύμφωνα με τον διαπραγματευτή της ε/κ πλευράς αυτό που επιδιώκουν η Άγκυρα και ο Τ/Κ ηγέτης δεν είναι λύση δύο κρατών που να είναι χωριστά στο νησί. Αντιθέτως, όπως είπε, ο στόχος για Άγκυρα και τ/κ πλευρά (βλ. Τατάρ) είναι να υπάρχουν δύο οντότητες, οι οποίες θα θέσουν από κοινού κάποιες αρμοδιότητες (βλ. θέματα εξωτερικής εκπροσώπησης και εκπροσώπησης στην ΕΕ), έτσι ώστε από τη μια να έχουν την ανεξαρτησία τους αλλά από την άλλη η Τουρκία να βάζει χέρι στο σύνολο της Κύπρου και να έχει λόγο με τον τρόπο αυτό και σε ό,τι έχει να κάνει με την ΕΕ. Αυτή είναι η ερμηνεία που δίνει η ε/κ πλευρά στην παρούσα φάση σε ό,τι αφορά την κυριαρχική ισότητα που προτάσσει ο Ερσίν Τατάρ στο τραπέζι του διαλόγου. Αν προτιμάτε, αυτή είναι η εικόνα που θέλει να δίνει, δημόσια τουλάχιστον, η ε/κ πλευρά για το τι ζητά η τ/κ πλευρά τη δεδομένη στιγμή ενόψει εξελίξεων. Η εκτίμηση της Λευκωσίας μάλιστα είναι πως η αξίωση αυτή από πλευράς Τ/Κ είναι χειρότερη ακόμα και από αυτήν των δύο χωριστών κρατών στο νησί. Για τη Λευκωσία είναι πρωταρχικής σημασίας η όποια λύση να μην καταργεί το κράτος αλλά να αποτελεί συνέχειά του, γιατί η ανάγνωση που γίνεται είναι πως η τουρκική επιδίωξη είναι «ένα μόρφωμα που θα θέσει από κοινού κάποιες πολύ συγκεκριμένες αρμοδιότητες και το οποίο όταν θα καταρρεύσει –διότι θα καταρρεύσει– θα μας αφήσει όλους ξεκρέμαστους, και δεν θα υπάρχει δυνατότητα επανόδου στο status quo ante». Η Λευκωσία, όπως γίνεται αντιληπτό, επιχειρεί να μεταφέρει μια ωμή εικόνα σε σχέση με τις τουρκικές επιδιώξεις, καθώς με αυτό τον τρόπο είναι πιο εύκολο να απαξιωθούν όσα θέτει στον διάλογο ο Τατάρ.

Οι εκθέσεις Γκουτέρες

Όπως κάθε χρόνο, ο Ιούνιος και ο Ιούλιος αποτελούν κομβικής σημασίας μήνες για τη διαμόρφωση του περιεχομένου των εκθέσεων του εκάστοτε γ.γ. του ΟΗΕ τόσο για το Κυπριακό όσο και για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ (ενόψει της ανανέωσης της θητείας στο τέλος Ιουλίου). Τη συγκεκριμένη περίοδο οι εκθέσεις αυτές έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθώς περιλαμβάνουν όσα έγιναν στη Γενεύη στο πλαίσιο της άτυπης συνάντησης για το Κυπριακό, όπως επίσης και τα ζητούμενα για το αμέσως επόμενο διάστημα. Η Λευκωσία θέλει να αποφύγει προβληματικές ή αμφίσημες αναφορές που να δημιουργούν μια θολή εικόνα ενόψει της συνέχειας. Το πρώτο στοιχείο που απορρίπτει χωρίς συζήτηση το Προεδρικό αφορά τη συμπερίληψη αναφοράς για δήθεν «αυτοδιοικούμενες περιοχές» στο νησί. Το μήνυμα αυτό έχει μεταφερθεί τόσο στον Αντόνιο Γκουτέρες όσο και στην Τζέιν Χολ Λουτ. Η Λευκωσία επιθυμεί μέσα από το περιεχόμενο των εκθέσεων να φαίνεται η θετική προσέγγισή της και η ταύτιση με τα ψηφίσματα του ΣΑ του ΟΗΕ σε σχέση με την ουσιαστική διαπραγμάτευση για το Κυπριακό, ενώ παράλληλα να δίνει τη σωστή εικόνα για τα όσα επιδιώκει η Άγκυρα. Παράλληλα θέλει να καταγράφονται τα ζητήματα σε σχέση με την Αμμόχωστο και τις τουρκικές κινήσεις.

Πρόβλημα με τις αποστολές

Διπλωματικές πηγές τις οποίες επικαλείται το ΑΠΕ-ΜΠΕ διαμηνύουν πως οι 193 χώρες μέλη των Ηνωμένων Εθνών δεν κατάφεραν, για την ώρα, να καταλήξουν σε συμφωνία για τον προϋπολογισμό των ειρηνευτικών αποστολών για την επόμενο οικονομικό έτος. Η προθεσμία είναι η 30ή Ιουνίου και αν δεν βρεθεί η χρυσή τομή υπάρχει ενδεχόμενο παγώματος των αποστολών. Αποδίδουν την ασυμφωνία κυρίως στην Κίνα και σε αφρικανικές χώρες, οι οποίες πολλαπλασίασαν τις αξιώσεις τους την τελευταία στιγμή. Ο προϋπολογισμός των ειρηνευτικών επιχειρήσεων (περίπου 20 αποστολές παγκόσμια) ανέρχεται σε περίπου 6,5 δισ. δολάρια και καλύπτει κάθε έτος 12μηνη περίοδο από την 1η Ιουλίου. Πρόβλημα υπήρξε και κατά την περσινή χρονιά, ωστόσο βρέθηκε λύση την 23η Ιουνίου και αποφεύχθηκαν τα χειρότερα, κάτι που δεν ισχύει σε αυτή τη χρονιά. Η μείωση των επιχειρήσεων θα περιορίσει τη δυνατότητα των αποστολών να εκπληρώνουν την εντολή τους, που συνίσταται για παράδειγμα στην υποστήριξη των χωρών που τις φιλοξενούν για την αντιμετώπιση της πανδημίας του νέου κορωνοϊού και την προστασία των αμάχων, μεταξύ άλλων.