Πώς η πανδημία άλλαξε το καλάθι μας - Στοιχεία της «RetailZoom» για την καταναλωτική συμπεριφορά από τον Μάρτιο του 2020

 

Η μακρά, όπως αποδείχθηκε στην πράξη, περίοδος της πανδημίας, η οποία ακόμη δεν έχει τεθεί σε έλεγχο, έχει προκαλέσει αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά των Κυπρίων. Μεγάλος χαμένος, όπως φαίνεται από τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας είναι το λιανικό εμπόριο ένδυσης και υπόδησης, ενώ το λιανικό εμπόριο τροφίμων άντεξε υποστηριζόμενο από τους περιορισμούς στις μετακινήσεις και το παρατεταμένο λουκέτο στην εστίαση, με αποτέλεσμα να ενισχυθεί η κατανάλωση τροφίμων στο σπίτι. Η ισχυρή μεταβολή στην προμήθεια αλκοόλ από υπεραγορές, όπως θα δούμε στη συνέχεια, επιβεβαιώνει τη στροφή στην οικιακή κατανάλωση, ως τη μόνη εναλλακτική με κλειστά εστιατόρια, μπαρ και κέντρα διασκέδασης.

Ο «Π» με τη συνδρομή στοιχείων που επεξεργάστηκε η εταιρεία ερευνών στην κυπριακή αγορά λιανικού εμπορίου «RetailZoom» καταγράφει μια πρώτη εικόνα των αλλαγών στην καταναλωτική συμπεριφορά στις υπεραγορές. Τα στοιχεία που επεξεργάζεται η «RetailZoom» προέρχονται από την πλειοψηφία των υπεραγορών της Κύπρου και παρέχουν μια αντιπροσωπευτική εικόνα.

Προκειμένου να υπάρχει μια ευδιάκριτη απεικόνιση των μεταβολών συγκρίνεται η καταναλωτική συμπεριφορά μεταξύ της περιόδου Δεκέμβριος 2018 – Φεβρουάριος 2020 (περίοδος 1) με την περίοδο Μάρτιος 2020 έως Μάιος 2021 (περίοδο 2). Με τον τρόπο αυτό η ανάλυση δεν αλλοιώνεται από τις εξάρσεις στην κατανάλωση κατά τη διάρκεια των τριών σκληρών περιορισμών στην οικονομική δραστηριότητα.

Μεγάλωσε το καλάθι

Η συχνότητα των επισκέψεων δεν έχει διαφοροποιηθεί δραματικά, αλλά έχει διαφοροποιηθεί η συνολική δαπάνη και το ύψος του καλαθιού.

Η συχνότητα επισκέψεων σε ημέρες αυξήθηκε κατά 3%, σε 4,13 την «περίοδο 1» από 4 την «περίοδο 2», ο μέσος αριθμός επισκέψεων αυξήθηκε σε 7 από 6,9, αλλά η συνολική δαπάνη αυξήθηκε κατά 13%. Ο αριθμός των καλαθιών που πέρασαν από το ταμείο μειώθηκε κατά 5,4%, αλλά το μέσο ύψος αυξήθηκε κατά 20%, σε 42,35 ευρώ από 35,30 ευρώ την περίοδο πριν την πανδημία. Δηλαδή πηγαίνουμε λιγότερο συχνά για αγορές, αλλά αγοράζουμε περισσότερα. Αυτή η συμπεριφορά ήταν κυρίαρχη την περίοδο των σκληρών περιορισμών. Ο φόβος να κολλήσουμε σε έναν πολυσύχναστο χώρο μείωσε τις επισκέψεις, αλλά ήταν λογικό να μεγαλώσει τον αριθμό και την αξία των προϊόντων που αγοράζαμε. Το διάγραμμα δείχνει ότι το ύψος της αξίας του μέσου καλαθιού μεγάλωσε στα τρία lockdowns, αν και στο τελευταίο, πριν το Πάσχα, η επίδραση ήταν μικρότερη.

Νέες συνήθειες

Τα δεδομένα καταγράφουν φαινόμενα αποθεματοποίησης (όπως η αύξηση κατά 118% στα είδη φροντίδας φακών επαφής), αλλά και μια αλλαγή στον τρόπο ζωής και σε συνήθειες.

Οι πωλήσεις σε προϊόντα ρινικής αποσυμφόρησης μειώθηκαν κατά -56,90%, αποτέλεσμα ίσως της ευρείας χρήσης μάσκας που προστάτεψε τον περασμένο χειμώνα τον πληθυσμό από την εποχική γρίπη και το κοινό κρυολόγημα.

Κάποιες αλλαγές οδηγούν σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής. Η αύξηση της κατανάλωσης υποκατάστατων καπνίσματος έφτασε στο εντυπωσιακό 10.141%. Από την άλλη η κατανάλωση αναλγητικών τοπικής χρήσης για μυϊκό πόνο μειώθηκε κατά 51,59%. Η μαζική στροφή στη γυμναστική, τη μόνη δυνατότητα εξωτερικής δραστηριότητας για πολλές εβδομάδες, φαίνεται να περιόρισε τους μυοσκελετικούς πόνους. Οι αγορές σε είδη ποδηλασίας και σχετικών αξεσουάρ αυξήθηκαν κατά 65%.

Οι πωλήσεις κατεψυγμένων γευμάτων μειώθηκαν κατά 60,44%, κατεψυγμένου ψωμιού κατά 55,57% και λίπη μαγειρέματος κατά 49,78% με τα νοικοκυριά της Κύπρου να πειραματίζονται στην κουζίνα. Αυτό δείχνει η άνοδος στις πωλήσεις μαγιάς κατά 123%, αλλά και των θαλασσινών κατά 61%.

Ο εγκλεισμός της πανδημίας έφερε και την ανάγκη για νέες ενασχολήσεις και μας ώθησε να ασχοληθούμε περισσότερο με το σπίτι μας.

Οι πωλήσεις σε είδη αλιείας – κυνηγιού αυξήθηκαν κατά 110%, ηλεκτρολογικού και υδραυλικού εξοπλισμού κατά 96%, σε γλάστρες και κιβώτια κατά 68%, εργαλείων χειρός κατά 58% και λιπάσματος για φυτά κατά 56%.

Τέλος, δεν περνά απαρατήρητη η αύξηση της κατανάλωσης λιπαντικού για σεξουαλική χρήση και συναφών συσκευών κατά 70%!

Τι αφήσαμε πίσω

Μέσα στην πανδημία αφήσαμε και πολλά πράγματα πίσω, που δεν αποτελούν προτεραιότητα σε συνθήκες περιορισμών και αβεβαιότητας για τις μελλοντικές οικονομικές εξελίξεις ή απλά γιατί δεν τα είχαμε ανάγκη.

Οι πωλήσεις προϊόντων περιποίησης ειδών δέρματος μειώθηκαν κατά 80,77%, ειδών ραπτικής κατά 60,15% και οι σόλες για παπούτσια κατά 46,95%. Μένοντας σπίτι ρούχα και παπούτσια υπέστησαν μικρότερες φθορές.

Οι πωλήσεις ρούχων για μωρά και βρέφη μειώθηκαν κατά 74,58% (με τον εγκλεισμό περιορίστηκαν οι κοινωνικές επισκέψεις και η ανάγκη για δώρα), αξεσουάρ κινητής τηλεφωνίας κατά 58,37%, ρούχων για ενήλικες κατά 38,67%, αρωμάτων κατά 34,04% και παιχνιδιών κατά 33,42%.

Το αλκοόλ

Σημαντική είναι η άνοδος στην κατανάλωση αλκοόλ, εύρημα το οποίο χρήζει μεγαλύτερης διερεύνησης, κυρίως για την κατάσταση της ψυχικής υγείας του πληθυσμού της χώρας.

Από τη μια είναι σαφές ότι η κατανάλωση αλκοόλ στο σπίτι αντικατέστησε την κατανάλωση στους χώρους εστίασης, ένα διεθνές φαινόμενο που έχει διαταράξει και την εφοδιαστική αλυσίδα με ελλείψεις σε είδη παρασκευής κοκτέιλ. Και στην Κύπρο οι πωλήσεις μίξερ ποτών (τόνικ, σόδα κ.λπ.) έχουν αυξηθεί κατά 63% στους μήνες της πανδημίας.

Πρωταθλητής στην κατανάλωση είναι το τζιν (+89%) και η τεκίλα (+65%) και μεγάλος χαμένος η ζιβανία/αποστάγματα με απώλειες σε τζίρο κατά 15%. Μια εξήγηση γι’ αυτό είναι ότι οι πωλήσεις του παραδοσιακού ποτού της Κύπρου δεν επηρεάστηκαν μόνο από το κλείσιμο της εστίασης, αλλά και από τους περιορισμούς στα οικογενειακά τραπέζια (ειδικά της Κυριακής) στα οποία η ζιβανία είναι πάντα παρούσα.