Σπουδάζοντας το blockchain - Ψηφιακό νόμισμα και προοπτικές απασχόλησης στα πανεπιστήμια

 

Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί πως θα σπουδάζει το blockchain; Κι όμως, το λεγόμενο ψηφιακό νόμισμα έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας και τα πανεπιστήμια προσαρμόζουν τα προγράμματα σπουδών τους στις σύγχρονες απαιτήσεις της κοινωνίας και της οικονομίας. Άλλωστε, η εισαγωγή των Η/Υ και του ίντερνετ έφεραν επανάσταση στον χώρο των επιστημών, με μεγάλη πρακτική εφαρμογή σε όλους τους τομείς της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Οι Τεχνολογίες της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) εισήγαγαν πρωτοποριακές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο ιδιωτικός και δημόσιος τομέας, οδηγώντας στη λεγόμενη πληροφοριακή επανάσταση. Πολύπλοκες, κοστοβόρες και χρονοβόρες διαδικασίες έχουν πλέον απλοποιηθεί και αυτοματοποιηθεί με τη χρήση των ΤΠΕ, με αποτέλεσμα να διεκπεραιώνονται σε μικρότερο χρονικό διάστημα και να κοστίζουν λιγότερο. Σε τοπικό επίπεδο, τα πανεπιστήμια αγκάλιασαν τις ΤΠΕ και φρόντισαν μέσα από συστηματικές και καλά οργανωμένες ενέργειες να προσαρμόσουν τα προγράμματα σπουδών τους και να τα διασυνδέσουν με την αγορά εργασίας σε σημαντικό βαθμό. Οι απόφοιτοι ΤΠΕ των κυπριακών πανεπιστημίων αποτελούν σήμερα σημαντικά στελέχη εταιρειών και οργανισμών σε όλο το φάσμα της οικονομίας.

Βιομηχανική επανάσταση

Ο κ. Μαρίνος Θεμιστοκλέους, διευθυντής Ινστιτούτου του Μέλλοντος και αναπληρωτής κοσμήτορας της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστήμιου Λευκωσίας, μιλώντας στον «Π» αναφέρει ότι «η 4η βιομηχανική επανάσταση εστιάζει σε προηγμένες τεχνολογίες που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence – AI), το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things - IoT), την τεχνολογία του Blockchain, τη Ρομποτική, την Επαυξημένη και Εικονική Πραγματικότητα (Augmented/Virtual Reality). Οι τεχνολογίες αυτές αυξάνουν τις δυνατότητές μας, εισάγοντας μία σειρά από καινοτόμες εφαρμογές που διευκολύνουν την καθημερινότητά μας, όπως οι έξυπνες πόλεις, η δημιουργία προηγμένων μηχανισμών λήψης αποφάσεων, η αύξηση της αξιοπιστίας και της ασφάλειας των συναλλαγών, τα έξυπνα συμβόλαια κ.λπ. Παράλληλα, ο συνδυασμός, η διαλειτουργικότητα και το πάντρεμα των τεχνολογιών αυτών μας προσφέρουν μία καινούργια πραγματικότητα, ανοίγοντας νέους επιστημονικούς και επιχειρηματικούς ορίζοντες. Αξίζει να σημειωθεί ότι αρκετές χώρες έχουν επενδύσει σημαντικά στις εν λόγω τεχνολογίες, αυξάνοντας αφενός την ανταγωνιστικότητά τους και αφετέρου προσελκύοντας επενδύσεις αρκετών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Η Κύπρος έχει κάνει σημαντικά βήματα στον τομέα, καθώς έχει προ διετίας αναπτύξει τις εθνικές στρατηγικές για τις τεχνολογίες του Blockchain και της Τεχνητής Νοημοσύνης, ενώ παράλληλα προετοιμάζει το νομικό πλαίσιο για το Blockchain και το ψηφιακό νόμισμα. Επίσης, σημαντική είναι η εργασία που γίνεται από διάφορους κρατικούς οργανισμούς, όπως η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου ή η Εθνική Αρχή Στοιχημάτων. Πολύτιμη είναι ακόμη και η συνεισφορά του Πανεπιστήμιου Λευκωσίας που συμμετέχει ενεργά στη χάραξη της Πανευρωπαϊκής Στρατηγικής για το Blockchain, ενώ παράλληλα βοηθά στην ανάπτυξη της υποδομής υπηρεσιών και τεχνολογιών Blockchain για λογαριασμό της ΕΕ. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι η Κύπρος συγκαταλέγεται στην ομάδα των χωρών εκείνων που έχουν κάνει αξιόλογα βήματα στον τομέα αυτό και βρίσκεται μπροστά σε σχέση άλλες χώρες της ΕΕ».

Τι είναι το blockchain;

Πώς επηρεάζει τη ζωή μας το blockchain; Σύμφωνα με τον κ. Θεμιστοκλέους, «το Blockchain είναι μία καινοτόμα τεχνολογία που διαταράσσει το επιχειρηματικό περιβάλλον, παρέχοντας λύσεις που χαρακτηρίζονται από διαφάνεια, αξιοπιστία, ταχύτητα, ιχνηλασιμότητα, αυξημένη ασφάλεια και μειωμένο κόστος. Πρόκειται για μία τεχνολογία που με απλά λόγια στηρίζει τη λειτουργία της σε ένα ψηφιακό αρχείο (ή βάση δεδομένων) το οποίο αποτελείται από τμήματα (blocks) συναλλαγών/δεδομένων που συνδέονται μεταξύ τους. Προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλειά τους, τα τμήματα και οι συναλλαγές κωδικοποιούνται με χρήση προηγμένων τεχνικών κρυπτογραφίας. Το blockchain έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, λειτουργεί σε αποκεντρωμένο περιβάλλον, δηλαδή δεν βρίσκεται σε έναν και μόνο ηλεκτρονικό υπολογιστή, αλλά συγχρονισμένα αντίγραφα είναι εγκατεστημένα σε πολλούς υπολογιστές (κόμβους) ανά την επικράτεια. Για την προσθήκη νέων συναλλαγών απαιτείται η συναίνεση της πλειοψηφίας των κόμβων, ενώ οι συναλλαγές που τελικά καταχωρίζοται παραμένουν αμετάβλητες για πάντα, δηλαδή απαγορεύεται η τροποποίηση ή η διαγραφή τους. Όλα αυτά καθιστούν το Blockchain ως περιβάλλον διαφάνειας και αξιοπιστίας που μειώνει δραστικά τη διαφθορά και την απάτη. Παράλληλα, με τη χρήση των έξυπνων συμβολαίων, δηλαδή συμβολαίων που διαβάζονται, ελέγχονται και εκτελούνται από υπολογιστές που λειτουργούν στο Blockchain, επιτυγχάνεται η απαρέγκλιτη τήρηση των όρων ενός συμβολαίου, με αποτέλεσμα να μειώνονται σημαντικά οι διαφορές μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών και το συνεπαγόμενο κόστος που απαιτείται για τη δικαστική διαμάχη επίλυσης των διαφορών».

Όλα καθιστούν την τεχνολογία του Blockchain ιδιαίτερα σημαντική για την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων επιφέροντας σημαντικές αλλαγές. Πληθώρα εφαρμογών αναπτύσσονται καθημερινά στην υγεία, τη δημόσια διοίκηση, τις ψηφιακές πόλεις, την εκπαίδευση, την εφοδιαστική αλυσίδα, την πληροφορική, το εμπόριο, τη γεωργία, τη ναυτιλία, τις μεταφορές, την ενέργεια, την τέχνη, τις ασφάλειες, τον χρηματοοικονομικό τομέα, τον χώρο των τυχερών παιγνίων και του στοιχήματος, του αθλητισμού, του ψηφιακού χρήματος και αλλού. Το Blockchain και οι εφαρμογές του έφεραν επανάσταση και τα οφέλη από τη χρήση τους είναι πολυδιάστατα, ενώ παράλληλα έχουν ανοίξει νέους επιχειρηματικούς ορίζοντες και έχουν οδηγήσει στη δημιουργία νέων επαγγελμάτων και ειδικοτήτων. Για να λειτουργήσει αποτελεσματικά ο χώρος αυτός απαιτείται εκπαίδευση, κατάρτιση και καλλιέργεια νέων επιδεξιοτήτων.

Διασύνδεση με την αγορά εργασίας

Η Κύπρος, και συγκεκριμένα το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, πρωτοστατεί στον τομέα αυτό, καθώς από το 2014 προσφέρει το πρώτο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών, στον κόσμο, στο Blockchain και το Ψηφιακό Νόμισμα. Το πρόγραμμα αυτό είναι πιστοποιημένο από τον Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης (ΔΙΠΑΕ) και προσφέρεται, είτε διά ζώσης, είτε υπό τη μορφή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 1.000 φοιτητές από περίπου 110 χώρες από όλο τον κόσμο το έχουν παρακολουθήσει. «Το πρώτο μάθημα του προγράμματος εστιάζει στις βασικές πτυχές της τεχνολογίας blockchain και των ψηφιακών νομισμάτων, προσφέρεται διαδικτυακά, εντελώς δωρεάν και το έχουν παρακολουθήσει περισσότερα από 45.000 άτομα», εξηγεί ο κ. Θεμιστοκλέους.

Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο για να προετοιμάσει επαγγελματίες στους τομείς της τεχνολογίας Blockchain και των ψηφιακών νομισμάτων, βοηθώντας να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης για καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, διασυνδέοντάς το πλήρως με την αγορά εργασίας. Οι απόφοιτοί του μπορούν να εργαστούν σε διάφορες ειδικότητες, όπως μηχανικοί, προγραμματιστές, αναλυτές, ερευνητές, αρχιτέκτονες εφαρμογών, σύμβουλοι, υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και άλλες. Το πρόγραμμα προσφέρει μία ολιστική κάλυψη του πεδίου, καλύπτοντας σημαντικούς τομείς που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το Blockchain και το ψηφιακό νόμισμα, αρχιτεκτονικές και συστήματα Blockchain, Blockchain και επιχειρηματικότητα, αναδυόμενα θέματα στο Blockchain και το ψηφιακό χρήμα, οι χρηματοοικονομικές διαστάσεις και εφαρμογές του Blockchain, η ανάλυση του νομικού και κανονιστικού πλαισίου, ο προγραμματισμός ψηφιακών νομισμάτων και εφαρμογών Blockchain. Οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν, είτε να ενδυναμώσουν τις δεξιότητές τους στον προγραμματισμό και να γίνουν υψηλής εξειδίκευσης προγραμματιστές σε Blockchain και ψηφιακά νομίσματα, είτε να ειδικευτούν στις οικονομικές/διοικητικές πτυχές, ώστε να γίνουν σύμβουλοι, επιχειρηματίες ή επαγγελματίες που εστιάζουν στις χρηματοοικονομικές πτυχές τής εν λόγω τεχνολογίας. Η επιτυχία του προγράμματος είναι μεγάλη, κατά τον κ. Θεμιστοκλέους, καθώς το 54% των αποφοίτων του αλλάζουν το επάγγελμά τους προκειμένου να απασχοληθούν στον χώρο του blockchain. Απόφοιτοι του προγράμματος απασχολούνται σε κορυφαίους οργανισμούς σε όλο τον κόσμο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν απόφοιτοι που εργάζονται σε εταιρείες όπως η Coinbase και η IBM, ή χαράσσουν τη στρατηγική Blockchain για λογαριασμό συγκεκριμένης πολιτείας των ΗΠΑ, ή έχουν δημιουργήσει τις δικές τους εταιρίες στον χώρο. Παράλληλα, οι φοιτητές του προγράμματος έχουν την ευκαιρία να εργαστούν σε προγράμματα εφαρμοσμένης έρευνας που υλοποιούνται σε συνεργασία με σημαντικές εταιρείες του χώρου, όπως οι Ripple, Stellar, Energy Web και άλλες».