Μια σειρά από δικαιώματα, αλλά και υποχρεώσεις, προβλέπει το νομοσχέδιο που θεσμοθετεί τους εθελοντές πυροσβέστες και τις εθελόντριες πυροσβέστριες για όσους και όσες τελικά καταφέρουν να εξασφαλίσουν το συγκεκριμένο ειδικό δελτίο, καθώς εκτός από τη βασική εκπαίδευση θα πρέπει να πετύχουν και σε γραπτή εξέταση.
Το επίμαχο νομοσχέδιο τιτλοφορείται ως «ο περί Εθελοντών Πυροσβεστών Νόμος του 2019» και έρχεται να βάλει τάξη σε ένα φλέγον ζήτημα που άπτεται της ίδιας της ασφάλειας των εθελοντών- εθελοντριών που σπεύδουν στο μέτωπο των πυρκαγιών, οι πλείστοι και πλείστες χωρίς βασική εκπαίδευση, χωρίς οργάνωση και ενεργώντας αυτοβούλως, θέτοντας έτσι σε άμεσο κίνδυνο τις ζωές τους. Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει διατάξεις που αποσκοπούν στον καλύτερο συντονισμό, την εκπαίδευσή τους, τον καθορισμό των υποχρεώσεών τους, τη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους και την πρόληψη τυχόν ατυχημάτων. Το έργο του εθελοντή πυροσβέστη είναι τιμητικό και άμισθο.
Κατόπιν οδηγιών της προέδρου της Βουλής κ. Αννίτας Δημητρίου, το επίμαχο νομοσχέδιο, που αραχνιάζει στα συρτάρια της Βουλής εδώ και δυόμιση χρόνια, θα εξεταστεί κατά προτεραιότητα με την επανέναρξη των εργασιών της Βουλής, τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, από την κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών, με σκοπό την άμεση προώθησή του στην ολομέλεια της Βουλής για ψήφιση.
Ειδικότερα, το επίμαχο νομοσχέδιο προβλέπει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
- Ποιοι δικαιούνται να είναι εθελοντές πυροσβέστες: Την ιδιότητα του εθελοντή πυροσβέστη θα αποκτούν Κύπριοι και Ευρωπαίοι πολίτες ηλικίας έως 55 ετών που θα διαμένουν μόνιμα στην Κύπρο κατά την τελευταία τουλάχιστον τριετία και εφόσον πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις: Εκπλήρωσαν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις ή έχουν απαλλαγεί νόμιμα από αυτές, αλλά όχι για λόγους υγείας, διαθέτουν καλή ψυχική και σωματική υγεία, έχουν καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας και δεν έχουν καταδικαστεί για αδικήματα που σχετίζονται με πυρκαγιές και καταστροφή περιβάλλοντος.
- Πού θα ανήκουν: Οι εθελοντές πυροσβέστες θα ανήκουν διοικητικά και επιχειρησιακά στον πυροσβεστικό σταθμό της περιοχής όπου διαμένουν ή που κατατάσσονται.
- Τομέας δραστηριότητας: Θα συμμετέχουν στην κατάσβεση των πυρκαγιών και στην εφαρμογή προληπτικών μέτρων προς αντιμετώπιση των κινδύνων και ζημιών που προκαλούνται από πλημμύρες, σεισμούς, καταρρεύσεις, θεομηνίες και φυσικές καταστροφές.
- Εκπαίδευση και εξετάσεις: Η βασική εκπαίδευση θα είναι υποχρεωτική. Μετά το πέρας της εκπαίδευσης, οι υποψήφιοι εθελοντές πυροσβέστες θα υποβάλλονται σε εξέταση για να διαπιστώνεται το επίπεδο κατανόησης και αφομοίωσης των θεμάτων που διδάχθηκαν. Στους επιτυχόντες θα χορηγείται πιστοποίηση εκπαίδευσης εθελοντή πυροσβέστη και ακολούθως θα εγγράφονται στο ειδικό μητρώο και θα παραλαμβάνουν το ειδικό δελτίο εθελοντή πυροσβέστη.
- Αστική ευθύνη: Κανένας εθελοντής πυροσβέστης δεν θα ευθύνεται έναντι τρίτου ή της Δημοκρατίας για οποιαδήποτε βλάβη σε πρόσωπο, απώλεια ή ζημιά που θα προξενείται κατά την παροχή υπηρεσιών στην Πυροσβεστική Υπηρεσία.
- Χωρίς αμοιβή από τον εργοδότη: Οι εργοδότες θα είναι υποχρεωμένοι να επιτρέπουν στους εθελοντές πυροσβέστες που απασχολούνται στην επιχείρησή τους να συμμετέχουν στο πυροσβεστικό έργο όταν καλούνται από την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Ο χρόνος συμμετοχής στο έργο αυτό θα θεωρείται ως χρόνος απασχόλησης στην κύρια εργασία τους, με όλα τα εργασιακά δικαιώματα που συνεπάγεται, πλην της υποχρέωσης καταβολής αμοιβής από τον εργοδότη.
- Στολή και εξοπλισμός: Θα παρέχεται στους εθελοντές πυροσβέστες στολή και ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός ιδίων προδιαγραφών με εκείνα των μελών της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Πρόσωπο το οποίο θα απολέσει την ιδιότητα του εθελοντή πυροσβέστη και δεν επιστρέψει τα χορηγούμενα σε αυτό είδη θα θεωρείται ότι διαπράττει αδίκημα και σε περίπτωση καταδίκης του θα υπόκειται σε φυλάκιση για περίοδο που δεν υπερβαίνει τους τρεις μήνες ή σε πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τα €1.000 ή και στις δύο αυτές ποινές, το δε δικαστήριο θα μπορεί να εκδίδει ένταλμα έρευνας και κατάσχεσης των χορηγούμενων ειδών.
- Χειριστές πυροσβεστικών οχημάτων: Οι εθελοντές πυροσβέστες θα μπορούν να αποκτούν υπηρεσιακή άδεια οδηγού - χειριστή πυροσβεστικών οχημάτων υποβάλλοντας στον πυροσβεστικό σταθμό που υπάγονται τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.
- Οκτάωρες υπηρεσίες: Οι εθελοντές πυροσβέστες θα έχουν τις ακόλουθες υποχρεώσεις: Να προσέρχονται έγκαιρα στην υπηρεσία όταν καλούνται για αντιμετώπιση συμβάντος ή για εκτέλεση υπηρεσίας, να φέρουν κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους την πυροσβεστική τους στολή, καθώς επίσης και τον ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό και να εκτελούν τα καθήκοντά τους σύμφωνα με τις οδηγίες των εκάστοτε επικεφαλής των συμβάντων. Πρόσθετα, οι εθελοντές πυροσβέστες θα είναι υποχρεωμένοι να εκτελούν μια οκτάωρη υπηρεσία τουλάχιστον τρεις φορές τον χρόνο στον πυροσβεστικό σταθμό της περιοχής όπου διαμένουν.
- Διακρίσεις και ηθικές αμοιβές: Ο αρχιπύραρχος, δηλαδή ο αρχηγός της Πυροσβεστικής, μετά από συστάσεις του επαρχιακού υπεύθυνου θα παραχωρεί σε εθελοντή πυροσβέστη τη διάκριση του εθελοντή αρχιπυροσβέστη και του εθελοντή πυρονόμου όταν αυτός συμπληρώσει οκτώ έτη υπηρεσίας σε κάθε έναν από τους ανωτέρω βαθμούς. Οι διακρίσεις αυτές θα έχουν τιμητικό χαρακτήρα. Στους εθελοντές πυροσβέστες θα απονέμονται για εξαίρετες πράξεις οι ηθικές αμοιβές της εύφημης μνείας, της ευαρέσκειας και του επαίνου. Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Εθελοντισμού, την 5η Δεκεμβρίου, θα εορτάζεται και η ημέρα του εθελοντή πυροσβέστη.
- Αποζημίωση για τραυματισμό και θάνατο: Σε περίπτωση που εθελοντής πυροσβέστης τραυματιστεί κατά την εκπαίδευση ή κατά την άσκηση των εθελοντικών του καθηκόντων, θα του παρέχεται δωρεάν κρατική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Οι εξαρτώμενοι ή στενοί συγγενείς εθελοντή πυροσβέστη που χάνει τη ζωή του στο καθήκον θα λαμβάνουν αποζημίωση το ύψος της οποίας, καθώς και ο τρόπος καταβολής της, θα αποφασίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο στη βάση των δεδομένων της κάθε περίπτωσης που θα τίθεται ενώπιόν του. Εθελοντής πυροσβέστης ο οποίος θα τραυματιστεί ενώ εκτελούσε υπηρεσία θα δικαιούται αποζημίωση, το ύψος της οποίας θα αποφασίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο ανάλογα με την περίπτωση.
- Αφαίρεση της ιδιότητας του εθελοντή πυροσβέστη: Η ιδιότητα του εθελοντή πυροσβέστη παύει με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας του. Με απόφαση του αρχιπύραρχου θα αφαιρείται η ιδιότητα του εθελοντή πυροσβέστη και στις ακόλουθες περιπτώσεις: Για σοβαρούς λόγους υγείας, για καταδίκη σε αδικήματα που σχετίζονται με πυρκαγιές ή καταστροφή περιβάλλοντος, για αδικαιολόγητη άρνηση εκτέλεσης υπηρεσίας, για πλημμελή εκτέλεση καθηκόντων, για ανάρμοστη και απρεπή διαγωγή εντός υπηρεσίας και μετά από επιθυμία του. Για τις εθελόντριες πυροσβέστριες μπορεί να αναστέλλεται η ιδιότητα κατά το χρονικό διάστημα της κύησης και της γαλουχίας και μέχρι τη συμπλήρωση ενός έτους από τον τοκετό κατόπιν προσκόμισης σχετικής βεβαίωσης.
