Ο Στέφανος Στεφάνου στον «Π»: «Τιμή και ευθύνη να είσαι γ.γ. του ΑΚΕΛ»

Όσοι ψήφισαν υπέρ της άμεσης δημοσιοποίησης της λίστας Γιωρκάτζη στην ουσία έκαναν νόμο μια παρανομία, υποστηρίζει σε συνέντευξή του στον «Π» ο εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ. Ο Στέφανος Στεφάνου ασκεί δριμεία κριτική στις μέχρι τώρα ενέργειες της κυβέρνησης τόσο σε επίπεδο ΕΕ σε σχέση με την Τουρκία όσο και σε σχέση με το Κυπριακό. Χαρακτηρίζει παράλληλα τιμή αλλά και ευθύνη να είναι κανείς γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ, ενώ ξεκαθαρίζει πως το κόμμα της Αριστεράς έχει γενικό γραμματέα και αυτός είναι ο Άντρος Κυπριανού.

Το ΑΚΕΛ συχνά επικρίνει τους χειρισμούς της κυβέρνησης σε σχέση με την αντιμετώπιση των τουρκικών ενεργειών στην περιοχή και το Κυπριακό. Μιλάτε για ανάγκη να γίνει μια πιο ρεαλιστική αξιολόγηση των δεδομένων. Τι κάνει λάθος η κυβέρνηση κατά τη δική σας εκτίμηση;

Το πρώτο που λέμε είναι πως η κυβέρνηση πρωτίστως κάνει επικοινωνιακή πολιτική για εσωτερική κατανάλωση. Αυτό που κάνει η κυβέρνηση είναι να παρουσιάζει τα πράγματα ότι λειτουργούν και εξελίσσονται με τρόπο που εμείς θέλουμε, ανεξαρτήτως των προκλήσεων της Τουρκίας. Η πραγματικότητα όμως δεν είναι έτσι. Η πραγματικότητα είναι πως από το Κραν Μοντανά, η Τουρκία είναι απενοχοποιημένη από ευθύνες σχετικά με την αποτυχία της διάσκεψης, αλλά και σε σχέση με ό,τι ακολούθησε. Αυτό είναι που καταγράφει ο γ.γ. του ΟΗΕ αλλά και ο διεθνής παράγοντας. Σε αυτά τα ζητήματα, δεν έχει τόση σημασία το τι λέμε εμείς μεταξύ μας, τι λέει η κυβέρνηση, το ΑΚΕΛ ή ενδεχομένως άλλα πολιτικά κόμματα στην Κύπρο. Σημασία έχει τι λένε και τι καταγράφουν αυτοί που σε αξιολογούν. Αυτό που λένε λοιπόν, είναι πως η Τουρκία ήταν εποικοδομητική στο Κραν Μοντανά και πως η ευθύνη για την αποτυχία ανήκε στις δύο πλευρές. Αυτό από μόνο του σημαίνει πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κάτι δεν έκανε σωστά. Με τους χειρισμούς του επέτρεψε στην Τουρκία να φύγει από τη διάσκεψη απενοχοποιημένη και ακολούθως δεν έχει πείσει τον διεθνή παράγοντα πως έχει γνήσια και ειλικρινή βούληση για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Σε επίπεδο ΕΕ τη δεδομένη χρονική στιγμή, μπορούσε να κάνει κάτι διαφορετικό από αυτό που κάνει η κυβέρνηση προς αντιμετώπιση των τουρκικών προκλήσεων;

Κατ' αρχάς θα πρέπει να πω πως δεν ξέρουμε τι ακριβώς κάνει η κυβέρνηση. Αυτό που πρέπει να κάνει η κυβέρνηση είναι να καταθέσει συγκεκριμένη αντίληψη για το τι αναμένει από την ΕΕ σε σχέση με τον ευρωτουρκικό διάλογο, αν και εφόσον αυτός κάποτε ξεκινήσει. Το δεύτερο που πρέπει να κάνει είναι να καθορίσει επακριβώς τι αναμένει από την ΕΕ σε σχέση με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος, δηλαδή το Κυπριακό, έτσι ώστε η ΕΕ να βοηθήσει για να προωθήσουμε τον στόχο της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων. Ακούσαμε πολλές αντιφατικές και πολλές φορές αλληλοαναιρούμενες δηλώσεις το τελευταίο διάστημα, σχετικά με το τι περιμένουμε από την ΕΕ να κάνει για την Τουρκία αλλά και σε σχέση με τους δικούς μας στόχους. Οι κυβερνώντες μας είπαν για «κυρώσεις που θα πονέσουν», μετά είπαν πως «οι κυρώσεις δεν είναι ο στόχος», ακολούθως εξέφρασαν παράπονα προς τη Γερμανία και τη στάση που τηρεί η ΕΕ έναντι της Τουρκίας. Οι κυβερνώντες ξεχνούν πως προεκλογικά το 2013 έφεραν στην Κύπρο όλους τους ταγούς της Ευρωπαϊκής Δεξιάς με στόχο να δημιουργήσουν την εντύπωση στον κυπριακό λαό πως «οι Ευρωπαίοι, οι φίλοι μας, οι ομογάλακτοί μας θα μας βοηθήσουν», όπως έλεγε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης τότε. Εμείς τους λέγαμε και τότε αλλά και τώρα πως υπάρχουν μεγάλα συμφέροντα και δεν πρέπει να τα παραγνωρίζουμε. Άρα, η κυβέρνηση θα πρέπει να πει ξεκάθαρα τι ζητά από την ΕΕ, να αξιολογήσει ρεαλιστικά τι είναι έτοιμη η ΕΕ να κάνει και τελικά πώς θα προωθήσει, αν αυτός είναι ο στόχος της κυβέρνησης, την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό αμέσως μετά την εκλογική διαδικασία στα κατεχόμενα τον επόμενο Οκτώβριο.

Θεωρείτε πως όπως ξεδιπλώνονται αυτή τη στιγμή οι σχεδιασμοί της Τουρκίας και όπως παρατηρούμε τη στάση και την προσέγγιση Ερντογάν, είναι η ώρα για να επιδιώξουμε επί της ουσίας διαπραγμάτευση στο Κυπριακό;

Η ώρα για επιδίωξη επίλυσης του Κυπριακού είναι πάντοτε. Κατά καιρούς ακούστηκαν πολλά για τον κατάλληλο χρόνο. Η πραγματικότητα είναι πως δεν έχουμε την πολυτέλεια να επιλέγουμε ποια είναι η κατάλληλη ώρα. Η παρέλευση του χρόνου χωρίς λύση όχι μόνο δυσχεραίνει τα δεδομένα για λύση αλλά κάνει τα πράγματα χειρότερα. Αυτή την περίοδο έχει αποδειχθεί για άλλη μια φορά πως όταν υπάρχει παρατεταμένο διαπραγματευτικό κενό -και μάλιστα χωρίς την Τουρκία να φέρει ευθύνη στα μάτια της διεθνούς κοινότητας- η Άγκυρα το εκμεταλλεύεται για να δημιουργεί νέα τετελεσμένα, όπως πράττει τώρα. Επείγει η λύση. Ανεξαρτήτως του απαισιόδοξου κλίματος που δημιουργείται από τις τουρκικές παράνομες και πειρατικές ενέργειες αλλά και την εν γένει συμπεριφορά Ερντογάν, εμείς πρέπει να πάρουμε πρωτοβουλίες στο εξωτερικό για να προωθήσουμε την προοπτική της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, αλλά και στο εσωτερικό για να κατανοήσει ο κόσμος πως δεν υπάρχει άλλη οδός για τη διασφάλιση του μέλλοντος αυτού του τόπου πέραν της λύσης.

Το ΑΚΕΛ έχει έντονη θέση και για τις σχέσεις Κύπρου-ΗΠΑ σε συνάρτηση πάντα με τις σχέσεις Κύπρου-Ρωσίας. Θεωρείτε πως η στάση της Ρωσίας στην παρούσα φάση μπορεί να ωφελήσει περισσότερο την Κύπρο παρά μια ενδυναμωμένη σχέση με τις ΗΠΑ;

Εμείς λέμε πως η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει την πολυτέλεια να επιλέγει με ποιους αναπτύσσει σχέσεις. Πρέπει να επιδιώκει σχέσεις με όλους στην εξωτερική πολιτική, πόσω μάλλον όταν μιλάμε για μόνιμα μέλη του ΣΑ του ΟΗΕ.

Αυτό όμως υποστηρίζει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με πρόσφατες μάλιστα δηλώσεις του επί του συγκεκριμένου θέματος...

Η διαφορά είναι πως εμείς λέμε ότι η επιδίωξη για ανάπτυξη τέτοιων σχέσεων είτε με τις ΗΠΑ, είτε με τη Ρωσική Ομοσπονδία, είτε με οποιαδήποτε άλλη χώρα, δεν θα πρέπει να γίνεται εις βάρος σχέσεων με άλλες χώρες. Η κυβέρνηση και άλλα κόμματα στην Κύπρο χειροκρότησαν με ενθουσιασμό τον νόμο Ρούμπιο-Μενέντεζ γιατί περιλαμβάνει την άρση του άδικου εμπάργκο όπλων από τις ΗΠΑ προς την Κύπρο. Την ίδια όμως στιγμή ο νόμος αυτός, ο οποίος έχει ως κεντρικό στόχο την εξυπηρέτηση των στρατηγικών συμφερόντων των ΗΠΑ στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, προβλέπει την παρεμπόδιση της παρουσίας της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην περιοχή. Αν, λοιπόν, η περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων με τις ΗΠΑ είναι εις βάρος των σχέσεων με τη Ρωσική Ομοσπονδία, αυτό θα πρέπει να μας προβληματίσει.

Το είδατε να συμβαίνει αυτό στην πράξη;

Σαφώς το είδαμε να συμβαίνει. Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι. Εμείς δεν πρέπει να εξυπηρετούμε τα συμφέροντα κανενός. Εμείς τα δικά μας συμφέροντα πρέπει να εξυπηρετούμε, βασιζόμενοι στο διεθνές δίκαιο, την αμοιβαιότητα και την προώθηση του στόχου επίλυσης του Κυπριακού. Υποστηρίζουν κάποιοι πως υπάρχει σύγκλιση συμφερόντων μεταξύ Κύπρου και ΗΠΑ αυτό το διάστημα. Υπάρχει όμως; Όταν πρωταρχικός στόχος των ΗΠΑ είναι η μείωση της επιρροής Ρωσίας και Κίνας, που είναι μόνιμα μέλη του ΣΑ του ΟΗΕ και μονίμως υπέρ μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, πώς μπορεί να υπάρχει σύγκλιση συμφερόντων με τις ΗΠΑ; Όταν ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ δηλώνει ότι σημαντικός στόχος της εξωτερικής πολιτικής της χώρας του είναι να μην στείλουν την Τουρκία στην αγκαλιά της Ρωσίας και πως βασική έγνοια είναι η Λιβύη, πού είναι η σύγκλιση συμφερόντων; Δεν είμαστε εναντίον της ενίσχυσης των σχέσεων της χώρας μας με τις ΗΠΑ, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνεται με προϋποθέσεις και όρους που είναι εναντίον των συμφερόντων της χώρας μας. Δεν μπορεί η χώρα μας να μετατρέπεται σε άρμα εξυπηρέτησης των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή. Οι σχέσεις πρέπει να αναπτύσσονται στη βάση της αμοιβαιότητας, του διεθνούς δικαίου και για εξυπηρέτηση της ειρήνης και της συνεργασίας στην περιοχή.

Ο κόσμος επικρίνει τη Βουλή για τους χειρισμούς σε σχέση με τη λίστα Γιωρκάτζη. Θεωρείτε πως ο χειρισμός ήταν ο ενδεδειγμένος;

Φέρει ευθύνη η Βουλή για το ότι διαμορφώθηκε η αίσθηση στον κόσμο πως υπάρχει μια λίστα -ανεξαρτήτως ποιότητας και του τι λέει- η οποία επειδή δεν δίνεται στη δημοσιότητα κάποιοι επιθυμούν να κρύψουν κάτι. Με τους χειρισμούς που έγιναν, με τις δηλώσεις, τα πήγαινε-έλα της λίστας, τις παλινωδίες, τη μετατροπή της δημοσιοποίησης της λίστας σε απόλυτο κριτήριο για την καθαρότητα ή την απατεωνιά του καθενός από εμάς, ενισχύθηκε περαιτέρω η απαξίωση της Βουλής και η καχυποψία.

Επί της ουσίας αυτό το οποίο η κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών είχε εγείρει, όταν αρχικά είχε ασχοληθεί με το ζήτημα, είναι η ευνοϊκή μεταχείριση ΠΕΠ από τραπεζικά ιδρύματα. Ζήτησε βοήθεια από την Κεντρική Τράπεζα για την κατάρτιση μιας λίστας για περιπτώσεις που έτυχαν ευνοϊκής μεταχείρισης. Η κ. Γιωρκάτζη έστειλε μια λίστα την οποία είδαμε την περασμένη εβδομάδα. Η λίστα αυτή σχηματίστηκε όχι από έρευνα της Κεντρικής Τράπεζας, αλλά από οδηγίες που έδωσε η κ. Γιωρκάτζη προς έξι τραπεζικά ιδρύματα να της στείλουν ΠΕΠ που είχαν ΜΕΔ. Δεν ελέγχθηκε, δεν διορθώθηκε με αποτέλεσμα η λίστα -κατά γενική ομολογία όλων των μελών της ad hoc επιτροπής που δημιουργήθηκε- να είναι πρόχειρη και επιπόλαια. Η κ. Γιωρκάτζη, όπως φαίνεται εκ του αποτελέσματος, ούτε καν ανάγνωση της λίστας δεν έκανε. Υπάρχουν πολλά λάθη, μέχρι και περιπτώσεις υπάρχουν στις οποίες δάνειο καταγράφεται και ως εξυπηρετούμενο και ως μη εξυπηρετούμενο την ίδια στιγμή. Ε, πώς γίνεται αυτό; Αν της έριχνε μια ματιά έστω η κ. Γιωρκάτζη δεν θα εντόπιζε αυτές τις κραυγαλέες περιπτώσεις προχειρότητας και επιπολαιότητας;

Σαφώς και η Βουλή φέρει ευθύνη γιατί δεν ακολουθήθηκαν οι διαδικασίες όπως έπρεπε, έτσι ώστε να γίνει επικαιροποίηση και διόρθωση της λίστας από τον νέο διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας. Μπορούσε όμως να γίνει και τώρα, και δυστυχώς η πλειοψηφία της Βουλής δεν στήριξε αυτή την πρόταση του ΑΚΕΛ. Όσοι ψήφισαν υπέρ της άμεσης δημοσιοποίησης μιας πρόχειρης λίστας έκαναν ακόμα χειρότερα τα πράγματα γιατί έκαναν νόμο μια παρανομία, όπως επισήμανε η επίτροπος Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Είναι γι’ αυτό που το ΑΚΕΛ δεν συμμετείχε σ’ αυτή τη διαδικασία. Τώρα η μπάλα είναι στον Πρόεδρο αν θα υπογράψει τον νόμο που ψήφισε η Βουλή και ο οποίος πολύ πιθανό να προκαλέσει πολλά προβλήματα με αγωγές και δικαστικές διαδικασίες. Και το πιο σημαντικό, πιθανόν να προκαλέσει τέτοια προβλήματα που να εμποδίσει την προσπάθεια της Βουλής να ερευνήσει τα θέματα της ευνοϊκής μεταχείρισης ΠΕΠ από τράπεζες.

Αποδεχόμενος πως υπάρχουν διαδικασίες στο ΑΚΕΛ, δεν μπορώ να παραγνωρίσω πως αρκετοί, εντός αλλά και εκτός ΑΚΕΛ, θεωρούν τον Στέφανο Στεφάνου ως πιθανό διεκδικητή της θέσης του γ.γ. του ΑΚΕΛ στο μέλλον. Μια τέτοια εξέλιξη θα λέγατε πως είναι τιμητική για σας ή δεν είναι κάτι που σας αφορά;

Το να είσαι γενικός γραμματέας ενός ιστορικού και μεγάλου κόμματος όπως είναι το ΑΚΕΛ είναι μεγάλη τιμή και μεγάλη ευθύνη. Όπως μεγάλη ευθύνη και μεγάλη τιμή είναι να είσαι ηγετικό στέλεχος αυτού του κόμματος, όπως είμαι τώρα. Όλοι είμαστε υπό κρίση σε κάθε συνέδριο. Το ΑΚΕΛ έχει γενικό γραμματέα, τον Άντρο Κυπριανού, ο οποίος ηγήθηκε της συλλογικής προσπάθειας μέσα σε δύσκολες συνθήκες για το κόμμα και την Κύπρο, να παρουσιάσει έργο και να αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες που παρουσιάστηκαν.