Την προηγούμενη εβδομάδα, έγινε ένα πραγματικά μεγάλο βήμα προς μία πιο πράσινη και οικολογική Κύπρο, αφού καταργήθηκαν και επισήμως όλες οι πλαστικές σακούλες. Το οριστικό τέλος όλων των πλαστικών σακουλών ήρθε έπειτα από απόφαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, η οποία ακολούθησε τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ήθελε όλες οι χώρες της Ευρώπης να βρουν τρόπο και να μειώσουν όσο το δυνατόν περισσότερο το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα και την κατανάλωσή τους σε πλαστικό μέχρι το 2030.
«Ήδη υπάρχει αλλαγή»
Αναφορικά με την Κύπρο, ο Μάριος Αντωνίου, γραμματέας του Παγκύπριου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου, μιλώντας τις προηγούμενες ημέρες σε κυπριακά ΜΜΕ, ανέφερε ότι σε περίπτωση που κάποιοι ξεχάσουν να φέρουν την επαναχρησιμοποιούμενη σακούλα, είναι διαθέσιμες στα σημεία πώλησης πιο μεγάλες σακούλες που επιτρέπονται με βάση την υπάρχουσα νομοθεσία, ενώ υπάρχουν και οι επιλογές των οικολογικών επαναχρησιμοποιούμενων σακούλων. Παράλληλα, αναφορικά με τη μείωση χρήσης της πλαστικής σακούλας μετά την εφαρμογή της νομοθεσίας για χρέωσή της, ο κ. Αντωνίου είπε ότι από τους πρώτους κιόλας μήνες σημειώθηκε μείωση στη χρήση της κατά 80-82%, ποσοστό ωστόσο που παρέμεινε το ίδιο μέχρι σήμερα. Επιπλέον, ο ίδιος μιλώντας στον «Π» σημείωσε ότι ο κόσμος είναι απόλυτα ενημερωμένος και ότι έχει αγκαλιάσει όλο αυτό το εγχείρημα, γιατί έχει αντιληφθεί πλήρως ποιος είναι ο βασικός σκοπός όλων αυτών των νομοθεσιών.
Και ο βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών όμως, μιλώντας στον «Π», τόνισε ότι ο κόσμος συνήθισε στη χρέωση των πλαστικών σακουλών, με αποτέλεσμα η κατάργησή τους να μην τους αγχώνει ή προβληματίζει. «Ακριβώς επειδή όλα έγιναν σταδιακά και ομαλά, ο κόσμος φαίνεται αρκετά συνειδητοποιημένος. Δεν ξύπνησε ένα πρωί και ενημερώθηκε ότι καταργήθηκαν οι πλαστικές σακούλες. Σιγά-σιγά έγινε συνήθεια ότι για να μην πληρώσει, θα πρέπει να φέρνει μαζί του τη δική του τσάντα. Ο κόσμος πλέον έχει συνηθίσει, έχει αποκτήσει θελημένα ή αθέμητα μία πιο πράσινη συνείδηση και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Ότι ήδη έχουμε αρχίσει να βλέπουμε μια αλλαγή».
Ποιους αφορά
Σημειώνεται ότι η νέα απαγόρευση στην Κύπρο αφορά όλα τα σημεία πώλησης προϊόντων, όπως υπεραγορές, πολυκαταστήματα, περίπτερα, φαρμακεία κ.λπ., τις διαδικτυακές παραγγελίες και κατ’ οίκον παράδοση (π.χ. ντελίβερι), τις μεταφορές από μια εταιρεία σε άλλη (εσωτερικό εμπόριο). Στα σημεία πώλησης προσφέρονται άλλα είδη σακούλας, όπως από πιο χοντρό πλαστικό, ύφασμα, χαρτί και επαναχρησιμοποιούμενες, χωρίς να καθορίζεται η τιμή τους.
Αμέσως μετά την εφαρμογή της νομοθεσίας, ξεκίνησαν έλεγχοι, ενώ για τους παραβάτες προβλέπονται εξώδικα πρόστιμα που ξεκινούν από τα €150 και θα φτάνουν έως τα €3.400. Από την απαγόρευση εξαιρούνται μόνο οι λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς, με πάχος μικρότερο των 50 microns, οι οποίες απαιτούνται για λόγους υγιεινής ή παρέχονται ως πρωτογενής συσκευασία χύδην τροφίμων ή όταν η χρήση τους συμβάλλει στην αποφυγή σπατάλης τροφίμων, δηλαδή όταν το τρόφιμο έρχεται σε επαφή απευθείας με την πρωτογενή σακούλα.
Οι σακούλες αυτές χρησιμοποιούνται κυρίως σε φρουταρίες, κρεοπωλεία, ψαραγορές, και αφορούν την πρώτη σακούλα τοποθέτησης του προϊόντος. Σε περίπτωση ανάγκης χρήσης δεύτερης σακούλας, αυτή απαγορεύεται, όπως ορίζει η νομοθεσία. Η απαγόρευση δεν θα εφαρμόζεται για λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς με πάχος ίσο και μεγαλύτερο από 50 microns. Επιπλέον, η απαγόρευση αφορά και τις βιοδιασπώμενες/κομποστοποιήσιμες λεπτές σακούλες μεταφοράς με πάχος τοιχώματος μικρότερο από 50 μικρά (μm) στα σημεία πώλησης, δεδομένου ότι ως επί το πλείστον οι σακούλες αυτές περιέχουν σε μικρό ποσοστό πλαστικό και η νομοθεσία δεν προβλέπει την εξαίρεσή τους.
Σταδιακή αλλαγή
Οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι κάτι που το βλέπουμε πρώτη φορά τώρα, αλλά συμπεριλαμβάνονται σε ένα στρατηγικό περιβαλλοντικό πλάνο τουλάχιστον μιας δεκαπενταετίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιούργησε ένα πλάνο, πάνω στο οποίο βασίστηκε προκειμένου να μειώσει ουσιαστικά τη χρήση των πλαστικών σε ολόκληρη την ήπειρο. Σύμφωνα πάντως με τα στοιχεία που δημοσιεύει κατά καιρούς η Ευρωπαϊκή Ένωση, η σταδιακή εφαρμογή συγκεκριμένων περιβαλλοντικών κανόνων και μέτρων έχει λειτουργήσει κάτι παραπάνω από ικανοποιητικά, αφού η χρήση του πλαστικού τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί κατακόρυφα.
Νούμερα που σοκάρουν
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κάθε χρόνο, οι Ευρωπαίοι παράγουν συνολικά 25 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων, την ώρα που λιγότερο από το 30% αυτών προωθείται για ανακύκλωση. Παράλληλα, σε ολόκληρο τον κόσμο, τα πλαστικά υλικά αποτελούν το 85% των απορριμμάτων στις παραλίες, ενώ πολλά πλαστικά υλικά καταλήγουν ακόμα και στο πιάτο μας αλλά και στους πνεύμονές μας. Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία που η ίδια η επιτροπή δημοσιοποίησε, τα μικροπλαστικά που περιέχονται στον αέρα, στο νερό και στα τρόφιμα έχουν άγνωστες επιπτώσεις στην υγεία μας.
«Περισσότερο πλαστικό παρά ψάρια...»
Επιπλέον, η επιτροπή έχει προτείνει ουκ ολίγες φορές να υπάρξει τόσο τεχνική, όσο και οικονομική στήριξη των εθνικών αρχών και των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων για τον περιορισμό των πλαστικών απορριμμάτων στην πηγή, προσφέροντας χρηματοδότηση ύψους 100 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη πιο έξυπνων και ανακυκλώσιμων πλαστικών υλικών, τη βελτίωση της αποδοτικότητας των διεργασιών ανακύκλωσης και την παρακολούθηση και την απομάκρυνση των επικίνδυνων ουσιών και προσμείξεων από τα ανακυκλωμένα πλαστικά υλικά.
«Αν δεν αλλάξουμε τον τρόπο παραγωγής και χρήσης των πλαστικών υλικών, το 2050 οι ωκεανοί θα περιέχουν περισσότερο πλαστικό παρά ψάρια. Πρέπει να εμποδίσουμε την είσοδο πλαστικών υλικών στο νερό, στα τρόφιμα, ακόμα και στον οργανισμό μας. Η μόνη μακροπρόθεσμη λύση είναι η μείωση των πλαστικών απορριμμάτων με αύξηση της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης. Αυτήν την πρόκληση πρέπει να την αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί, πολίτες, βιομηχανίες και κυβερνήσεις», έχει δηλώσει στο παρελθόν ο αντιπρόεδρος της επιτροπής, Φρανς Τίμερμανς, αρμόδιος για την Αειφόρο Ανάπτυξη. Από την πλευρά του, και ο αντιπρόεδρος Γιούρκι Κατάινεν, αρμόδιος για την Απασχόληση, την Ανάπτυξη και τις Επενδύσεις, έχει αναφέρει ότι σκοπός είναι να μπουν τα θεμέλια νέας κυκλικής οικονομίας για τα πλαστικά υλικά και να προωθηθούν επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα. «Πρόκειται για σημαντική ευκαιρία για τον ευρωπαϊκό βιομηχανικό κλάδο να καταστεί κορυφαίος παγκοσμίως σε νέες τεχνολογίες και υλικά», έχει τονίσει πολλές φορές ο επίτροπος Κατάινεν.
