Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή: Με ανώνυμους δότες οι δωρεές ωαρίων/σπέρματος 

Τη διατήρηση της ανωνυμίας των δοτών σπέρματος ή ωαρίων προνοεί το νομοσχέδιο για την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, το οποίο συζητήθηκε χθες στην Επιτροπή Υγείας της Βουλής. Όπως αναφέρθηκε στη χθεσινή συνεδρία, ο λόγος πίσω από τη διατήρηση της ανωνυμίας των δοτών, είναι το να μην στιγματιστούν τα άτομα αυτά, αλλά και τα ζευγάρια ή τα μονήρη άτομα που επιλέγουν τη συγκεκριμένη μέθοδο. Διεθνώς, ωστόσο οι απόψεις διίστανται όσον αφορά το κατά πόσο θα πρέπει ή όχι να παραμένουν ανώνυμοι οι δότες. Σε χώρες όπως είναι η Αγγλία, δίνεται η δυνατότητα στο παιδί να γνωρίσει όταν φτάσει 18 ετών τον δότη. Στη χώρα μας κάτι τέτοιο δεν προνοείται, ασχέτως αν λόγω της ανωνυμίας ενδέχεται μελλοντικά να δημιουργηθούν άλλης φύσεως προβλήματα, όπως να προκύψουν μελλοντικά ζευγάρια που να είναι και ετεροθαλή αδέρφια. Από πλευράς του Υπουργείου Υγείας, έγινε η πρόταση ούτως ώστε όταν ο δότης δεν είναι Κύπριος να μπορεί να αποκαλύπτεται η ταυτότητά του, ανάλογα με το τι προνοεί η νομοθεσία της χώρας στην οποία κατοικεί. Κάτι τέτοιο κρίθηκε όμως αντισυνταγματικό από τη Νομική Υπηρεσία, με το όλο ζήτημα να αναμένεται να απασχολήσει και την επόμενη συνεδρία της Επιτροπής Υγείας, στην οποία οι βουλευτές θα κληθούν να δώσουν τις τελικές τους τοποθετήσεις.

Υψηλό το κόστος 

Άλλο ένα ζήτημα που απασχόλησε την Επιτροπή Υγείας, ήταν το θέμα του κόστους της όλης διαδικασίας, αλλά και το ενδεχόμενο αύξησης της επιδότησης. Υπενθυμίζεται ότι με βάση την υφιστάμενη κατάσταση το Υπουργείο Υγείας επιχορηγεί συνολικά μέχρι και τέσσερις ολοκληρωμένες προσπάθειες από 2.500 ευρώ. Ωστόσο, ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Χαράλαμπος Πάζαρος επανέφερε την πρόταση που είχε κατατεθεί και πριν από μερικούς μήνες στο Υπουργείο Υγείας, ούτως ώστε να επιχορηγείται η πρώτη τουλάχιστον προσπάθεια με 5.000 ευρώ, πρόταση η οποία στην πορεία απορρίφθηκε από τον τέως υπουργό Οικονομικών. Ο κ. Πάζαρος εξέφρασε την πρόθεσή του να επαναφέρει το όλο ζήτημα, ευελπιστώντας ότι ο νέος υπουργός Οικονομικών θα έχει διαφορετική άποψη από τον προκάτοχό του. Αξίζει να σημειωθεί ότι μια ολοκληρωμένη προσπάθεια εξωσωματικής μπορεί να στοιχίσει από 5.000 ευρώ μέχρι και 7.000 ευρώ.

Προτιμούν τα κατεχόμενα

Το υψηλό κόστος, αλλά και το δικαίωμα της επιλογής φύλου που παρέχουν κλινικές αναπαραγωγής στο ψευδοκράτος, είναι μερικοί από τους λόγους που Ελληνοκύπριοι επιλέγουν να επισκεφθούν τα κατεχόμενα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις επιλέγουν και Τουρκοκύπρια παρένθετη μητέρα. Στα κατεχόμενα υπάρχουν κλινικές που όχι μόνο επιτρέπουν, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις προωθούν την επιλογή φύλου, κάτι που απαγορεύεται στην Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ οι πρακτικές που χρησιμοποιούν δεν είναι οι ενδεδειγμένες. Σε σχέση με τις Τουρκοκύπριες παρένθετες μητέρες, η πρακτική που ακολουθείται είναι ότι πηγαίνουν σε κλινική στα κατεχόμενα, γίνεται εκεί η όλη διαδικασία, και στη συνέχεια ο γενετικός έλεγχος γίνεται στις ελεύθερες περιοχές.

Οι αλλαγές

Ο περί της Εφαρμογής της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Τροποποιητικός) Νόμος του 2022, σκοπεύει στον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τα θέματα ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Σημειώνεται ότι με την προτεινόμενη τροποποίηση θα υποβοηθηθούν τα πρόσωπα που αιτούνται την εφαρμογή μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και θα επιτευχθεί η αποτελεσματικότερη λειτουργία του Συμβουλίου Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Εκτός από το θέμα της ανωνυμίας των δοτών, το προτεινόμενο νομοσχέδιο προνοεί, μεταξύ άλλων, και την κατοχύρωση του δικαιώματος παρένθετης μητρότητας στη μονήρη γυναίκα μόνο κατόπιν άδειας του Συμβουλίου και νοουμένου ότι η μονήρης γυναίκα δεν μπορεί να κυοφορήσει λόγω σοβαρών και ειδικών ιατρικών προβλημάτων, την κατάργηση της υποχρέωσης εξασφάλισης άδειας από το Συμβούλιο για εφαρμογή μεθόδων υποβοηθούμενη αναπαραγωγής από μονήρεις γυναίκες, εξαιρουμένης της παρένθετης μητρότητας, την κατοχύρωση ως μέγιστης ηλικίας φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής της υποβοηθούμενης γυναίκας του 53 έτους, αλλά και την απαγόρευση διαφήμισης για την ανεύρεση δοτών και τη κατοχύρωση του δικαιώματος ενημέρωσης για τον ίδιο σκοπό στις Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και στο Συμβούλιο.