Βουλευτικές εκλογές: Τάση προς μικρότερα κόμματα αποδυναμώνοντας τους πόλους

 

Η εικόνα της στροφής σημαντικής μερίδας ψηφοφόρων σε επιλογές μικρότερων κομμάτων δεν φαίνεται επί του παρόντος τουλάχιστον να αλλάζει, σύμφωνα και με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις και έρευνες που είτε είδαν το φως της δημοσιότητας, είτε αξιοποιούνται από κόμματα. Όλες οι μετρήσεις εξακολουθούν να δείχνουν συρρίκνωση της δύναμης σε ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ και ενίσχυση των μικρών και πιο συγκεκριμένα των Οικολόγων, του ΕΛΑΜ και της ΔΗΠΑ. Αυξάνεται σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα με μικρότερα βήματα και η ενίσχυση προς ΕΔΕΚ, ενώ σταθερό παρουσιάζεται το ΔΗΚΟ παρά τη διαφυγή ψηφοφόρων κυρίως προς τη ΔΗΠΑ, με αντιστάθμισμα εισροές από ΔΗΣΥ και Συμμαχία Πολιτών.

Οι έρευνες των δύο μεγαλύτερων κομμάτων σημειώνουν παρ' όλα αυτά μια αύξηση στα ποσοστά όλων των κομμάτων, η οποία καταγράφει ουσιαστικά το ενδιαφέρον των ψηφοφόρων όσο προχωρούμε ημερολογιακά πιο κοντά στις βουλευτικές εκλογές, χωρίς να αλλάζει τη διαμορφούμενη τάση.

Αυτό πάντως που θα κρίνει τα τελικά ποσοστά είναι μια άλλη τάση που διαφαίνεται στις δημοσκοπήσεις. Σε όλες τις δημοσκοπήσεις καταγράφεται μια διάθεση όλο και περισσότερων πολιτών -υπό μορφή βεβαιότητας ψήφου με ποσοστό πάνω από 65%- να ψηφίσουν σε αντίθεση με την ίδια περίοδο το 2016, αλλά η διάθεση αυτή δεν κατανέμεται ακόμα στα κόμματα. Ερμηνεύεται σύμφωνα με κάποιους εκλογολόγους ως μια γενική τάση καθόδου στις εκλογές για κατάθεση τιμωρητικής ψήφου, η οποία μέχρι στιγμής παραμένει αδιευκρίνιστη. Από τη μια δεν υπάρχουν πραγματικά νέες κομματικές επιλογές, από την άλλη μέχρι τον Μάιο η άρση των μέτρων διακίνησης, η βελτίωση της οικονομίας και η υποχώρηση της πανδημίας ίσως αλλάξουν αυτή τη διάθεση.

 

Με βάση συντρέχουσες δημοσκοπήσεις σήμερα η δύναμη των κομμάτων καταγράφεται ως εξής: 1. ΔΗΣΥ 25-26%. 2 ΑΚΕΛ 21-22% 3. ΔΗΚΟ 11-12% 4. Οικολόγοι 6-7%. 5. ΕΛΑΜ 5-6% 6. ΕΔΕΚ 4-5% 7. ΔΗΠΑ 3-4%. Με βάση πάντα τις σημερινές μετρήσεις τα επτά αυτά κόμματα μπαίνουν στη Βουλή. Αν στην πορεία εισέλθουν και άλλα μικρότερα κόμματα όπως η Αλληλεγγύη, η Κίνηση Θεολόγου αλλά και η Κίνηση των Αμμοχωστιανών, τότε θα μιλούμε για μια πολυκομματική Βουλή, η πολυπλοκότητα της οποίας για να καταστεί λειτουργική θα είναι πολύ μεγάλη. Καταργώντας συν τω χρόνω και κάποια στερεότυπα περί ρυθμιστικών κομμάτων. Με τον ΔΗΣΥ γύρω στους 16-17 βουλευτές, το ΑΚΕΛ γύρω στους 14-15 και τα υπόλοιπα κόμματα από 2-7 βουλευτές, όλοι κατανοούμε πόσο πιο δύσκολη θα καταστεί η συγκέντρωση των 29 ψήφων που απαιτούνται, από την εκλογή του νέου προέδρου της Βουλής έως και την ψήφιση κάποιων νόμων. Το στοίχημα εδώ είναι κατά πόσον θα έχουμε περισσότερη Δημοκρατία διά της εκπροσώπησης περισσότερων ομάδων πληθυσμού ή θα καταλήξουμε σε περισσότερη Βαβυλωνία.

 

Αγώνας ΔΗΣΥ να πείσει

Ο ΔΗΣΥ μπορεί να κόβει πρώτος το νήμα, ωστόσο βλέπει να καταγράφεται στα ποσοστά του η δυσαρέσκεια λόγω των κυβερνητικών χειρισμών, κυρίως σε ό,τι αφορά το σκάνδαλο των διαβατηρίων, με την ηγεσία του κόμματος να επικεντρώνεται όχι τόσο στους αναποφάσιστους, όσο στη συγκράτηση της διαφυγής ψήφων προς άλλα κόμματα.

Ο ΔΗΣΥ «βλέπει» μια σημαντική μερίδα ψηφοφόρων (περίπου στο 5%) να οδηγείται προς το ΕΛΑΜ, ανάλογο ποσοστό να οδηγείται προς τους Οικολόγους και μικρότερο (γύρω στο 3%) να κατευθύνεται προς το ΔΗΚΟ.

Η νεοφανής τάση στροφής προς τους Οικολόγους προκαλεί πονοκέφαλο στον ΔΗΣΥ. Η τάση σύμφωνα με ειδικούς, επικοινωνιολόγους και εκλογολόγους καθοδηγείται λόγω της δυσαρέσκειας που επικρατεί γύρω από τη διαφθορά και τη διαπλοκή, με το κόμμα των Οικολόγων να εμφανίζεται πιο «καθαρό» και ενισχύεται λόγω της παρουσίας στο ψηφοδέλτιο υποψηφίων οι οποίοι στηρίζουν τη λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (ΔΔΟ), έχοντας παράλληλα ευρωπαϊκό προσανατολισμό.

Καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ ενισχύει την παρουσία του στη δημόσια ζωή με δράσεις προσανατολισμένες στο Κυπριακό και τοποθετήσεις που με δραματικό τόνο επιχειρούν να πείσουν για την προσήλωση στον στόχο για λύση στη βάση ΔΔΟ. Περί το τέλος Φεβρουαρίου η συσπείρωση του κόμματος πάντως δεν ξεπερνούσε το 55%, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της Symmetron και αυτό προκαλεί προβληματισμό γιατί την αντίστοιχη περίοδο του 2016 ήταν στα 65%.

 

Κυβέρνηση σε ελεύθερη πτώση

Αν και καταγράφεται σε όλες τις έρευνες, δεν χρειάζεται ιδιαίτερη τεκμηρίωση για να αντιληφθεί κανείς την άσχημη εικόνα που εκπέμπει η κυβέρνηση στην κοινή γνώμη. Το σκάνδαλο των διαβατηρίων έπεσε βαρύ στον Λόφο και συμπαρασύρει εν μέσω προεκλογικής περιόδου τον ΔΗΣΥ.

Η δυσαρέσκεια που ξεκινά από τη διαφθορά ακολουθεί πορεία χιονοστιβάδας, με την κυβέρνηση να μετρά αρνητικές ψήφους σε σειρά ζητημάτων με αποκορύφωμα τον τρόπο καταστολής της πρώτης εκδήλωσης διαμαρτυρίας του κινήματος, «Ως Δαμέ», αλλά και σε άλλα θέματα όπως η τοποθέτηση συρματοπλέγματος στην Πράσινη Γραμμή προς αποτροπή των μεταναστευτικών ροών από τα κατεχόμενα, αλλά και στο Κυπριακό.

Η αναστροφή του κλίματος είναι εξαιρετικά δύσκολη και όσες προσπάθειες και αν καταβληθούν, δεν επιτυγχάνεται, αφού κυριαρχεί η καχυποψία και ο αρνητισμός. Ούτε όμως και η κυβέρνηση προσπαθεί ή έστω δίνει την εντύπωση ότι επιχειρεί να αναστρέψει το κλίμα. Αντ’ αυτού κάνει το ένα λάθος πάνω στο άλλο αδυνατώντας να αντιμετωπίσει έστω επικοινωνιακά τις επικρίσεις που δέχεται.

 

Κουβαλούν τον Λόφο στην πλάτη

Οι απανωτές κυβερνητικές αστοχίες ουσιαστικές ή επικοινωνιακές, καίνε κυριολεκτικά τους υποψήφιους του ΔΗΣΥ, οι οποίοι δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τα μαζικά πυρά των υπολοίπων κομμάτων στις τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές συζητήσεις.

Στα πολιτικά και δημοσιογραφικά πηγαδάκια, αρκετά συναγερμικά στελέχη εκφράζουν τη δυσφορία τους για το γεγονός ότι βρίσκονται καθημερινά σε αυτή τη δύσκολη αμυντική και δικαιολογητική θέση των κυβερνητικών χειρισμών.

Τα συναγερμικά στελέχη που υπερασπίζονται μόνοι έναντι όλων την κυβέρνηση, επιδεικνύουν μεν αξιοζήλευτο κομματικό πατριωτισμό, έναντι άλλων οι οποίοι βρίσκουν την εύκολη λύση της σιωπής, κινδυνεύουν όμως να συμπαρασυρθούν από την κυβερνητική φουρτούνα και να μείνουν μεσοπέλαγα. Εδώ ίσως φταίει και η ίδια η φιλοσοφία του κόμματος. Το οποίο δεν απαντά στη διαμαρτυρία και στις εντυπώσεις που υπάρχουν για τη διαφθορά στο Προεδρικό αλλά διά της πλαγίας μεταθέτει το ερώτημα κάνοντας λόγο για το ποιόν των υπόλοιπων κομμάτων: «Καλά το ΔΗΚΟ και το ΑΚΕΛ είναι λιγότερο διεφθαρμένα»;

 

Δεν κεφαλαιοποιεί το ΑΚΕΛ 

Η διαμορφούμενη κατάσταση θα έπρεπε να ήταν βούτυρο στο ψωμί του ΑΚΕΛ, ωστόσο το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, αδυνατεί να κεφαλαιοποιήσει τη δυσαρέσκεια που επικρατεί λόγω των κυβερνητικών χειρισμών.

Το κόμμα της Αριστεράς έχοντας τη δημοσκόπηση της GPO ως οδηγό που του δίνει 19,8% στην έρευνα που έγινε την περίοδο 25 Φεβρουαρίου έως 2 Μαρτίου με δείγμα 800 ατόμων, δεν έμεινε αλώβητο από το σκάνδαλο των διαβατηρίων λόγω του πρωταγωνιστικού ρόλου του Χριστάκη Τζοβάννη στο βίντεο του Αλ Τζαζίρα, παρά τις άμεσες ενέργειες του ΑΚΕΛ, της αποστασιοποίησης από τον τέως βουλευτή του και τις έντονες επικρίσεις που ασκεί στην κυβέρνηση για την πολιτική των διαβατηρίων. Σαν να μην έφτανε αυτό κινδυνεύει να μπει και στο κάδρο τις επόμενες μέρες για σεξουαλικές παρενοχλήσεις στελεχών του. Η συσπείρωση του κόμματος αυτή την περίοδο δεν ξεπερνά το 60% όταν σε παρόμοιες περιόδους στο παρελθόν ξεπερνούσε το 70%.

Το ΑΚΕΛ εκτός του ότι δεν έπεισε ότι δεν είναι μέρος του «συστήματος», δηλαδή του πολιτικού κατεστημένου, κυρίως δεν έπεισε ότι έχει υψηλούς εκλογικούς στόχους και ότι μπορεί να διεκδικήσει, πόσω δε μάλλον να αναλάβει τα ηνία της αλλαγής με βαθύ ορίζοντα το 2023, δίδοντας την εντύπωση ότι συμβιβάζεται και ικανοποιείται με τη συγκράτηση της θέσης της δεύτερης πολιτικής δύναμης και της μεγαλύτερης δύναμης στην αντιπολίτευση.

 

Εκπέμπει παλαιοκομματισμό

Επικοινωνιολόγοι ανέφεραν στον «Π» ότι το ΑΚΕΛ υστερεί στη χρήση πολύτιμων επιστημονικών εργαλείων, τα οποία θα βοηθούσαν να ασκήσει πιο αποτελεσματική πολιτική, όπως είναι οι έρευνες αγοράς, τα focus groups και οι διαδικτυακές έρευνες κοινής γνώμης, οι οποίες μετρούν σε πραγματικό χρόνο τις αντιδράσεις των πολιτών σε καίρια ζητήματα της επικαιρότητας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καθυστερεί να αντιδρά σε σοβαρά ζητήματα, αλλά και να μην αντιλαμβάνεται εκείνα που πραγματικά απασχολούν τους πολίτες, ακόμα και στα εργασιακά ζητήματα. Ιδιαίτερα την περίοδο της πανδημικής κρίσης, θα ανέμενε κανείς ότι η Αριστερά θα αναδείκνυε σε καθημερινή βάση τα προβλήματα των εργαζομένων, τις ελλείψεις και τα κενά στην κυβερνητική πολιτική στήριξη, τις καθυστερήσεις στις πληρωμές επιδομάτων και δεκάδες άλλα ζητήματα.

Την ώρα της μεγάλης απογοήτευσης από το πολιτικό σύστημα, που οι ψηφοφόροι αναζητούν καινούργιες διεξόδους, το ΑΚΕΛ εξακολουθεί να εκπέμπει παλαιοκομματική εικόνα. Αν και προσπάθησε, με τη χρήση του διαδικτύου, βίντεο και γραφικών, δεν κατάφερε να δώσει αέρα φρεσκάδας και ανανέωσης. «Τα πάντα στην επικοινωνιολογία διαδραματίζουν ρόλο. Πάρτε από το κτήριο του κόμματος, μέχρι τον τρόπο που γίνονται οι δηλώσεις των στελεχών. Έχει μείνει στη δεκαετία του ’80» ανέφερε στον «Π» ικανότατος λειτουργός επικοινωνίας. Άλλο σημείο αδυναμίας το οποίο εντοπίζεται είναι ότι πολλές από τις θέσεις του βρίσκουν απήχηση μόνο στον σκληρό πυρήνα της βάσης του, αδυνατώντας να αγγίξει τη μάζα.

Η έρευνα της GPO για το ΑΚΕΛ, δίνει στα υπόλοιπα κόμματα ποσοστό 21,2% για τον ΔΗΣΥ, 10,4% για το ΔΗΚΟ, 4,4 για την ΕΔΕΚ, 6,5 για τους Οικολόγους, 6,9% για το ΕΛΑΜ και 2,6% για τους Ανεξάρτητους.

 

Αμετακίνητο το ΔΗΚΟ

 

Το ΔΗΚΟ φαίνεται να κρατά την εκλογική του επιρροή, παρά τη ροή ψηφοφόρων του προς τη ΔΗΠΑ, η οποία αντισταθμίζεται από εισροές από τον ΔΗΣΥ και από τη Συμμαχία Πολιτών και διατηρείται πάνω-κάτω γύρω στο 10%, κλειδώνοντας με αυτό τον τρόπο την τρίτη θέση, αλλά κυρίως τη δύναμη που θεωρείται «ρυθμιστής».

Η διατήρηση των ποσοστών του ΔΗΚΟ είναι σημαντική, σε βραχυπρόθεσμο πλάνο για να ξεπεράσει τον σκόπελο της διαφυγής στελεχών του, αλλά και της ΔΗΠΑ και σε μακροπρόθεσμο πλάνο για να κλειδώσει τον ρυθμιστικό ρόλο ώστε να μπορεί με αξιώσεις να μπει στη διεκδίκηση για τις προεδρικές του 2023.

Το ΔΗΚΟ είναι ο καλύτερος μαθητής των επικοινωνιολόγων, σε αντίθεση με κυβέρνηση και ΑΚΕΛ, ακολουθώντας πιστά όλες τις επικοινωνιολογικές τεχνικές και μέσα, αλλά και τη σύγχρονη τεχνολογία για να γνωστοποιήσει τις θέσεις του, αλλά και να καταστήσει σαφές ότι δεν εμπλέκεται στο σκάνδαλο των διαβατηρίων.

Η εμμονική επανάληψη του μηνύματος «δώστε τους φακέλους των πολιτογραφήσεων στον γενικό ελεγκτή», μπορεί για πολλούς να ήταν εκνευριστική και να κούρασε, αλλά είναι η πιο διαδεδομένη επικοινωνιολογική τακτική διάχυσης μηνύματος: Μήνυμα σε μικρή πρόταση, επαναλαμβανόμενο με κάθε τρόπο και μέσο καθημερινά. Αυτό έκανε το ΔΗΚΟ βγαίνοντας αλώβητο, τουλάχιστον επί του παρόντος από τα σκάνδαλα διαφθοράς και διαπλοκής, παρά τις κατά καιρούς αναφορές για σύγκρουση συμφερόντων λόγω της εμπλοκής του δικηγορικού γραφείου Τάσσου Παπαδόπουλου σε διάφορες περιπτώσεις.

Η συγκρουσιακή πολιτική με την κυβέρνηση, είναι σκοπίμως επικοινωνιακά επιλεγμένη και έχει στόχο αφενός να τινάξει από πάνω του τη ρετσινιά του δίδυμου Νικόλα - Αβέρωφ ενόψει εκλογών, διεκδικώντας με αξιώσεις και χωρίς πισωγυρίσματα θέση στην αντιπολίτευση, η οποία ευκολότερα κερδίζει έδαφος σε προσέλκυση ψηφοφόρων και αφετέρου να ξεμπροστιάσει ΔΗΠΑ και Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων ως τα «φερέφωνα» της κυβέρνησης.

Η ΔΗΚΟϊκή επανάληψη και μανία, όσο επικοινωνιακά ορθή κι αν κρίνεται από ειδικούς κουράζει, ωστόσο υπάρχει μια σημαντική μερίδα ανθρώπων, οι οποίοι απλώς γυρίζουν την πλάτη. Το ΔΗΚΟ έχει ακόμα ένα πρόβλημα. Έχει αρκετή κρυφή ψήφο, η οποία τυγχάνει μέχρι στιγμής συνωμοσιακής διαχείρισης από τα μέλη του τα οποία θεωρούν ότι η ηγεσία του κόμματος βρίσκεται πίσω από σωρεία δημοσκοπήσεων κανονικών ή και διερευνητικών ειδικά προς τα μέλη του κόμματος. Η πλειοψηφία του κόμματος στις δημοσκοπήσεις δηλώνει νομοταγής, αλλά κανείς τελικά δεν ξέρει αν η ψήφος αυτή θα πιστωθεί στην κάλπη.

 

Σκληρό ροκ από Οικολόγους

 

Τα μικρά κόμματα είναι αυτά που βγαίνουν κερδισμένα σύμφωνα με όλες τις έρευνες και μετρήσεις. Κυριότερα, οι Οικολόγοι, φαίνεται να έχουν σημαντικές εισροές από όλους σχεδόν τους κομματικούς χώρους.

Η συγκυρία της αναζήτησης από τους ψηφοφόρους άλλων χώρων από τις παραδοσιακές κομματικές επιλογές ευνοεί εν πολλοίς όλα τα μικρά κόμματα, ωστόσο οι Οικολόγοι είναι ένας πολιτικός χώρος ο οποίος πιστώνεται για προσπάθεια ανανέωσης, αλλαγής και ενδυνάμωσης. Άλλαξε ηγεσία, η αποχώρηση από τα έδρανα του Γιώργου Περδίκη αφήνει πεδίο ελεύθερο για νέα πρόσωπα στη Βουλή, ενώ στο ψηφοδέλτιο υπάρχουν άνθρωποι με διαφορετικές απόψεις από εκείνες που μέχρι τώρα στήριζε το κόμμα.

Στην Κύπρο η πράσινη συνείδηση, άρχισε να αποτελεί προτεραιότητα σε νεαρότερους ψηφοφόρους, και το Κίνημα Οικολόγων είναι το μοναδικό πράσινο κόμμα στην Κύπρο. Η δημοσκόπηση της Symmetron για παράδειγμα δείχνει ότι οι Οικολόγοι θα μπορούσαν να φτάσουν και το 10%. Οι Οικολόγοι εν ολίγοις μπορεί να είναι οι νικητές των δημοσκοπήσεων αλλά οι νέοι που κυρίως δηλώνουν την προτίμησή τους στους Πράσινους, είναι αυτοί που απέχουν από τις κάλπες.

 

Αγκάθι παραμένει η θολούρα γύρω από τις θέσεις στο Κυπριακό, γιατί ενώ δείχνει ότι θέλει να κάνει μια πιο σαφή τοποθέτηση υπέρ της λύσης ΔΔΟ, τελικά δεν τα καταφέρνει, και αυτό δείχνει σαφώς ότι εντός του κόμματος επικρατεί μια πάλη για το θέμα με άγνωστη κατάληξη. Στην πορεία προς την κάλπη, οι Οικολόγοι μπορεί να πληρώσουν αυτή τη θολούρα σε μείωση της δυναμικής, ιδιαίτερα αν το σύντομο μέλλον επιφυλάσσει εξελίξεις στο Κυπριακό.

 

ΔΗΠΑ και λοιποί

 

Η ΔΗΠΑ κινείται με ένα μοναδικό, δικό της, σιωπηλό και αθόρυβο τρόπο, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, χωρίς να μπαίνει στο παιχνίδι των καθημερινών αντιπαραθέσεων και διαξιφισμών για θέματα της επικαιρότητας και με τον πρόεδρό της να έχει ως επιλογή την απουσία του από τη δημόσια σφαίρα. Ο Μάριος Κάρογιαν θεωρεί ότι οι Αβέρωφ - Άντρος - Νικόλας διά των υψηλών τόνων που τηρούν μπορούν να έχουν κέρδη αλλά στο τέλος είναι πολύ πιθανό να εισπράξουν και τεράστιες ζημιές. Προτιμά λοιπόν η ΔΗΠΑ να κινείται ως μια νηφάλια δύναμη η οποία έχει άποψη αλλά δεν προκαλεί. Αυτό βέβαια που προκαλεί κάποια ανησυχία είναι ότι η ομάδα βουλευτών που αποχώρησε πρόσφατα από το ΔΗΚΟ δεν ήρθε να προσθέσει κάποια ευδιάκριτα ποσοστά στις μετρήσεις. Πάντως η ΔΗΠΑ καταγράφει αύξηση ποσοστών και φαίνεται να παίρνει ψήφους, εκτός από τον σάκο του ΔΗΚΟ και από τον σάκο του ΔΗΣΥ.

Το ΕΛΑΜ διά της προσθήκης του Ανδρέα Θεμιστοκλέους στη Λεμεσό φαίνεται με βάση τις δημοσκοπήσεις να μπαίνει άνετα στη Βουλή. Τώρα το πόσο ενισχυμένο θα είναι, θα κριθεί από τα ποσοστά της ΕΔΕΚ και της Αλληλεγγύης, κόμματα με τα οποία στο Κυπριακό είναι συγκοινωνούντα δοχεία, αλλά και από το πόσο ο ΔΗΣΥ θα καταφέρει να περιορίσει τις απώλειές του προς το εθνικιστικό αυτό κόμμα.

Οι Ανεξάρτητοι της Άννας Θεολόγου, που για πολλούς είναι το στοίχημα των εκλογών, είναι ο μόνος πολιτικός χώρος ο οποίος παρουσιάζει μείωση ποσοστών σε σχέση με προηγούμενα αποτελέσματα ερευνών, σε αντίθεση με το ΕΛΑΜ, το οποίο καταφέρνει όχι μόνο να συντηρείται στο πολιτικό σκηνικό, αλλά και να αυξάνει τα ποσοστά του. Ερωτηματικό τέλος παραμένει η Κίνηση Αμμόχωστος η Κύπρος μας με το κύριο ερώτημα να επικεντρώνεται πόσο θα επηρεάσει τα ποσοστά ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ στην επαρχία Αμμοχώστου η οποία πάντοτε αποτελούσε ισχυρό προπύργιο των δύο κομμάτων.