Σε εξέλιξη βρίσκονται οι διαδικασίες για την ανάκληση προβληματικών «χρυσών» διαβατηρίων από πρόσωπα που εξασφάλισαν κατ’ εξαίρεση την κυπριακή υπηκοότητα μέσω του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ).
Όπως προκύπτει απο τα στοιχεία που εξασφάλισε ο «Π», με τις τελευταίες ανακλήσεις «χρυσών» διαβατηρίων που αποφάσισε το Υπουργικό Συμβούλιο, την περ. Παρασκευή, ανήλθαν συνολικά στα 304 τα πρόσωπα για τα οποία αποφασίστηκε, μέχρι στιγμής, η αποστέρηση της κυπριακής υπηκοότητας. Πρόκειται για 88 δήθεν επενδυτές και 216 μέλη των οικογενειών τους. Σύμφωνα με την ίδια πληροφόρηση, μέχρι σήμερα ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες ανάκλησης των «χρυσών» διαβατηρίων για 112 πρόσωπα (33 επενδυτές και 79 μέλη των οικογενειών τους). Δηλαδή, εκδόθηκαν τα σχετικά διατάγματα στέρησης της υπηκοότητάς τους και έχουν ακυρωθεί τα κυπριακά διαβατήρια και οι κυπριακές ταυτότητες που έχουν στην κατοχή τους.
Οδηγίες για επίσπευση
Με τον διορισμό του Κωνσταντίνου Ιωάννου στο Υπουργείο Εσωτερικών, τον Μάρτιο του 2023, δόθηκαν οδηγίες για επίσπευση των διαδικασιών αποστέρησης των «χρυσών» διαβατηρίων από κάθε λογής απατεώνες και εγκληματίες, οι οποίοι εξασφάλισαν παράνομα την κυπριακή υπηκοότητα μέσω δικηγόρων, λογιστών και εργοληπτικών εταιρειών. Ένα από τα πρώτα «χρυσά» διαβατήρια που ανακλήθηκαν από τον κ. Ιωάννου ήταν αυτό του περιβόητου Μαλαισιανού χρηματιστή Τζο Λόου (Jho Taek Low). Καταζητείται σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης για υπεξαίρεση 4,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων από επενδυτικό ταμείο της χώρας του.
Ο Τζο Λόου εξασφάλισε την κυπριακή υπηκοότητα στις 22/09/2015. Δυο μήνες μετά αποκάλυψε το γεγονός με δημοσίευμά του ο «Π». Ωστόσο, η αποστέρηση της κυπριακής υπηκοότητάς του έγινε στις 05/06/2024. Σχεδόν εννέα χρόνια μετά.
Από τον Μάρτιο του 2023, που ανέλαβε την εξουσία η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, μέχρι και σήμερα λήφθηκαν συνολικά 28 αποφάσεις Υπουργικού Συμβουλίου για την ανάκληση 96 «χρυσών» διαβατηρίων εκ των οποίων τα 28 αφορούσαν επενδυτές και τα υπόλοιπα 68 μέλη των οικογενειών τους. Από αυτά τα 96 «χρυσά» διαβατήρια ολοκληρώθηκε η διαδικασία της αποστέρησης της υπηκοότητας, με την έκδοση των σχετικών διαταγμάτων και την ακύρωση των κυπριακών διαβατηρίων-ταυτοτήτων, για 15 συνολικά πρόσωπα. Οι πέντε ήταν επενδυτές και τα 10 μέλη των οικογενειών τους.
Επίσης, κατά την υπό αναφορά περίοδο (Μάρτιος 2023-Απρίλιος 2025) το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε επιπρόσθετα την έκδοση διαταγμάτων στέρησης της κυπριακής υπηκοότητας από 69 πρόσωπα, για τα οποία η πρώτη απόφαση για στέρηση της υπηκοότητάς τους λήφθηκε κατά την περίοδο 2021-2023. Από αυτά τα 69 πρόσωπα, οι 17 ήταν επενδυτές και τα 52 μέλη των οικογενειών τους.
Οι λόγοι ανάκλησης
Τα 304 «χρυσά» διαβατήρια ανακλήθηκαν καθώς εξασφαλίστηκαν με δόλο, ψευδείς παραστάσεις και με απόκρυψη ουσιωδών γεγονότων. Στις περιπτώσεις αυτές περιλαμβάνονται και επενδυτές εναντίον των οποίων εκκρεμούσαν στις χώρες τους και αλλού ποινικές υποθέσεις ή τελούσαν υπό κράτηση ή είχαν καταδικαστεί για σοβαρά ποινικά αδικήματα, που δεν διέθεταν λευκό ποινικό μητρώο και δεν ήταν «καλού χαρακτήρα», άρα δεν δικαιούνταν να απολαμβάνουν τα οφέλη της κυπριακής υπηκοότητας.
Ειδικότερα, τα 304 «χρυσά» διαβατήρια ανακλήθηκαν για τους ακόλουθους λόγους:
1 Ψευδείς δηλώσεις και παραπλανητικά στοιχεία. Επενδυτές δήλωναν κώλυμα να παρουσιαστούν στην Κύπρο και να υπογράψουν το πιστοποιητικό πολιτογράφησής τους, με τους δικηγόρους τους να επικαλούνται επαγγελματικές υποχρεώσεις. Στην πραγματικότητα, όμως, οι πελάτες τους τελούσαν υπό κράτηση στις χώρες τους για τη διάπραξη ποινικών αδικημάτων.
Εντοπίστηκε περίπτωση γυναίκας που πολιτογραφήθηκε το 2012 ως σύζυγος επενδυτή, ενώ είχε χωρίσει με τον σύζυγό της από το 2010. Πρόσθετα, σε αρκετές περιπτώσεις διαπιστώθηκε ότι επενδυτές δεν επένδυσαν το ποσό που δήλωσαν για σκοπούς πολιτογράφησης αλλά ένα πολύ μικρότερο ποσό.
2 Επενδυτές κατάδικοι. Για αρκετές περιπτώσεις επενδυτών διαπιστώθηκε ότι ενέχονταν σε σοβαρά εγκλήματα. Μάλιστα, καταδικάστηκαν σε ποινές πολυετούς κάθειρξης.
3 Επενδυτές υπόδικοι και καταζητούμενοι. Η διερεύνηση ατόμων από τις διωκτικές Αρχές για τη διάπραξη ποινικών αδικημάτων ή ακόμη και η κράτησή τους μέχρι την εκδίκαση των ποινικών υποθέσεών τους δεν αποτελούν από μόνες τους λόγο εξέτασης αποστέρησης της πολιτογράφησης. Ωστόσο, για έναν μεγάλο αριθμό «χρυσών» διαβατηρίων, που αφορά 20 επενδυτές και αρκετά μέλη των οικογενειών τους, η Ερευνητική Επιτροπή στο πόρισμά της εισηγήθηκε την παρακολούθησή τους διότι, σε περίπτωση που υπάρξει καταδίκη των εμπλεκομένων, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί το άρθρο 113 της κείμενης νομοθεσίας για ακύρωση των «χρυσών» διαβατηρίων. Οι 20 επενδυτές-υπόδικοι αντιμετωπίζουν κατηγορίες στις χώρες καταγωγής τους για διαφθορά, συνωμοσία, φοροδιαφυγή, απάτη και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες ενέργειες, συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση και σε παράνομο τζόγο.
4 Παραβίαση των όρων της πολιτογράφησης. Στις περιπτώσεις που αποτελούσαν την επένδυση ακίνητα που τελούσαν υπό κατασκευή, το Υπουργικό Συμβούλιο έθετε ως όρο να υποβάλλεται κάθε έτος στα Υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομικών πιστοποιητικό προόδου των εργασιών ανέγερσης των ακινήτων και, μετά την αποπεράτωση αυτών, βεβαίωση παράδοσής τους στους επενδυτές. Όπως διαπιστώθηκε, σε αρκετές περιπτώσεις επενδυτών, που έλαβαν «χρυσά» διαβατήρια, ουδέποτε κατατέθηκαν πιστοποιητικά προόδου ή και ολοκλήρωσης των εργασιών των ακινήτων. Υπήρξαν δε και περιπτώσεις κατά τις οποίες μετά την πολιτογράφησή τους πώλησαν τα ακίνητα και εγκατέλειψαν την Κύπρο.
Η διαδικασία της ανάκλησης
Η διαδικασία αποστέρησης της κυπριακής υπηκοότητας καθορίζεται στο άρθρο 113 του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου 141(Ι)/2002. Σύμφωνα με το υπό αναφορά άρθρο, το Υπουργικό Συμβούλιο προτού εκδώσει διάταγμα αποστέρησης υπηκοότητας ενημερώνει, γραπτώς, το επηρεαζόμενο πρόσωπο για τους λόγους καθώς και για το δικαίωμά που του παρέχει η κείμενη νομοθεσία να απευθυνθεί στην ανεξάρτητη Επιτροπή Εξέτασης Αποστέρησης Υπηκοότητας για να καταθέσει ένσταση. Η ανεξάρτητη Επιτροπή αφού ακούσει το επηρεαζόμενο πρόσωπο διατυπώνει τη γνώμη της κατόπιν αιτιολογημένης απόφασής της λαμβανομένης κατά πλειοψηφία, την οποία κοινοποιεί στο Υπουργικό Συμβούλιο. Με τη σειρά του το Υπουργικό Συμβούλιο εξετάζει τη γνώμη της Επιτροπής και αποφασίζει ανάλογα. Το διάταγμα στέρησης υπηκοότητας εκδίδεται αφού πρώτα παραδοθεί η έκθεση της ανεξάρτητης Επιτροπής στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Κ. Ιωάννου: Ελέγχονται όλοι
Υπό το βάρος των αποκαλύψεων για παραχώρηση της κυπριακής υπηκοότητας σε εγκληματίες και απατεώνες, η κυβέρνηση Αναστασιάδη υποχρεώθηκε τον Νοέμβριο του 2020 να τερματίσει το ΚΕΠ και την παραχώρηση «χρυσών» διαβατηρίων.
Όπως δήλωσε στον «Π» ο υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, «έκτοτε, και για όλες τις περιπτώσεις που παρουσιάζεται ζήτημα, ενεργοποιείται η νενομισμένη διαδικασία. Η διαδικασία ελέγχου από την ανεξάρτητη Επιτροπή Εξέτασης Αποστέρησης Υπηκοότητας των προσώπων που απέκτησαν την κυπριακή υπηκοότητα μέσω του ΚΕΠ είναι σε εξέλιξη και θα συνεχίσει να εφαρμόζεται για όποια άλλη περίπτωση προκύψει μελλοντικά». Επισημαίνοντας, παράλληλα, πως «στόχος της κυβέρνησης είναι να διασφαλίζονται, σε κάθε περίπτωση, η αξιοπιστία της διαδικασίας πολιτογράφησης αλλά και τα ευρύτερα συμφέροντα του κοινωνικού συνόλου και των θεμελιακών αξιών του κράτους».
