Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) εξέδωσε στις 10 Ιουνίου στο Στρασβούργο καταδικαστική απόφαση για την υπόθεση 41120/17, KV Mediterranean Tours Limited εναντίον Τουρκίας. Σύμφωνα με το σκεπτικό, το Δικαστήριο διαπίστωσε παραβίαση του Άρθρου 1 του Πρωτοκόλλου 1 της Σύμβασης (Ειρηνική Απόλαυση της Περιουσίας) και επιδίκασε εναντίον της Τουρκίας αποζημίωση για ηθική βλάβη και έξοδα ύψους €18.000.
Η αίτηση κατά της Τουρκίας κατατέθηκε στο ΕΔΑΔ το 2017, από την κυπριακή εταιρεία, η οποία είναι ιδιοκτήτρια κτιριακού συγκροτήματος στην περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου. Το 2010 είχε υποβάλει αίτηση στη λεγόμενη «επιτροπή ακίνητης ιδιοκτησίας» στα κατεχόμενα χωρίς αποτέλεσμα, εξαντλώντας τα εσωτερικά ένδικα μέσα της Τουρκίας στα κατεχόμενα.
Στο σχετικό δελτίο Τύπου του ΕΔΑΔ, σημειώνεται ότι η υπόθεση αφορούσε την αποτελεσματικότητα της τουρκικής «επιτροπής» ως «νομικής οδού για αξιώσεις αποζημίωσης που έχουν υποβληθεί από Ελληνοκύπριους στην ‘τδβκ’» όπως αναφέρεται στο ψευδοκράτος.
Η εφημερίδα “Μιλλιέτ” αποτυπώνοντας ουσιαστικά την τουρκική θέση για το θέμα έγραψε ότι: «το ΕΔΑΔ έλαβε μια ιστορική απόφαση υπέρ της Τουρκίας και της τδβκ σχετικά με τα περιουσιακά προβλήματα στο νησί και επιβεβαίωσε ότι η επιτροπή ακίνητης περιουσίας της τδβκ αποτελεί ένα έγκυρο και αποτελεσματικό μέσο άσκησης της προσφυγής σχετικά με τις περιουσιακές αξιώσεις των Ελληνοκυπρίων της ‘νότιας Κύπρου’».
Ενώ ο Τούρκος Πρέσβης επί τιμή Ουλούτς Οζουλκέρ υποστήριξε για ότι Βαρώσι ότι: «υπάρχουν δύο μεγάλα Βακούφια από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι Ελληνοκύπριοι τα έχουν καταλάβει. Αυτό κέρδισε στο δικαστήριο. Η διαδικασία ανοίγματος των Βαρωσίων έχει ξεκινήσει. Εάν δεν ακολουθηθεί η αρχή των δύο κρατών, όλα θα μετατραπούν σε επιστροφή περιουσίας. Το ΕΔΑΔ έχει επίσης αρχίσει να παραπέμπει αυτές τις υποθέσεις στην τδβκ. Χιλιάδες υποθέσεις έχουν εξαντλήσει το ΕΔΑΔ»
Ο Αχιλλέας Δημητριάδης, δικηγόρος ο οποίος χειρίστηκε την υπόθεση «K.V. Mediterranean Tours Limited εναντίον Τουρκίας», δήλωσε στον «Π»:
Το ΕΔΑΔ σύμφωνα με τη νομολογία του, έκρινε την Τουρκία υπεύθυνη για παραβίαση του δικαιώματος ιδιοκτησίας της KV για τα 20 παραθαλάσσια διαμερίσματά της, στην περιφραγμένη περιοχή της Αμμοχώστου, επιδίκασε ηθική βλάβη και ζήτησε (εντός 3 μηνών) παρατηρήσεις σχετικά με την επιδίκαση αποζημίωσης για απώλεια χρήσης και τόκους από το 1974.
Σε σχέση με την αποτελεσματικότητα της «επιτροπής ακίνητης περιουσίας» (στην περιοχή της Κύπρου που βρίσκεται υπό τον έλεγχό της) το ΕΔΑΔ σημείωσε ότι τα 482.972.921 λίρες που επιδικάστηκαν από το 2005 από την «επιτροπή» σε 1.869 από τις 7.800 υποθέσεις που κατατέθηκαν, δεν ήταν αρκετά για να την καταστήσουν πραγματικά αποτελεσματική. Με λίγα λόγια το βασικότερο και σημαντικότερο σημείο της απόφασης του ΕΔΑΔ είναι ότι η «επιτροπή» δεν κρίνεται ως αποτελεσματική. Τέλος η απόφαση αυτή είναι μια καλή αρχή αλλά δεν είναι αρκετή από μόνη της.
Παράλληλα, όπως κατήγγειλαν πολίτες στον «Π», η εξέταση των αιτημάτων τους και η απόφανση από την επιτροπή διαρκεί ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ παράλληλα, η χρηματική αποζημίωση που προτείνεται προς απόδοση είναι σε πολλές περιπτώσεις πολύ χαμηλή σε σχέση με την αντικειμενική αξία των ακινήτων.
Ποια είναι η «επιτροπή ακίνητης περιουσίας» και πόσες υποθέσεις έχει χειριστεί
Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της Πολυγνώσης η «επιτροπή ακίνητης περιουσίας» δημιουργήθηκε στα κατεχόμενα μετά από απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατά την εκδίκαση της υπόθεσης Ξενίδη-Αρέστη εναντίον της Τουρκίας. Προηγήθηκε η απόφαση Τίτινα Λοϊζίδου εναντίον Τουρκίας κατά την οποία το ΕΔΑΔ αποφάνθηκε ότι το δικαίωμα ιδιοκτησίας παραμένει αναπαλλοτρίωτο.
Ο σκοπός αυτής της «επιτροπής» ήταν η καθιέρωση ενός «αποτελεσματικού εσωτερικού ένδικου μέσου» στο οποίο θα μπορούν να προσφεύγουν οι Ελληνοκύπριοι Πρόσφυγες που έχασαν τις περιουσίες τους μετά την Τουρκική Εισβολή το 1974 και κατοχή. Η «επιτροπή ακίνητης περιουσίας» ξεκίνησε επίσημα τις δραστηριότητές της στις 17 Μαρτίου 2006, από την επιλογή των μελών της από το «ανώτατο δικαστικό συμβούλιο».
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της «η επιτροπή εξετάζει αιτήματα για αποκατάσταση, αποζημίωση και ανταλλαγή σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αριθ. 67/2005. Η δραστηριότητα της βασίζεται στις αρχές της διζωνικότητας και της δικοινοτικότητας, οι οποίες αποτελούν κοινά στοιχεία των Συμφωνιών Υψηλού Επιπέδου του 1977-1979, καθώς και στα σχέδια για την επίλυση του Κυπριακού που έχουν καταρτιστεί από τα Ηνωμένα Έθνη. Επιδιώκει την ικανοποίηση των νόμιμων αξιώσεων των ιδιοκτητών ακινήτων χωρίς να θίγονται τα δικαιώματα της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας».
Η «επιτροπή» κατέβαλε 106.374.825 αγγλικές λίρες για 230 αιτήσεις που διεκπεραιώθηκαν το 2024 και τους πρώτους 5 μήνες του 2025, σύμφωνα με δηλώσεις της «πρόεδρου» της, Νοβμπέρ Βετσχί, στις 4 Ιουνίου. Παράλληλα πρόσθεσε ότι έχει διεκπεραιώσει 2.171 αιτήσεις από σύνολο 8.160 από τη δημιουργία της και μέχρι στιγμής έχουν αποφασιστεί αποζημιώσεις ύψους 538,5 εκατομμύρια αγγλικές λίρες στους νόμιμους ιδιοκτήτες των κτηρίων.
Ανέφερε ότι η «επιτροπή» ολοκληρώνει τις αιτήσεις με τον ταχύτερο δυνατό τρόπο και οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί έχουν γίνει δεκτές από το ΕΔΑΔ. Δεν υπάρχει πρόβλημα στην διαδικασία καταβολής των αποζημιώσεων, υποστηρίζοντας ότι οι πληρωμές γίνονται μέσω του «υπουργείου δημοσιονομικών». Η κ. Βέτσχι δήλωσε ότι, σύμφωνα με την απόφαση Δημόπουλος, οι Ελληνοκύπριοι έχουν δύο επιλογές: να υποβάλουν αίτηση στην «επιτροπή» ή να περιμένουν μέχρι να βρεθεί συνολική λύση στο Κυπριακό.
Επιπλέον, αξιοσημείωτο είναι ότι όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της, έχει κάνει λόγο για ανταλλαγή και αποζημίωση σε 2 περιπτώσεις, για αποκατάσταση σε 5 περιπτώσεις και για αποκατάσταση και αποζημίωση σε 8 περιπτώσεις. Σε μία περίπτωση έχει κάνει λόγο για αποκατάσταση μετά την επίλυση του Κυπριακού και σε μία περίπτωση έχει αποφανθεί για μερική αποκατάσταση.
Παράλληλα έγινε γνωστό από τον Απρίλιο του 2025 από τον «υπουργό οικονομικών», Οζντεμίρ Μπερόβα. ότι το 50% των πληρωμών στις οποίες προβαίνει η «επιτροπή ακίνητης περιουσίας» στα κατεχόμενα γίνονται από την Τουρκία και το υπόλοιπο 50% από τα “δημόσια ταμεία” του ψευδοκράτους.
