Των Γιώτας Χατζηκώστα και Γιάννη Πάζουρου
Στα αποκαΐδια της ορεινής Λεμεσού, εκεί όπου πριν λίγες μέρες η φωτιά κατάπινε το βιος των ανθρώπων, κατάπινε λόφους, σπίτια και αναμνήσεις, οι κάτοικοι επιστρέφουν σιωπηλοί, κρατώντας στα χέρια τους ό,τι σώθηκε ή, καλύτερα, ό,τι πρόλαβαν να πάρουν μαζί τους και να το σώσουν. Ένα κλειδί, ένα εικόνισμα, ένα ζευγάρι ρούχα, λίγες οικογενειακές φωτογραφίες. Στο βλέμμα τους απορία και αγωνία. Πώς να ξεκινήσεις ξανά, όταν όλα μοιάζουν να έχουν σβήσει; Κι όμως, εκεί, ανάμεσα στις στάχτες και στα μισογκρεμισμένα θεμέλια, φυτρώνει κάτι πιο δυνατό κι από τη φωτιά: η ανάγκη για ζωή και η ελπίδα. Και, το σημαντικότερο, είναι όλοι τους πεισματάρηδες. Παρά την απογοήτευση, τη θλίψη και τον θυμό, θέλουν να ζήσουν στη γη τους και είναι έτοιμοι να τα φτιάξουν όλα από την αρχή.
Να γίνουν πράξεις τα λόγια
Στο οδοιπορικό του «Πολίτη», οι κάτοικοι των χωριών που κάηκαν δεν ζητούν κάτι πέραν του αυτονόητου. Δηλαδή οι υποσχέσεις να γίνουν πράξεις. Ζητούν να ξαναγίνει η ζωή. Να ζωντανέψουν οι γειτονιές, να ξανανοίξει το καφενείο, να ακουστεί παιδική φωνή στο σοκάκι. Να δουν τα αμπέλια τους να γεννιούνται ξανά, τα χωράφια τους να νικούν τις στάχτες.
Λίγο καλύτερα προετοιμασμένοι
Την περασμένη Τρίτη, στην κοινή συνεδρία των κοινοβουλευτικών επιτροπών Εσωτερικών, Περιβάλλοντος και Δικαιοσύνης, υπουργοί και βουλευτές συγκρούστηκαν για τις ευθύνες. Λόγια πολλά αλλά ούτε αυτή τη φορά απαντήσεις. Ούτε φως στις σκοτεινές ώρες της πυρκαγιάς. Θέλουν να μάθουν το γιατί, θέλουν να ξέρουν τι είναι εκείνο που έφταιξε. Από την άλλοι, οι άνθρωποι που έζησαν την τραγωδία, όταν μιλούν για εκείνες τις τραγικές ώρες που πάλευαν -κυριολεκτικά- με τις φλόγες έχουν παράπονο. «Λίγο καλύτερα προετοιμασμένοι, λίγο πιο καλό συντονισμό, ένα πυροσβεστικό περισσότερο, όλο και κάποιο σπίτι θα μπορούσε να σωθεί». Κι όσο στη Βουλή εξελισσόταν μια θυελλώδης αλλά άκαρπη συζήτηση, στα καμένα της Λεμεσού η κοινωνία συνέχιζε να δείχνει το πρόσωπο που αξίζει να κρατήσουμε. Στον απόηχο του χαμού, συγκλονίζει η ανταπόκριση των εθελοντών. Νέοι και ηλικιωμένοι, άνθρωποι απ’ όλη την Κύπρο, έτρεξαν να βοηθήσουν. Έσκαψαν, κουβάλησαν, μαγείρεψαν, αγκάλιασαν. Η αλληλεγγύη, δυνατότερη από τις φλόγες, είναι το νήμα που κρατά ακόμη ζωντανή την καρδιά αυτών των τόπων. Εθελοντές που δεν έφυγαν ποτέ από την πρώτη μέρα, νεαροί που κουβαλούν τρόφιμα, μηχανικοί, τεχνίτες, που περνούν από σπίτι σε σπίτι. Η αλληλεγγύη δεν έσβησε με τη φωτιά -αντίθετα, φούντωσε. Είναι αυτή η αόρατη δύναμη που συγκρατεί τα χωριά από την κατάρρευση. Η αλληλεγγύη όλων μας που παραμένει εκεί, φωτίζοντας τον δρόμο και ρίχνοντας λίγο χρώμα στη μαυρίλα που περιβάλλει τα πάντα τριγύρω τους.
«Θα γινόμασταν ολοκαύτωμα»
Τα όσα περιγράφει ο Νίκος Βίκης, κοινοτάρχης Σουνίου-Ζανατζιάς, ο οποίος μόνος του προχώρησε σε εκκένωση του χωριού, συγκλονίζουν.
«Δεν είχαμε ρεύμα και δεν μπορούσαμε να μιλήσουμε στον κόσμο, να του πούμε να εκκενώσει το χωριό, ξεκινήσαμε όμως πόρτα με πόρτα. Το συμβούλιο με πολύ κόσμο του χωριού, τους απλούς πολίτες. Δεν είχαμε καμιά άλλη βοήθεια, ούτε περίμεναν ότι θα έφτανε η φωτιά στο Σούνι, δεν θα τους δικαιολογήσω. Μετά που έφυγε τρεις χιλιάδες κόσμος, μας είπαν να εκκενώσουμε το Σούνι, θα γινόμασταν ολοκαύτωμα», εξηγεί στην κάμερα του «Πολίτη» ο κοινοτάρχης Σουνίου, Νίκος Βίκης. «Τουλάχιστον από τον δρόμο και πάνω, προς τη Ζανατζιά, δεν έπρεπε να περάσει η φωτιά». Μιλώντας για τους εθελοντές, εκφράζει τον θαυμασμό του, «Για μένα αυτό που γίνεται είναι πρωτοφανές. Από όλα τα χωριά, από όλη την Κύπρο, ανταποκρίθηκαν να μας βοηθήσουν, έχω καταλάβει ότι στη δύσκολη στιγμή όλοι ενωνόμαστε και γινόμαστε πολύ καλύτερα».
Η «στρατιά» των εθελοντών
Στο Σούνι, στο Δημοτικό Σχολείο, στήθηκε και λειτουργεί ακόμη ένα μεγάλο συντονιστικό κέντρο με χιλιάδες προϊόντα που πρόσφερε απλόχερα ο κόσμος, από κάθε γωνιά της Κύπρου. Η κοινωνία οργανώθηκε από μόνη της, χωρίς τη στήριξη του κεντρικού κράτους, με τους ανθρώπους να στηρίζει ο ένας τον άλλον όπως μπορούν.
«Μία εικόνα χίλιες άσχημες λέξεις»
«Είμαι στρατιώτης και ζήτησα άδεια από τον στρατό να έρθω να βοηθήσω, καθότι είμαι κάτοικος του Σουνιού και θέλω να βοηθήσω τους χωριανούς μου», εξηγεί ο Ιωάννης, του οποίου το σπίτι γλύτωσε από καθαρή τύχη, όπως μας ανέφερε.
«Έρχονται πολλοί εθελοντές και φέρνουν εδώ διάφορα πράγματα, τα μαζεύουμε και δίνουμε στον κόσμο ό,τι έχει ανάγκη. Έρχονται αρκετοί, έτυχε να πάρουν και τηλέφωνο τη μητέρα μου και να ζητήσουν να πάρουμε σε κάποιους ανθρώπους πράγματα γιατί δεν ήθελαν να έρθουν εδώ».
«Το Σούνι ήταν γεμάτο δέντρα, ήταν ένας απίστευτα όμορφος χώρος. Όταν είδα τις καταστροφές ήταν μία εικόνα χίλιες λέξεις αλλά μία εικόνα χίλιες άσχημες λέξεις».
Θέλω να ζητήσω από το κράτος να βοηθήσουν όντως αυτούς που χρειάζονται βοήθεια, όσο πιο σύντομα γίνεται. Να μην ξεχάσουν ότι εδώ υπάρχουν άνθρωποι που έχασαν τα πάντα και χρειάζονται στήριξη.
Δεν μας είπαν να φύγουμε
Αν και δεν είναι από την Κύπρο, ζει χρόνια εδώ και νιώθει μέρος του λαού μας. Ο Τζέισον βίωσε με την οικογένειά του τη φονική πυρκαγιά και σήμερα εκφράζει μόνο ένα παράπονο. Κανένας δεν τους είπε να φύγουν.
«Ήταν εκπληκτικό το πώς ανταποκρίθηκε ο κόσμος, ήταν πολύ γενναιόδωρος. Το περιμέναμε φυσικά αφού ζω καιρό στην Κύπρο. Δεν αισθάνομαι θυμό ή κατηγορώ, είναι μια καταστροφή που δεν την είδαμε ποτέ στη χώρα. Μας ενόχλησε πολύ ότι δεν λάβαμε κανένα μήνυμα που να λέει για εκκένωση, ότι πρέπει να φύγετε από το χωριό, αλλά αποφασίσαμε να φύγουμε μόνοι μας». Από εκείνο το βράδυ, ο Τζέισον θυμάται ότι έφυγε με μία τσάντα, τον σκύλο τους και στο χέρι είχε μόνο τα διαβατήρια. «Δεν προλάβαμε να πάρουμε τίποτα. Ευτυχώς, για καλή μας τύχη, μας φιλοξένησαν στην Ερήμη κάποιοι φίλοι μέχρι να περάσει το κακό. Εκεί νιώσαμε την αγάπη των συνανθρώπων μας και αυτό κρατούμε».
Οι εθελοντές έσωσαν το Όμοδος
«Μέσα σε μία ώρα, η φωτιά έφυγε από τη Μαλλιά, ήρθε στο Όμοδος και γύρισε κάτω προς Ποταμιού και έφυγε απέναντι στο βουνό του Αφάμη. Πέμπτη ακούσαμε για αναζωπύρωση στο Άρσος. Από εδώ ευθεία γραμμή είναι 7-8 χιλιόμετρα, εκείνη η φωτιά αφέθηκε να έρθει στο Όμοδος χωρίς να γίνει προσπάθεια να κοπεί», λέει με παράπονο ένας κάτοικος Ομόδους. Σχολιάζοντας τον συντονισμό των διαφόρων υπηρεσιών έχει μεγάλα παράπονα, «υποκλίνομαι στους εθελοντές, στους οπαδούς της ΑΕΛ, του Απόλλωνα», κάνοντας αναφορά στα λιγοστά μέσα που είχαν. «Με μπουκάλια νερό και τα χέρια τους, αυτοί έσωσαν τα σπίτια μας, αυτοί έσωσαν το Όμοδος».
