Ένα χωριό που οφείλει τον σχεδιασμό του και την αρχιτεκτονική του στο αγγλικό πρότυπο της τότε εποχής είναι η κοινότητα των Νέων Δημμάτων. Ο «Π» σε οδοιπορικό που πραγματοποίησε στη μικρή κοινότητα του διαμερίσματος Πόλης Χρυσοχούς συνομίλησε με κατοίκους της περιοχής, τον δήμαρχο διαμερίσματος Πόλης Χρυσοχούς, Γιώτη Παπαχριστοφή, αλλά και τον αντιδήμαρχο Νέων Δημμάτων, Χριστάκη Γερασίμου.
Η μετακόμιση
Από συγκοινωνιακής απόψεως, τα Νέα Δήμματα βρίσκονται δίπλα στον παραλιακό δρόμο Πόλης-Πωμού. Από το χωριό Πόλη, που βρίσκεται στα νοτιοδυτικά τους, απέχουν περί τα 15 χιλιόμετρα. Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι διαβάσες και το σύναγμα (εκτεταμένοι σχηματισμοί άμμων και χαλικιών της Πλειστόκαινης περιόδου). Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν πυριτιούχα εδάφη και ξερορεντζίνες.
Σύμφωνα με τους κατοίκους στην καρδιά του δάσους της Πάφου βρίσκονταν μερικά παλαιά σπίτια που οι άνθρωποί τους ζούσαν σε χώρους που έμοιαζαν με σπήλαια παρά με σπίτια. Στην ουσία, το χωριό ήταν βοσκότοπος ενός ζευγαριού, που ήθελε να προστατευτεί από τις επιδρομές των πειρατών, κι έτσι έχτισε το σπίτι του πάνω από τον Πωμό στην περιοχή της σημερινής Χρυσσοπατερίτισσας. Σταδιακά η μικρή κοινότητα των δύο ατόμων μεγάλωσε και εκεί υπήρχαν περίπου 15 οικογένειες βοσκών. Η ζωή τους όμως ήταν ανυπόφορη. Οι κάτοικοι απευθύνθηκαν στον κυβερνήτη Σερ Άντριου Ράιτ από τον οποίο ζήτησαν βοήθεια. Ο κυβερνήτης φρόντισε τη μετακίνηση του χωριού, σε άλλο μέρος και τους έκτισε μάλιστα και πολυτελή για την εποχή εκείνη σπίτια. Τα κατά τα αγγλικά πρότυπα σπίτια της κοινότητας με το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα, εκτείνονται, όπως είπε, κατά μήκος μιας βραχώδους ακτογραμμής με πολυάριθμους ορμίσκους και μυτερά μικρά ακρωτήρια. Το νέο χωριό κτίστηκε κοντά στην Πόλη Χρυσοχούς και ο τότε κοινοτάρχης των Νέων Δημμάτων, Στυλιανός Χριστοφή, ευχαριστώντας τον Άντριου Ράιτ είχε πει χαρακτηριστικά, «κοιμηθήκαμε φτωχοί και ξυπνήσαμε πλούσιοι». Τα εγκαίνια του νέου χωριού τελέστηκαν στις 11 Ιανουαρίου του 1951 από τον ίδιο τον κυβερνήτη.
Η ιδιαιτερότητα
Γιατί όμως είπε το ναι ο κυβερνήτης για τη μετακόμιση του χωριού. Όπως εξηγεί ο δήμαρχος διαμερίσματος Πόλης Χρυσοχούς, Γιώτης Παπαχριστοφή, το χωριό μεταφέρθηκε έξω από το δάσος, με στόχο να απαγορευτεί η βοσκή με το πρόσχημα της χλωρίδας και της πανίδας. Οι κάτοικοι του χωριού συνέχισε, λόγω της θέσης του στο δάσος τροφοδοτούσαν αντάρτες και φυγόδικους, οπότε το 1950 οι Άγγλοι αποφάσισαν να μεταφέρουν το χωριό στη σημερινή του τοποθεσία, όπου και το ονόμασαν Νέα Δήμματα. Πρόσθεσε επίσης πως έκτισαν σπίτια σε 14 οικογένειες με έναν ιδιαίτερο σχεδιασμό και αρχιτεκτονική, σε αγγλικό πρότυπο της τότε εποχής με τουβλάκι κόκκινο. Ο κ. Παπαχριστοφή ανέφερε πως η τοπική Αρχή προσπαθεί να κρατήσει αυτόν τον χαρακτήρα στο μικρό χωριό και να τον αναδείξει. Στο πλαίσιο της αναβάθμισης του χωριού εξήγησε πως σχεδιάζεται και η ανάπλαση του πυρήνα της κοινότητας κόστους περίπου 1 εκατ. ευρώ, ενώ στο κύριο οδικό δίκτυο προχωρούν σε μια τοπιοτέχνηση. Με την αναβάθμιση της Πόλης Χρυσοχούς αλλά και του ευρύτερου διαμερίσματος Πόλης Χρυσοχούς θα αναβαθμιστούν και τα Νέα Δήμματα, συμπλήρωσε. Ο αντιδήμαρχος Χριστάκης Γερασίμου σημείωσε πως περιστοιχίζεται από σύγχρονες επαύλεις. Σχετικά με την εκκλησία του χωριού, τον Προφήτη Ηλία, που βρίσκεται πάνω ακριβώς από τη θάλασσα, είναι ιδιαίτερα προσφιλής τοποθεσία για την τέλεση γάμων, συμπλήρωσε. Επεσήμανε επίσης πως στον οικισμό ο επισκέπτης μπορεί να βρει ένα καφέ και ένα σουπερμάρκετ. Σε κοντινή απόσταση από τα Νέα Δήμματα Πάφου εντοπίζεται η γεωργιανή μονή Παναγίας της Χρυσογιαλιώτισσας, του παφίτικου συνοικισμού της Γυαλιάς, καθώς επίσης η διαδρομή μέχρι το άκρον του Πωμού περίπου 5 χιλιόμετρα ανατολικά, είναι συνέχισε, μία από τις πιο γραφικές παραθαλάσσιες διαδρομές της Μεγαλονήσου.
Το χωριό δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 440 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή του καλλιεργούνται κυρίως τα εσπεριδοειδή, οι μπανανιές, οι αμυγδαλιές, τα αβοκάτο, οι ελιές, λίγα λαχανικά και ελάχιστα σιτηρά και νομευτικά φυτά. Η μεγαλύτερη ωστόσο έκταση του χωριού (το 90% περίπου της διοικητικής του έκτασης) καταλαμβάνεται από το κρατικό δάσος της Πάφου με κύρια είδη βλάστησης τα πεύκα, τις θυμαριές, τις ξισταρκές και τις μαζιές.
